Gromada w Pannie

gromada galaktyk

Gromada w Pannie (lub Gromada galaktyk w Pannie, łac. Virgo) – masywna gromada galaktyk w centrum Supergromady Lokalnej o średnicy 15 mln lat świetlnych. Znajduje się w obrębie gwiazdozbiorów Panny i Warkocza Bereniki. Odległość do centrum gromady wynosi około 53,8 miliona lat świetlnych (16,5 Mpc)[1].

Gromada galaktyk w Pannie
Usytuowanie gromady galaktyk w Pannie

Galaktyki Gromady w Pannie edytuj

Gromada ta zawiera około 2000 galaktyk[2] różnych typów, jej szacunkowa masa wynosi biliard mas Słońca[3]. Największe z nich to: Messier 90 (średnica galaktyki 160 tys. lat świetlnych), Messier 86 (155 tys.), Messier 49 (150 tys.), Messier 98 (150 tys.), NGC 4438 (130 tys.), Messier 87 (125 tys.), NGC 4212 (120 tys.), Messier 100 (115 tys.), NGC 4762 (115 tys.), Messier 60 (110 tys.), Messier 85 (105 tys.), NGC 4526 (105 tys.), NGC 4535 (105 tys.), Messier 88 (100 tys.).

Około 30 galaktyk ma wielkość gwiazdową nie większą niż 10,5m[4].

Galaktyka Typ m_V
NGC 4192 = M98 SbI-II 10m,13
NGC 4216 SbII 9m,98
NGC 4254 = M99 ScI 9m,84
NGC 4303 = M61 ScI 9m,67
NGC 4321 = M100 ScI 9m,37
NGC 4365 E2 10m,5
NGC 4374 = M84 S0 9m,27
NGC 4382 = M85 S0 9m,22
NGC 4406 = M86 S0 9m,18
NGC 4429 S0 10m,16
NGC 4438 SBa 10m,08
NGC 4442 E5p 10m,48
NGC 4450 Sb 10m,12
NGC 4459 E2 10m,40
NGC 4472 = M49 E4 8m,37
Galaktyka Typ m_V
NGC 4473 E4 10m,22
NGC 4477 S(B)a 10m,42
NGC 4486 = M87 E1 8m,62
NGC 4501 = M88 Sb+I 9m,52
NGC 4526 E7 9m,64
NGC 4535 S(B)c 9m,82
NGC 4548 = M91(?) SBb 10m,19
NGC 4552 = M89 E0 9m,81
NGC 4569 = M90 Sb+ 9m,48
NGC 4579 = M58 Sb 9m,78
NGC 4596 SBa 10m,48
NGC 4621 = M59 E3 9m,79
NGC 4654 = IC3708 ScII 10m,46
NGC 4649 = M60 E1 8m,83
NGC 4762 SB0 10m,22

Gromady kuliste edytuj

W trakcie badań prowadzonych przy użyciu Kosmicznego Teleskopu Hubble’a w Gromadzie w Pannie odkryto również ponad 11 000 gromad kulistych powiązanych z galaktykami gromady. Wiek większości z nich wynosi około 5 miliardów lat. Gromady te należą do około 100 galaktyk gromady, a zostały zaobserwowane w galaktykach o różnych rozmiarach, kształtach i jasności, nie wyłączając nawet galaktyk karłowatych. Zaobserwowano też, że galaktyki karłowate znajdujące się najbliżej zatłoczonego centrum gromady zawierają więcej gromad kulistych niż te bardziej oddalone[5].

Astronomowie odkryli też ogromną liczbę gromad kulistych w większości galaktyk karłowatych oddalonych o 3 miliony lat świetlnych od centrum gromady, w pobliżu olbrzymiej galaktyki eliptycznej Messier 87. Liczba gromad kulistych należących do tych galaktyk karłowatych mieściła się w przedziale od kilku do kilkunastu tuzinów. Była jednak zadziwiająco wysoka biorąc pod uwagę niskie masy tych galaktyk. Równocześnie nie znaleziono żadnych lub znaleziono zaledwie kilka gromad kulistych w galaktykach odległych 130 tysięcy lat świetlnych od Messier 87, co sugeruje, że gigantyczna galaktyka eliptyczna wchłonęła gromady kuliste z tych małych galaktyk.

Przypisy edytuj

  1. Simona Mei et al. The ACS Virgo Cluster Survey. XIII. SBF Distance Catalog and the Three-Dimensional Structure of the Virgo Cluster. „The Astrophysical Journal”. 655 (1), s. 144–162, 2007-01-20. DOI: 10.1086/509598. (ang.). 
  2. Virgo Cluster. [w:] COSMOS - The SAO Encyclopedia of Astronomy [on-line]. Swinburne University. [dostęp 2014-08-02]. (ang.).
  3. Maciej Bilicki: Kosmos. Największe obiekty we Wszechświecie. T. 10. Poznań: Oxford Educationale Sp. z o.o., 2011, s. 10. ISBN 978-83-252-1361-9.
  4. Galaktyki Gromady w Pannie (ang.).
  5. Gromady kuliste opowiadają historię powstania gwiazd.

Linki zewnętrzne edytuj