Otwórz menu główne
Wikipedia

Grupa Akrobacyjna Żelazny

Grupa Akrobacyjna „Żelazny” – polski, cywilny zespół akrobacji lotniczej.

Grupa Akrobacyjna „Żelazny”
Ilustracja
Tomasz Grabowski (Zlín-526F) i Tadeusz Kołaszewski (Zlín-50) na Pikniku Lotniczym w Płocku 2009
Państwo  Polska
Samoloty 1 Extra-330LC, 2 Zlín Z-50, 1 Zlín Z-526F, 1 MDM-1 Fox
Sponsor Aeroklub Ziemi Lubuskiej
Baza macierzysta Lotnisko Poznań-Kobylnica
Barwy Czerwono-białe
Data utworzenia maj 2000
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Fragmenty pokazu Grupy Akrobacyjnej Żelazny podczas Poznań Air Show 2018
Mijanka z beczkami w wykonaniu Grupy Akrobacyjnej „Żelazny” podczas Międzynarodowego Pikniku Lotniczego w Góraszce 6 czerwca 2009 roku
pil. Krzysztof Kossiński za sterami samolotu Zlin-526 AFS podczas Air Show 2005 w Radomiu
Piotr Banachowicz i Lech Marchelewski - Air Show 2005 w Radomiu

Spis treści

HistoriaEdytuj

Grupa powstała w 2000 r. z inicjatywy dyrektora Aeroklubu Ziemi Lubuskiej – Lecha Marchelewskiego. W 2008 r. Grupa przeniosła się z Zielonej Góry do Poznania na lotnisko Aeroklubu Poznańskiego. Żelazni dają pokazy w Polsce, oglądać ich można było także m.in. w Korei Południowej, Szwecji, Niemczech, Czechach czy na Słowacji. Nazwa „Żelazny” pochodzi od nazwy jej pierwszego sponsora.

Grupa korzysta z czerwono-białych samolotów Zlin Z-526, Z-50 i Extra-330LC. Od sezonu 2012 Grupa dysponuje szybowcem wyczynowym MDM-1 Fox, za sterami którego zasiada wielokrotny mistrz świata w akrobacji szybowcowej - Jerzy Makula.

Piloci i członkowie[1]Edytuj

Wojciech Krupa - Lider lub zamykający

Piotr Haberland - Lewoskrzydłowy lub zamykający

Paweł Antkowiak - Lewoskrzydłowy

Wojciech Muszyński - Prawoskrzydłowy

Agata Nykaza - Solo

Krzysztof "Szopa" Szopiński - Prezes i komentator

Byli piloci i członkowie[1]Edytuj

Marek Dubkiewicz - Zginął 2 czerwca 2003

Sebastian Chrząszcz - Zginął 2 czerwca 2003

Lech Marchelewski – Lider – Zginął 1 września 2007

Piotr Banachowicz – Lewoskrzydłowy – Zginął 1 września 2007

Krzysztof Kossiński – Prawoskrzydłowy

Wojciech Grzechowiak - Latał w pokazach w 2017 roku

Tadeusz Kołaszewski - Prawoskrzydłowy lub zamykający - Działalność w GA Żelazny zakończył udziałem w pokazach lotniczych, które odbyły się w roku 2017 w Gdyni w ramach imprezy Aerobaltic.

Wykorzystywane samolotyEdytuj

  1. 1 Zlin Z-526AFS - zniszczony w wyniku wypadku 1 września 2007.
  2. 2 Zlin Z-526AFS - zniszczony w wyniku wypadku 1 września 2007.
  3. 3 Zlin Z-526AFS - po wypadku używany jeszcze w 2008 roku do akrobacji solowych. Obecnie nieużywany.
  4. 4 Zlin Z-50LA - przekazany 4 listopada 2011 jako eksponat do Muzeum Lotnictwa w Krakowie
  5. 5 Zlin Z-50LA - używany w pokazach
  6. 6 Zlin Z-50LS - używany w pokazach
  7. 7 Zlin Z-50LS - używany w pokazach
  8. 8 Extra 330LC - używany w pokazach
  9. 9 Zlin Z-526F - używany do szkolenia pilotów
  10. 10 MDM Solo Fox - używany w pokazach

Skład pokazowy zespołu na Radom Air Show 2017Edytuj

#5 Tadeusz Kołaszewski – Zamykający – Zlin-50 SP-AUE

#6 Wojciech Muszyński - Skrzydłowy - Zlin-50 SP-AUC

#7 Paweł Antkowiak - Skrzydłowy - Zlin-50 SP-AUD

#8 Wojciech Krupa – Prowadzący – Extra 330 SP-AUP

Skład pokazowy zespołu na Radom Air Show 2015Edytuj

#6 Wojciech Krupa - Skrzydłowy - Zlin-50 SP-AUC

#7 Piort Haberland - Skrzydłowy - Zlin-50 SP-AUD

#8 Agata Nykaza – Prowadzący – Extra 330 SP-AUP

#10 Magda Stróżyk – Szybowiec

Skład pokazowy zespołu na Radom Air Show 2007Edytuj

  1. Lech Marchelewski – Lider – Zlin-526F (nie żyje)
  2. Piotr Banachowicz – Lewoskrzydłowy – Zlin-526 AFS (nie żyje)
  3. Krzysztof Kossiński – Prawoskrzydłowy – Zlin-526 AFS
  4. Piotr Haberland – Lewoskrzydłowy – Zlin-50
  5. Tadeusz Kołaszewski – Prawoskrzydłowy – Zlin-50
  6. Wojciech Krupa – Prowadzący – Zlin-50

Żelaźni w Muzeum[2]Edytuj

4 listopada 2011 r. samolot Zlin-50LA "4" o numerze seryjnym 0009 i znakach SP-AUB został doprowadzony lotem na Lądowisko Rakowice-Czyżyny a następnie przekazany Muzeum Lotnictwa przez przedstawicieli Grupy Akrobacyjnej Żelazny: Artura Haładyna, Wojciecha Krupę oraz Piotra Haberlanda.

WypadkiEdytuj

2 czerwca 2003Edytuj

2 czerwca 2003 roku w czasie lotu treningowego samolotem Let L-200 Morava w okolicach Zielonej Góry doszło do wypadku, w którym zginęło dwóch pilotów grupy: Marek Dubkiewicz i Sebastian Chrząszcz[3]. Michał Wiśniewski z zespołu Ich Troje złożył hołd pilotom, nagrywając dla uczczenia ich pamięci utwór pt. Requiem[potrzebny przypis].

1 września 2007Edytuj

Główny artykuł: Katastrofa lotnicza na Radom Air Show 2007.
 
Szczątki maszyny Zlin-526F pilotowanej przez ppłk Lecha Marchelewskiego po wypadku podczas Radom Air Show 2007
 
Spadające szczątki samolotu po wypadku podczas Radom Air Show 2007

1 września 2007 roku o godzinie 15.51 (czasu lokalnego) podczas Radom Air Show doszło do wypadku w trakcie wykonywania akrobacji, podczas którego zginęło dwóch pilotów należących do zespołu: Lech Marchelewski (60 lat, nalot ponad 3352 godziny[4], płk rezerwy, dyrektor Aeroklubu Ziemi Lubuskiej, doświadczony pilot i twórca tej grupy akrobacyjnej), oraz Piotr Banachowicz (25 lat, wylatał ponad 540 godzin), inżynier pilot.

Kolizja nastąpiła w trakcie wykonywania na trzech maszynach pętli z rozejściem u szczytu – tzw. „rozety”. Samoloty miały minąć się w najniższym punkcie manewru w bardzo małej odległości od siebie, jednak samolot Marchelewskiego zderzył się z samolotem Banachowicza. Oba samoloty uległy niemal całkowitemu zniszczeniu, a piloci zginęli w momencie kolizji. Na ziemię spadły już tylko szczątki obu maszyn.

Przyczyny tragedii badały prokuratura i Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych. Jako najbardziej prawdopodobną przyjęły hipotezę o błędzie pilota, Lecha Marchelewskiego[5].

W związku z tragedią w Radomiu i Zielonej Górze wprowadzono trzydniową żałobę. Pożegnanie pilotów miało miejsce 7 września na lotnisku AZL w Przylepie koło Zielonej Góry. W ceremonii uczestniczyli gen. Gromosław Czempiński, a także dowódca Sił Powietrznych gen. Andrzej Błasik, zmarłych lotników pożegnali także członkowie grupy „Biało-Czerwone Iskry” z Dęblina. Piloci zostali pośmiertnie oznaczeni Złotą odznaką pilota.

30 czerwca 2008 Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych opublikowała raport końcowy dotyczący wypadku, w którym stwierdza, że decydujący wpływ na błąd pilota i katastrofę mogło mieć słabe zdrowie lidera grupy, Lecha Marchelewskiego, który przyjmował leki na obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, o czym nie informował w czasie obowiązkowych okresowych badań dla pilotów[6]. Stwierdzono również, że drugi z uczestników kolizji, Piotr Banachowicz, mimo iż był dobrze przygotowany do wykonywanych zadań i nie popełnił błędów, nie posiadał upoważnienia do wykonywania pokazów lotniczych[4].

We wrześniu 2008 Prokuratura Okręgowa w Radomiu umorzyła śledztwo w sprawie katastrofy z powodu śmierci Lecha Marchelewskiego, który zdaniem prokuratury nieumyślnie spowodował zderzenie dwóch samolotów[7].

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ a b Grupa – Grupa Żelazny [dostęp 2019-04-05] (pol.).
  2. ↑ Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, www.muzeumlotnictwa.pl [dostęp 2019-04-05].
  3. ↑ Maja Sałwacka: Żona pilota wini aeroklub. Gazeta.pl, 25 lipca 2006. [dostęp 1 września 2007].
  4. ↑ a b Raport końcowy – Zdarzenie nr: 383/07. [zarchiwizowane z tego adresu].
  5. ↑ Piotr Żytnicki, Maja Sałwacka, Monika Firlej: Los ściga lotnika. Gazeta.pl, 10 września 2007. [dostęp 11 września 2007].
  6. ↑ Pilot wiedział, że zginie. Zdążył jeszcze krzyknąć "Jezu!". Gazeta.pl, 2 lipca 2008. [dostęp 2 lipca 2008].
  7. ↑ Śledztwo ws. katastrofy "Żelaznych" umorzone

Linki zewnętrzneEdytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Grupa_Akrobacyjna_Żelazny&oldid=57259917”