Wikipedia

Grupa literacka „Słowo”

Grupa literacka „Słowo” – (działała od 1976 r. do 1987 r. w Krasnymstawie). Trzon grupy tworzyli: Aleksander Bernat, Jan Henryk Cichosz, Edward Franciszek Cimek, Anna Kicińska, Tadeusz Kiciński, Andrzej David Misiura, Henryk Radej, Edward Krzysztof Rogalski.

Grupa literacka „Słowo”
Państwo

 Polska

Siedziba

Krasnystaw

Data założenia

1976

Zakończenie działalności

1987

Członkowie

Aleksander Bernat, Elżbieta Maria Cichosz, Jan Henryk Cichosz, Edward Franciszek Cimek, Małgorzata Derlak, Mariusz Dubaj, Leonard Górski, Wacław Gutowski, Edyta Ilczuk, Anna Kasica, Anna Kicińska (+1989), Tadeusz Kiciński, Kazimiera Majewska, Sławomir Mąka, Andrzej David Misiura, Saturnin Naliwajko, Henryk Radej, Edward Krzysztof Rogalski, Eugeniusz Pawłowski, Magdalena Połoncarz, Marek Swatowski (+1978), Mieczysław Ireneusz Szmit, Danuta Woźniak

brak współrzędnych

Zanim powstało „Słowo” edytuj

Przed powstaniem grupy literackiej „Słowo” pasjonaci literatury nawiązywali wspólne znajomości. W 1974 r. na II Biesiadzie Literackiej, która odbyła się koło Włodawy poznali się Jan Henryk Cichosz i Leonard Górski. Wtedy pojawił się pomysł stworzenia grupy literackiej. Niebawem Jan Henryk Cichosz poznał Henryka Radeja, a na przełomie lutego i marca 1975 r. Edwarda Franciszka Cimka.

Zaczęto organizować spotkania z młodymi poetami. W kwietniu 1975 r. odbyło się spotkanie autorskie Cichosza i Górskiego w świetlicy Spółdzielni Mieszkaniowej w Krasnymstawie, prowadzone przez Andrzeja Babika.

Krąg młodych poetów stopniowo się powiększał. Pojawili się m.in.: Elżbieta Maria Cichosz (siostra J. H. Cichosza), Andrzej David Misiura, Edward Krzysztof Rogalski, Mieczysław Ireneusz Szmit, Marek Swatowski[1].

Początki działalności edytuj

W 1976 r. grupa młodych ludzi zgromadzonych wokół Cichosza i Górskiego znalazła przychylność i pomoc Tadeusza Kicińskiego (ówczesnego dyrektora Krasnostawskiego Domu Kultury, który także pisał wiersze). Spotkania odbywały się w gabinecie metodycznym Krasnostawskiego Domu Kultury. Początkowo tworzyli oni Klub Młodych Pisarzy, który przekształcił się w „Grupę Krasnystaw”.

W grupie założycielskiej znaleźli się: Jan Henryk Cichosz, Edward Franciszek Cimek, Leonard Górski, Tadeusz Kiciński i Andrzej David Misiura[2].

Początkowo grupą opiekowała się Sławomira Dubaj, później Ewa Wrzeszcz, a w dalszych latach Bożena Fornek. Były to spotkania towarzysko – klubowe. Przychodzili na nie młodzi poeci: Elżbieta Maria Cichosz, Jan Henryk Cichosz, Edward Franciszek Cimek, Leonard Górski, Andrzej David Misiura, Edward Krzysztof Rogalski, Marek Swatowski (+1978), Mieczysław Ireneusz Szmit. Niektórzy mieli już na swoim koncie publikacje prasowe. To były początki grupy literackiej „Słowo”.

Lata świetności edytuj

W późniejszych latach do grupy dołączyli: Aleksander Bernat, Małgorzata Derlak, Mariusz Dubaj, Wacław Gutowski, Edyta Ilczuk, Anna Kasica, Anna Kicińska (+1989), Tadeusz Kiciński (ówczesny dyrektor KDK), Kazimiera Majewska, Sławomir Mąka, Saturnin Naliwajko, Magdalena Połoncarz, Henryk Radej, Eugeniusz Pawłowski, Danuta Woźniak[3][4][5][6][7].

W 1982 r. grupa zmieniła nazwę na „Słowa”, a wkrótce na „Słowo”[2].

"Słowo” nie było grupą programową[8], co nie przeszkodziło jej działać aktywnie. Lata 1981 – 1985 były okresem świetności „Słowa”. Grupa wspólnie z Krasnostawskim Domem Kultury organizowała liczne zbiorowe i indywidualne wieczory autorskie w Krasnymstawie i innych miejscowościach (m.in. Chełm, Nałęczów, Turobin). Był wieczór poświęcony pamięci zapomnianego poety chłopskiego Stanisława Bojarczuka, ogłaszano konkursy poetyckie jego imienia. W okolicznych miejscowościach miały miejsce imprezy plenerowe – tzw. „Koczowiska Literackie”. Na zaproszenie „Słowa” przyjeżdżali literaci z całej Polski[5][6]. Zaangażowanie Tadeusza Kicińskiego, pozwalało wygospodarować środki na realizację działań podejmowanych przez „Słowo” (koczowiska, działalność wydawnicza).

Działalność wydawnicza edytuj

 
Wersja robocza winiety pisma „Jesteśmy”. Autor: Edward Krzysztof Rogalski
 
Winieta pisma „Posłowie”. Autor: Edward Krzysztof Rogalski

W 1982 r. powstał periodyk „Jesteśmy”, który po dwóch numerach przekształcił się w dwumiesięcznik „Posłowie”. Winiety projektował Edward Krzysztof Rogalski. Skład i praca redakcyjna to dzieło Andrzeja Davida Misiury, który w latach 1982 – 1985 był głównym inspiratorem inicjatyw wydawniczych w krasnostawskim środowisku literackim. Nakład nieoficjalnego pisma sięgał do 300 egzemplarzy na numer. Do początku 1985 r. powstało łącznie 12 numerów „Posłowia”. Ze strony władz brak było poparcia dla działań wydawniczych z uwagi na „odczuwalne braki papieru”.

Publikacje edytuj

Członkowie grupy publikowali zbiorowo i indywidualnie w czasopismach takich jak: „Kamena”, „Nowy Wyraz”, „Morze i Ziemia”, „Poezja”, „Tygodnik Chełmski”, „Tygodnik Kulturalny”, „Zarzewie”, „Zielony Sztandar”. W Polskim Radiu (Lublin, Warszawa) nadawano reportaże z poetami „Słowa”. Na antenie prezentowano ich wiersze[9][10][11]. „Słowiarze” zdobywali laury w ogólnopolskich konkursach.

Koczowiska literackie edytuj

W latach 1981 – 1985 organizowano Koczowiska Literackie (plenerowe spotkania poetyckie) w Wielobyczy (1981, 1982), Białce (1984), Krasnymstawie (1985). W ramach Koczowisk organizowano wystawy prac plastycznych i projekcje filmowe. Czytano poezję, referaty. Toczono dyskusje i polemiki[2].

W Koczowiskach brali udział poeci z grupy „Słowo” oraz zaproszeni literaci z regionu (m.in. członkowie Lubelskiego Oddziału Związku Literatów Polskich).

Indywidualne zbiory poezji edytuj

 
Okładki antologii i tomików indywidualnych

Staraniem „Słowa” i Krasnostawskiego Domu Kultury wydane zostały indywidualne tomiki poezji członków grupy: „Pielgrzymka” (1983) Jana Henryka Cichosza, „Wiek zielony” (1983) Henryka Radeja oraz „Zaczyn” (1984) Edwarda Franciszka Cimka. Są to pełnowartościowe debiuty książkowe wymienionych poetów[4]. Do druku gotowy był tomik Tadeusza Kicińskiego, nie został jednak wydany. Docelowo planowano wydać siedem indywidualnych zbiorów poezji.

Schyłek działalności edytuj

W 1982 r. Aleksander Bernat wyjechał do Wrocławia, a Edward Krzysztof Rogalski do Szczecina. Później do Zamościa przeniosła się Bożena Fornek, a po roku 1984 Jan Henryk Cichosz wyłączył się z działalności grupy. Brak jest zgody władz na wydawanie „Posłowia”[2]. W taki sposób doszło do powolnego rozpadu „Słowa”.

W listopadzie 1987 r. odbył się jubileusz 10-lecia grupy literackiej „Słowo” połączony z sesją naukową i promocją almanachu „Łamanie słowem”[12][13][14][15].

Jan Henryk Cichosz zdeponował w krasnostawskim Muzeum Regionalnym pamiątkowe kroniki „Słowa”, które prowadziła Anna Kicińska. Znaleźć w nich można wycinki prasowe, zdjęcia, listy, rękopisy wierszy, tomiki poetyckie.

Antologie edytuj

Wiersze poetów należących do „Słowa” można m.in. znaleźć w następujących antologiach:

  • Brzegiem życia
  • Modlitwa urojeń szczęśliwych (Zamość 1982)
  • Gdzie jabłonie słodkopienne (Lublin 1980)
  • Strofy nadziei (Chełm 1982)
  • Słowa (Krasnystaw 1982)
  • Pojmowanie słońcem (Zamość 1983)
  • Całe bogactwo domu (Lublin 1986)
  • Pojednania z wiatrem (Zamość 1987)
  • Łamanie słowem (Chełm 1987)

Konkursy literackie edytuj

Grupa literacka „Słowo” była inicjatorem powstania konkursów literackich:

  • Turniej o „Chmielakowy Antałek” (konkurs organizowany od 1983 r. jako impreza towarzysząca Chmielakom Krasnostawskim)
  • Konkurs im. Stanisława Bojarczuka (obecnie wznowiony przez Krasnostawski Dom Kultury i Grupę Literacką A4)

Przypisy edytuj

  1. ↑ To nie ja powinienem o tym pisać – czyli dwudziestolecie powstania grupy literackiej „Słowo”, Jan Henryk Cichosz, Hereditas nr 9, Krasnystaw 1996 r.
  2. ↑ a b c d Leksykon. Grupy literackie w Polsce 1945 – 1989, Ewa Głębicka, Warszawa 1993 r., 2000 r. (strony 522-526)
  3. ↑ Krasnostawscy poeci, Edward Franciszek Cimek, Zielony Sztandar nr 41, 22 maja 1983 r.
  4. ↑ a b Dziesięć lat „Słowa”, Henryk Radej, Tygodnik Chełmski nr 335, 23 maja 1987 r.
  5. ↑ a b Posłowie do „Słowa”, Jan Henryk Cichosz, Kultura i życie, 15-16 sierpnia 1987 r.
  6. ↑ a b I ja w tym kręgu byłem, Edward Franciszek Cimek, Kamena nr 892, 4 października 1987 r.
  7. ↑ Jeszcze o „Słowie”, Henryk Radej, Kamena nr 894, 1 listopada 1987 r.
  8. ↑ Próba określenia, Henryk Radej, Posłowie nr 5, styczeń 1984 (dwumiesięcznik kulturalny grupy literackiej „Słowo”)
  9. ↑ Słowo, E.Z., Sztandar Ludu nr 143
  10. ↑ „Słowo” na antenie Polskiego Radia, Henryk Radej, Jesteśmy nr 2, lipiec 1982 r., (dwumiesięcznik kulturalny grupy literackiej „Słowo”)
  11. ↑ Próba słów, Henryk Radej, Tygodnik Chełmski nr 116, 12 marca 1983 r.
  12. ↑ Tym razem Krasnystaw, F.P., Sztandar Ludu nr 266, 13 listopada 1987 r.
  13. ↑ Poetycka uczta, Henryk Radej, Tygodnik Chełmski nr 360, 14 listopada 1987 r.
  14. ↑ Przedsionek poetycki, Jan Henryk Cichosz, Tygodnik Zamojski nr 420, 11 grudnia 1987 r.
  15. ↑ Podzwonne dla „słowiarzy”?, Witold Graboś, Tygodnik Chełmski nr 370, 24 stycznia 1988 r.

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Grupa_literacka_„Słowo”&oldid=73222252”