Grzebsk
Grzebsk – wieś sołecka[5] w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie mławskim, w gminie Wieczfnia Kościelna[4][6].
| wieś | |
 Kościół pw. św. Leonarda i dzwonnica w Grzebsku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2023) |
304[2] |
| Strefa numeracyjna |
23 |
| Kod pocztowy |
06-513[3] |
| Tablice rejestracyjne |
WML |
| SIMC |
0128830[4] |
Położenie na mapie gminy Wieczfnia Kościelna  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu mławskiego  | |
 53°13′11″N 20°35′18″E/53,219722 20,588333[1]
| |
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.
Miejscowość znajduje się w odległości ok. 25 km od Mławy i 23 km od Nidzicy. Obszar ten w wielu opracowaniach nazywany jest błota lub bagna Niemyje. Obszar ten, jak całe Wzniesienie Mławskie, cechuje się występowaniem wałów kemowych i morenowych, których średnia wysokość wynosi ok. 200 m n.p.m. (najwyższe wzniesienie – Dębowa Góra – 235 m). Pochodzą one ze stadiału mławskiego zlodowacenia warciańskiego. Wszystko to sprawia, że krajobraz Wzniesienia Mławskiego, a szczególnie jego północnych terenów, jest bardzo malowniczy.
Jakość miejscowych gleb jest słaba. W przeważającej części są to bielice piaskowe, ukształtowane z glin zwałowych i piasków naglinionych. W okolicach górnego Orzyca i jego dopływów występują gleby bagienne, murszowe i torfowe. Najbardziej wartościowe są bielice pyłowe oraz tzw. czarno-ziemie. Jest ich jednak bardzo mało. Klimat w tym zakątku jest umiarkowany. Charakteryzuje się dużą ilością opadów w letnim okresie (średnia w roku 600 mm), natomiast w zimie licznie występującymi odwilżami i mgłami. Średnia temperatura w roku wynosi 7 °C. Jest to najniższa temperatura na Nizinie Północno-Mazowieckiej.
We wsi znajduje się parafia pw. św. Leonarda należąca do dekanatu dzierzgowskiego[7].
Historia
edytujGrzebsk[8] – to jeden z najstarszych grodów na północnym Mazowszu. Położony jest nad lewym brzegiem rzeki Orzyc (dopływ Narwi) na północno-wschodnich, bagnistych terenach Wzniesienia Mławskiego. Nazwa „Grzebsk” jest bardzo stara. W najstarszym dokumencie, który odnosi się do Mazowsza, tzw. „falsyfikacie mogileńskim”, pochodzącym z 1065 r., występuje jako Grebesco. Zierhoffer wykazał, że współczesne nazwy kończące się na –sk i –ck, pierwotnie -sko, -cko, są najstarszymi nazwami na północnym Mazowszu. Natomiast Józef Ostaszewski, lekarz i historyk zajmujący się szczególnie historią regionu mławskiego, podaje następującą genealogię nazwy Grzebsk: „(…) pomyśleli mieszkańcy o miejscu ofiar i w pięknem, tajemniczem miejscu nad doliną Orzyca, na błocie usypali («zgrzebli») górę, otoczoną wodą, gdzie ustanowili miejsce ofiar i zaczęli go nazywać «zgrzebińskiem», w ówczesnym języku Grebsco, dzisiaj Grzebsk, nazywany również «Zgrzebsk»”.
Z Grzebska pochodzi Stanisław Grzepski.
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 39794
- ↑ Raport o stanie gminy Wieczfnia Kościelna w 2023. Liczba mieszkańców w dn. 31.12.2023 s. 8-9
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 344 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Strona gminy, sołectwa
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Parafia pw. św. Leonarda. diecezjaplocka.pl. [dostęp 2016-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-05)].
- ↑ J. Kamiński, K. Oleksiak, Grzebsk niezapomniany, 2020, ISBN 978-83-66171-42-8.
Linki zewnętrzne
edytuj- Grzebsk, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 888.
- https://wydawnictwo.plock.pl/grzebsk-niezapomniany