Grzegorz III Laham

Grzegorz III Laham BS (właśc. Lutfi Laham, ur. 15 grudnia 1933) – duchowny katolickiego Kościoła melchickiego, od 2000 do 2017 patriarcha tego Kościoła – „Patriarcha miast Antiochii, Aleksandrii i Jeruzalem, Cylicji, Syrii, Iberii, Arabii, Mezopotamii, Pentapolis, Etiopii, całego Egiptu i całego Wschodu, Ojciec Ojców, Pasterz Pasterzy, Biskup Biskupów, Trzynasty spośród Świętych Apostołów”.

Grzegorz III Laham

Lutfi Laham
Melchicki Patriarcha Antiochii
Γρηγορειτε εν αγάπη Czuwajcie w miłości
Kraj działania	Syria
Data i miejsce urodzenia	15 grudnia 1933 Darajja
Melchicki patriarcha Antiochii
Okres sprawowania	2000–2017
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	melchicki
Inkardynacja	Zakon Bazylianów Melkitów Najświętszego Zbawcy
Śluby zakonne	20 stycznia 1952
Prezbiterat	15 lutego 1959
Nominacja biskupia	9 września 1981
Sakra biskupia	27 listopada 1981
Wybór patriarchy	5 grudnia 2000
Odznaczenia

Sukcesja apostolska

Data konsekracji	27 listopada 1981
Konsekrator	Maksymos V Hakim
Współkonsekratorzy	Saba Youakim François Abou Mokh
Konsekrowani biskupi Salim Ghazal 5 sierpnia 2001 Youssef Absi 2 września 2001 Joseph Jules Zerey 9 listopada 2001 Georges Nicolas Haddad 23 czerwca 2002 Ibrahim Michael Ibrahim 17 sierpnia 2003 Elias Youssef Rahal 25 lipca 2004 Georges Bacaouni 27 listopada 2005 Georges Michel Bakar 24 marca 2006 Michel Abrass 10 grudnia 2006 Jean-Abdo Arbach 3 lutego 2007 Elie Bechara Haddad 24 marca 2007 Yasser Hanna Ayyash 13 października 2007 Robert Rabbat 16 września 2011 Nicolas Antiba 25 sierpnia 2013 Edouard Daher 7 września 2013 Ibrahim Salameh 27 września 2013 Joseph Gébara 21 grudnia 2013
Współkonsekrowani biskupi Georges Ibrahim Kwaïter 23 października 1987

Życiorys

Młodość

Lufti Laham urodził się 15 grudnia 1933 we wsi Darajja (Daraya) koło Damaszku w Syrii. W 1943 wstąpił do seminarium bazylianów salwatorianów w ich klasztorze Świętego Zbawiciela w Szuf (Shouf) koło Sydonu w Libanie. 15 sierpnia 1949 złożył wstępne, a 20 stycznia 1952 – wieczyste śluby zakonne. Następnie studiował filozofię i teologię. Po ukończeniu tego seminarium w 1956 władze zakonne wysłały go na dalsze studia do Rzymu, gdzie studiował teologię w prowadzonym przez jezuitów Papieskim Instytucie Wschodnim w Rzymie. W toku tych studiów 15 lutego 1959 przyjął święcenia kapłańskie w opactwie obrządku greckiego w Grottaferrata. Studia zakończył doktoratem z eklezjologii Kościołów Wschodu.

Po powrocie do Libanu w latach 1961-1969 ksiądz Laham był przełożonym salwatoriańskiego Wyższego Seminarium Świętego Zbawiciela, przeniesionego wówczas do Dżejty (Jeita) koło Bejrutu. W seminarium tym, jak również na Uniwersytecie Świętego Ducha w Kaslik koło Bejrutu, wykładał teologię i liturgię. W 1962 założył pierwszy wydawany po arabsku periodyk zajmujący się zagadnieniami Kościołów Wschodu i ruchu ekumenicznego – „Al-Wahadat” („Jedność w Wierze”). Dzięki temu synod Kościoła melchickiego powołał go na sekretarza swej Komisji Ekumenicznej i Komisji Liturgicznej. W 1972 ksiądz Laham przygotował w Bejrucie wspólną konferencję katolickiego i prawosławnego patriarchatu antiocheńskiego dotyczącą liturgii. Został również członkiem zarządu Zrzeszenia Instytutów Teologicznych Bliskiego Wschodu (Association of Theological Institutes in Middle East, ATIME). Jako powszechnie poważany teolog brał udział w wielu kongresach teologicznych. Między innymi w Niemczech, we Włoszech i w Anglii.

Lutfi Laham, jako ksiądz i później jako biskup, prowadził ożywioną działalność społeczną, wykorzystując do tego struktury swego Kościoła i zakonu. W 1965 założył we wsiach w diecezji Sydonu sieć „ośrodków dla młodych dziewcząt”, udzielających im bieżącej opieki. W 1966, wspólnie z dwoma innymi salwatorianami – Jerzym Kuejterem (Koueiter, Kwaiter) i Salimem Ghazalem, założył w Salije (Salhieh) koło Sydonu „Centrum Opieki nad Chłopcami” – schronisko dla sierot, szkołę handlową dla chłopców i ośrodek pracy z młodzieżą.

W 1974 władze Izraela aresztowały melchickiego arcybiskupa Jerozolimy Hilariona Capucci. Ksiądz Laham został mianowany na jego miejsce zarządcą wikariatu patriarchalnego w Jerozolimie. W latach 1974-1975 doprowadził do końca wiele tamtejszych przedsięwzięć o charakterze gospodarczym, między innymi odnowienie katedry patriarszej, siedziby patriarchatu i schroniska dla pielgrzymów. Założył również ośrodek studiów religijnych, który później przerodził się w zamiejscowy wydział Uniwersytetu Betlejemskiego. W 1976 założył przy tym ośrodku wielojęzyczną Bibliotekę Orientalną, która miała służyć pielgrzymom informacją o Kościołach Wschodu, oraz Fundusz Studencki, wspomagający ubogich studentów. W 1978 założył w Jerozolimie Fundusz Pomocy Rodzinom dla rodzin z biedniejszych zakątków diecezji.

Wikariusz patriarchalny Jerozolimy

9 września 1981 został wybrany przez synod tytularnym melchickim arcybiskupem Tarsu i mianowany wikariuszem patriarchalnym Jerozolimy (nie będąc jednak biskupem tej diecezji). Chirotonię biskupią otrzymał z rąk ówczesnego patriarchy melchickiego Maksymosa V Hakima 27 listopada tego roku. Jako arcybiskup w Jerozolimie Laham prowadził wiele przedsięwzięć mających na celu pomoc dla jej najbiedniejszych mieszkańców.

W 1986 synod powołał arcybiskupa Lahama na przewodniczącego Synodalnej i Patriarchalnej Komisji Liturgii. Owocem działalności tej komisji było wydanie w 1992 nowej wersji „Anthologion” – melchickiego modlitewnika i „Księgi Liturgii” – melchickiego mszału. Nowe wersje tych ksiąg liturgicznych zostały oczyszczone z naleciałości łacińskich i powracały do grecko-bizantyjskiej tradycji liturgicznej Kościoła melchickiego. W czerwcu 2000 arcybiskup Laham zorganizował w rezydencji patriarchalnej w Jerozolimie spotkanie arcybiskupów katolickich Kościołów tradycji bizantyjskiej poświęcone wspólnym problemom tych Kościołów.

Patriarcha melchicki

22 listopada 2000 patriarcha Maksymos V Hakim zrezygnował z urzędu ze względu na podeszły wiek (92 lata) i zły stan zdrowia. 29 listopada tego samego roku synod w Rabue (Raboueh, Rabweh) wybrał na jego następcę arcybiskupa Lahama, który przybrał imię Grzegorza III. 5 grudnia 2000 Jan Paweł II udzielił mu communio. Patriarcha Grzegorz III Laham działa na rzecz pokoju między wyznawcami religii na Bliskim Wschodzie i na rzecz zjednoczenia podzielonych Kościołów patriarchatu Antiochii. 4 lutego 2005, wspólnie z prawosławnym patriarchą Antiochii Ignacym IV, poświęcił kościół pod wezwaniem świętych Piotra i Pawła w Dumar w Syrii. Odbył wiele wizyt zagranicznych, między innymi w USA i w Irlandii. 6 maja 2017 papież Franciszek przyjął jego rezygnację z racji podeszłego wieku.

Patriarcha jest Duchowym Protektorem obediencji maltańskiej Rycerskiego i Szpitalnego Zakonu Świętego Łazarza z Jerozolimy oraz Protektorem i Wielkim Mistrzem Patriarchalnego Zakonu Św. Krzyża Jerozolimskiego. Jest Kapelanem Wielkiego Krzyża Świętego Wojskowego Konstantyńskiego Orderu Świętego Jerzego (najstarszego chrześcijańskiego zakonu rycerskiego), którego obecnym wielkim mistrzem jest J.K.W. Ferdynand de Bourbon-Siciles, książę Castro, tytularny Król Obojga Sycylii. Jest również Protektorem Duchowym Zakonu Rycerzy Chrystusa Świątyni Jerozolimskiej (Ordo Militiae Christi Templi Hierosolymitani).

Patriarcha jest autorem wielu publikacji z zakresu teologii i dziedzin pokrewnych, z których najbardziej znane to „Wprowadzenie do obrzędów Kościoła Wschodu i ich symboliki”, „Głos pasterza – duchowość wschodniej liturgii”, „Życie patriarchy Germana Adama”, „Kościół melchicki na Soborze Watykańskim II”. Przetłumaczył także na angielski i niemiecki historię Kościoła melchickiego.

Linki zewnętrzne

• Grzegorz III Laham [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2011-12-01]  (ang.).