Workowce

(Przekierowano z Grzyby workowe)

Workowce, woreczniaki lub grzyby workowe (Ascomycota Caval.-Sm.) – typ grzybów z podkrólestwa Dikarya[1]. Ich nazwa pochodzi od typu zarodni zwanej workiem (ascus), w której są wytwarzane zarodniki workowe (askospory)[2].

Workowce
Ilustracja
Kustrzebka pęcherzykowata (Peziza vesiculosa)
Systematyka
Domena eukarionty
Królestwo grzyby
Gromada grzyby workowe
Nazwa systematyczna
Ascomycota Caval.-Sm
Biol. Rev. 73: 247 (1998)
Typ nomenklatoryczny
kustrzebka (Peziza Fr.)
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
Dwa worki z zarodnikami

Jest to najliczniejszy w gatunki typ grzybów. Rozprzestrzenione są na całym świecie. Są wśród nich zarówno saprotrofy, jak i pasożyty, a niektóre gatunki współżyją z glonami, tworząc porosty[3].

Budowa workowcówEdytuj

Najważniejszą cechą odróżniająca workowce od innych jest wytwarzanie w procesie rozmnażania worków, w których na drodze płciowej wytwarzane są zarodniki workowe – askospory. Obecnie do workowców zalicza się także wiele gatunków grzybów, u których jak dotąd nie zaobserwowano wytwarzania worków. Chodzi tu o tzw. grzyby niedoskonałe, dawniej będące odrębnym taksonem. O ich zaliczeniu do workowców zadecydowały inne cechy[2].

Workowce są organizmami haploidalnymi. Większość gatunków tworzy plechę zbudowaną ze strzępek podzielonych przegrodami na komórki, ale są też gatunki jednokomórkowe. W środku przegrody oddzielającej poszczególne komórki strzępki znajduje się pora i towarzyszące jej ciałka Woronina[4]. Ściana komórkowa zbudowana jest z chityny i β-glukanu. Charakterystyczną cechą workowców jest jej budowa. Jest ona mianowicie dwuwarstwowa, przy czym warstwa zewnętrzna jest cienka, ale słabo przepuszczająca światło, warstwa wewnętrzna zaś gruba, ale dobrze przejrzysta. Na podstawie tej właśnie cechy do grzybów workowych zaliczono gatunki u których nie zaobserwowano wytwarzania worków[2].

Cykl życiowy workowcówEdytuj

Haploidalny zarodnik (1n chromosomów) spada na ziemię i wyrasta z niego nitkowata, wielokomórkowa, jednojądrowa grzybnia. Na niej formują się lęgnia i plemnia, są one wielojądrowe.

Plemnia nakłuwa lęgnię swego rodzaju "szpikulcem" i przelewa do niej swoją zawartość poprzez tzw. włostek. Dochodzi do zlania się plazmy (plazmogamia). Jądra układają się parami (dikariofaza) i tworzą tzw. jądra sprzężone. Z lęgni wyrastają strzępki z jądrami sprzężonymi (dwujądrowymi). Z dwujądrowych strzępek i z jednojądrowych tworzy się askokarp (rodzaj owocnika), który może mieć postać: miseczkowatą (apotecjum), kulistą (klejstotecjum), butelkowatą (perytecjum).

W tym owocniku dochodzi do zlania się jąder sprzężonych (kariogamia), powstaje zygota, która dzieli dwukrotnie, najpierw mejotycznie następnie mitotycznie, powstaje osiem haploidalnych komórek z których powstają zarodniki. Zarodnia, w której się to odbywa nazywana jest workiem (ascus). Po dojrzeniu worek pęka i zarodniki wysypują się na ziemię.

SystematykaEdytuj

Dawniej klasyfikowano grzyby głównie na podstawie cech morfologicznych. Obecnie, gdy w klasyfikacji uwzględnia się wyniki badań molekularnych i genetycznych, doszło do ogromnych zmian w klasyfikacji grzybów. Jest to proces dynamiczny, wyniki nowych badań ciągle zmieniają istniejącą klasyfikację[4]. Według Index Fungorum, opartego na kolejnych edycjach Dictionary of the Fungi, typ Ascomycota należy do królestwa grzybów (Fungi) i zawiera[1][5]:

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ a b Index Fungorum (ang.). [dostęp 2020-12-15].
  2. ↑ a b c Selim Kryczyński, Zbigniew Weber, Fitopatologia. Tom 1. Podstawy fitopatologii, Poznań: PWRiL, 2010, ​ISBN 978-83-09-01-063-0​
  3. ↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0, OCLC 69482403.
  4. ↑ a b Joanna Marcinkowska, Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii, Warszawa: PWRiL, 2012, ​ISBN 978-83-09-01048-7​
  5. ↑ CABI databases [dostęp 2020-12-15] (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Workowce&oldid=61675360”