Gustave Eiffel

Gustave Eiffel
	; Gustave Eiffel (1888)
Data i miejsce urodzenia	15 grudnia 1832 ; Dijon
Data i miejsce śmierci	27 grudnia 1923 ; Paryż
Narodowość	francuska
Alma Mater	École centrale Paris
	Praca
Budynki	wieża Eiffla i Statua Wolności
Projekty	wieża Eiffla
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Gustave Eiffel, właśc. Alexandre Gustave Eiffel [e f ɛ l] (ur. 15 grudnia 1832 w Dijon^[1], zm. 27 grudnia 1923 w Paryżu) – francuski inżynier, architekt, konstruktor mostów, wiaduktów, śluz i innych konstrukcji stalowych oraz żeliwnych.

Życie i twórczość

Urodził się jako Alexandre Gustave Bonickhausen dit Eiffel; jego ojciec był oficerem miejscowego garnizonu^[2], a przodkowie pochodzili z okolic gór Eifel pomiędzy Akwizgranem, Kolonią i Trewirem. W roku 1850 przeniósł się do Paryża, lecz nie zdał egzaminu umożliwiającego studia na politechnice^[2]. Od roku 1852 uczęszczał do École Centrale de Paris, gdzie studiował chemię do roku 1855. Po studiach zainteresował się metalurgią i podjął pracę w zakładzie Charles Nepveu, który produkował maszyny parowe i konstrukcje dla kolejnictwa. Rok później został szefem biura konstrukcyjnego w firmie Pauwels et Cie., żeby w wieku 25 lat być budowniczym mostu w Bordeaux (zwanego Passerelle Eiffel lub Pont ferroviaire Saint-Jean). W 1866 założył w Paryżu własną firmę. Wybudował wiele różnych obiektów, które rozsławiły jego nazwisko we Francji i na świecie. W latach 1870–1880 Eiffel znajdował się u szczytu popularności^[3].

Był wolnomularzem^[4]. Oficer Legii Honorowej^[5].

Najbardziej znane jego projekty to:

wieża Eiffla w Paryżu (Francja) – (pomysłodawcami konstrukcji wieży byli dwaj pracownicy w biurze Gustave’a Eiffela: Maurice Koechlin i Émile Nouguier. W dniu 18 września 1884 Eiffel, Koechlin i Nouguier zgłosili patent zarejestrowany pod numerem 164364. 12 grudnia Eiffel odkupił prawa autorskie od Koechlina i Nouguiera, wraz z prawami do własności intelektualnej projektu za 2% wartości wieży dla każdego z nich. Budową od 1887 kierował Koechlin)^[6]^[7]^[8]
most Maria Pia nad rzeką Duero w Porto (Portugalia)
wiadukt Garabit nad rzeką Truyère w Masywie Centralnym (Francja)
Statua Wolności (konstrukcja) w Nowym Jorku (Stany Zjednoczone)
hala Dworca Nyugati w Budapeszcie (Węgry)
Casa de Fierro w Iquitos (Peru)
żelazny pałac (El Palacio de Hierro) w Orizabie (Meksyk)
struktura metalowa rotundy la Ruche w Paryżu, gdzie swoje pracownie mieli Modigliani, Soutine i Chagall^[9]
Żelazny Pałac w Luandzie (Angola)
most kolejowy przez rzekę Prut (granica rumuńsko-mołdawska)
Pont de les Peixateries Velles, nazywany mostem Eiffla, nad rzeką Onyar w Gironie (Hiszpania)

Przypisy

↑ Eiffel Gustave Alexandre, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-15] .
↑ ^a ^b Gustave Alexandre Eiffel. „Młody Technik”. 12 (305), s. 3, 1973. redaktor naczelny: Zbigniew Przyrowski. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia”. (pol.).
↑ Gustave Eiffel: Biographie des Erbauers des Eiffelturm. www.pariscityvision.com. [dostęp 2021-12-05].
↑ Sur les traces des francs-maçons à Paris. Mon Paris Joli, 18.07.2021. [dostęp 2025-06-11]. (fr.).
↑ David I. Harvie: Eiffel, the Genius who Reinvented Himself. Stroud, Gloucestershire: Sutton, 2006, s. 124. ISBN 0-7509-3309-7. (ang.).
↑ LudwikL. Konior LudwikL., "Homo architectonicus" w rozdziale: Kto zaprojektował wieżę Eiffla?, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2004, s. 91-99, ISBN 83-08-03630-9 .
↑ Wieża Eiffla w Paryżu – atrakcja miasta jej historia, informacje i ciekawostki. www.naszeszlaki.pl. [dostęp 2021-12-05].
↑ Wieża Eiffla – architektoniczna perła Paryża [Historia i ciekawostki]. www.radiozet.pl. [dostęp 2021-12-05].
↑ Fiszka zabytku w bazie Mérimée. culture.gouv.fr. [dostęp 2010-10-25]. (fr.).

Linki zewnętrzne

Biography of Gustave Eiffel. toureiffel.paris. [dostęp 2017-02-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-06)]. (ang.).

[epwn-1] Eiffel Gustave Alexandre, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-15] .

[mt-2] Gustave Alexandre Eiffel. „Młody Technik”. 12 (305), s. 3, 1973. redaktor naczelny: Zbigniew Przyrowski. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia”. (pol.).

[com-3] Gustave Eiffel: Biographie des Erbauers des Eiffelturm. www.pariscityvision.com. [dostęp 2021-12-05].

[4] Sur les traces des francs-maçons à Paris. Mon Paris Joli, 18.07.2021. [dostęp 2025-06-11]. (fr.).

[5] David I. Harvie: Eiffel, the Genius who Reinvented Himself. Stroud, Gloucestershire: Sutton, 2006, s. 124. ISBN 0-7509-3309-7. (ang.).

[Konior-6] LudwikL. Konior LudwikL., "Homo architectonicus" w rozdziale: Kto zaprojektował wieżę Eiffla?, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2004, s. 91-99, ISBN 83-08-03630-9 .

[naszeszlaki-7] Wieża Eiffla w Paryżu – atrakcja miasta jej historia, informacje i ciekawostki. www.naszeszlaki.pl. [dostęp 2021-12-05].

[radiozet-8] Wieża Eiffla – architektoniczna perła Paryża [Historia i ciekawostki]. www.radiozet.pl. [dostęp 2021-12-05].

[9] Fiszka zabytku w bazie Mérimée. culture.gouv.fr. [dostęp 2010-10-25]. (fr.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]