Gustaw Potworowski (polityk)
Gustaw Eugeniusz Potworowski herbu Dębno[1] (ur. 3 czerwca 1800 w Bielewie, zm. 23 listopada 1860 w Poznaniu) – polski ziemianin, oficer powstania listopadowego, polityk i działacz gospodarczy. Założyciel Kasyna w Gostyniu.
Data i miejsce urodzenia |
3 czerwca 1800 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
23 listopada 1860 |
Prezes Komitetu Narodowego w Poznaniu | |
Okres |
od 20 marca 1848 |
Życiorys
edytujUrodził się 3 czerwca 1800 w Bielewie koło Kościana w rodzinie Andrzeja Potworowskiego (1764–1810) i Ludwiki z Żychlińskich (zm. 1804). Rodzice wywodzili się ze starych rodzin kalwińskich (ewangelicko-reformowanych). Nauki początkowe pobierał w szkole pijarskiej w Warszawie, następnie przeniósł się do Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu, którego jednak nie ukończył. Bez ukończonej szkoły średniej słuchał wykładów z prawa, nauk politycznych i kameralistyki w Bonn, Heidelbergu i Berlinie. Należał w tym okresie do studenckiej organizacji niepodległościowej „Polonia”, której wykrycie przypłacił karą więzienia. Jako kawalerzysta wziął udział w powstaniu listopadowym, zdobywając rangę porucznika. Ranny, został internowany pod Kłajpedą, skąd udało mu się zbiec.
Po 1831 skoncentrował się na działalności gospodarczej i społecznej w Wielkopolsce. W majątku Potworowskiego Gola (koło Gostynia) często spotykali się rzecznicy pracy organicznej. W 1835 stamtąd wypłynęła inicjatywa założenia Kasyna Gostyńskiego, na czele którego Potworowski stanął w 1838. To samo środowisko zawiązało spółkę budującą Bazar w Poznaniu (1838) i Towarzystwo Naukowej Pomocy dla Młodzieży Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1841). Również w kierownictwie tych instytucji czołowe miejsca zajmował Gustaw Potworowski (prezes Towarzystwa Naukowej Pomocy od 1846).
Był deputowanym powiatu krobskiego ze stanu rycerskiego na sejm prowincjonalny Wielkiego Księstwa Poznańskiego w 1843[2]. W 1848 kierował Komitetem Narodowym w Poznaniu w okresie wydarzeń Wiosny Ludów. Był posłem pierwszej pruskiej konstytuanty, a także w kolejnych kadencjach sejmu pruskiego. Zdecydowanie występował w obronie uprawnień Polaków, zarówno w mowach sejmowych, jak i publikacjach. Kierował Kołem Polskim, a w latach 1848–1850 także Ligą Polską. Jako wieloletni przywódca opozycji polskiej w Wielkopolsce cieszył się dużym autorytetem moralnym wśród ludności polskiej.
Został pochowany 27 listopada 1860 roku w Lesznie[3]. Całe życie pozostawał członkiem tamtejszej ewangelicko-reformowanej parafii św. Jana (braci czeskich).
Życie prywatne
edytujZ małżeństwa z Klementyną z Chłapowskich miał trzech synów i córkę.
Przypisy
edytuj- ↑ Gustaw Eugeniusz Potworowski z Sienna h. Dębno Wielka Genealogia Minakowskiego [dostęp z dnia: 2016-04-03]
- ↑ Stanisław Karwowski, Historya Wielkiego Księstwa Poznańskiego t. I 1815-1852, Poznań 1918 s. 215.
- ↑ Teki Dworzaczka. Gazety. XIX w. Część 1. Nr 113, [1] (ostatni dostęp 2.06.2007).
Bibliografia
edytuj- Witold Jakóbczyk, Gustaw Potworowski, w: Wielkopolski Słownik Biograficzny, Warszawa-Poznań 1981
- Witold Jakóbczyk, Przetrwać nad Wartą 1815–1914, 55. część cyklu „Dzieje narodu i państwa polskiego”, Warszawa 1989
- Simon Konarski, Armorial de la noblesse polonaise titrée, Paris 1957