Wikipedia

Kość kulszowa człowieka

(Przekierowano z Guz kulszowy)

Kość kulszowa (łac. os ischii, ischion[1]) – w anatomii człowieka, parzysta kość będąca częścią obręczy miednicznej[2], składająca się z trzonu (biorącego udział w tworzeniu tylnej części panewki[2][3]) i gałęzi kości kulszowej[1].

Schemat miednicy człowieka:
1. Kość krzyżowa
2. Kość biodrowa
3. Kość kulszowa
4. Kość łonowa
5. Spojenie łonowe
6. Panewka stawu biodrowego
7. Otwór zasłoniony
8. Kość guziczna
Kość miedniczna od strony bocznej. Na czerwono zaznaczone przyczepy mięśni. Opis w języku angielskim.
Kość miedniczna od strony przyśrodkowej. Na czerwono zaznaczone przyczepy mięśni. Opis w języku angielskim.
Schemat kostnienia kości miednicznej od strony bocznej.
Ischium – kość kulszowa.
Tuberosity of Ischium – guz kulszowy.

Składowa kości miednicznej edytuj

Kość kulszowa jest jednym z trzech elementów tworzących kość miedniczną (łac. os coxae), skierowanym ku dołowi i do tyłu[1][2][4]. Pozostałe składowe to: kość biodrowa, skierowana ku górze i do tyłu, oraz kość łonowa, skierowana ku dołowi i do przodu[2][4]. Wszystkie trzy kości łączą się mniej więcej pośrodku kości miednicznej tworząc po stronie zewnętrznej doł panewki[2][4]. Kość kulszowa wraz z kością łonową ograniczają w dolnej części miednicy otwór zasłoniony (łac. foramen obturatum)[2]. W dzieciństwie składowe kości miednicznej są wyraźnie oddzielone tkanką chrzęstną, zrastają się w jednolitą całość dopiero w okresie pokwitania[2][4].

Trzon kości kulszowej edytuj

Trzon kości kulszowej (łac. corpus ossis ischii) to główna, centralnie położona w kości miednicznej część kości kulszowej, tworząca mniej więcej dwie piąte (tylno-dolne) panewki (łac. acetabulum)[3][2][5][6][4]. Od części tworzącej panewkę odchodzi niemal pionowo do dołu, do tyłu i nieco przyśrodkowo słupowaty, gruby odcinek kształtu trójściennego ostrosłupa[3][5][6][7][8]. Powierzchnie wewnętrzna i zewnętrzna tego odcinka są gładkie, a powierzchnia tylna jest chropowata, wyniosła, i tworzy guz kulszowy (łac. tuber ischiadicum)[3]. Do powierzchni wewnętrznej tego odcinka przyczepia się zasłaniacz wewnętrzny (łac. musculus obturatorius internus)[9]. W okolicy guzów kulszowych zgromadzona jest obfita tkanka tłuszczowa podskórna, na której opiera się miednica w pozycji siedzącej ciała[3]. Do guza kulszowego przyczepia się więzadło krzyżowo-guzowe i szereg mięśni (bocznie – półścięgnisty, półbłoniasty, dwugłowy uda, czworoboczny uda i przywodziciel wielki[10], a przyśrodkowo – bliźniaczy dolny[9])[3].

Trzon kości kulszowej na swym brzegu przednio-dolnym, pod wcięciem panewki, na górnym brzegu otworu zasłonionego posiada często mały guzek zasłonowy tylny (łac. tuberculum obturatorium posterius)[3][5]. Z brzegu tylnego trzonu wystaje wyraźny kolec kulszowy (łac. spina ischiadica)[3][5][6]. Powyżej kolca znajduje się wcięcie kulszowe większe (łac. incisura ischiadica major), poniżej kolca zaś, między nim a guzem kulszowym, wcięcie kulszowe mniejsze (łac. incisura ischiadica minor)[3][5][6].

Do powierzchni zewnętrznej kolca kulszowego przyczepia się mięsień bliźniaczy górny (łac. musculus gemellus superior)[10], do powierzchni wewnętrznej mięsień guziczny (łac. musculus coccygeus)[9], natomiast do wierzchołka kolca przytwierdzone jest więzadło krzyżowo-kolcowe (łac. ligamentum sacrospinale)[3][7][8]. Więzadło to, zmierzając do kolca biodrowego tylnego górnego (łac. spina iliaca posterior superior)[8], zamyka wcięcie kulszowe większe tworząc otwór kulszowy większy (łac. foramen ischiadicum majus)[3][7][8]. Przez ten otwór przechodzi mięsień gruszkowaty, tętnice, żyły i nerwy pośladkowe górne i dolne, nerw kulszowy, nerw skórny tylny uda, tętnica i żyły sromowe wewnętrzne oraz nerw sromowy[3]. W otworze kulszowym większym, mięsień gruszkowaty rozdziela nerw i naczynia pośladkowe górne (biegnące do góry od mięśnia) od pozostałych struktur[3]. Wzdłuż tylno-dolnego obwodu brzegu otworu zasłonionego na trzonie kości kulszowej przyczepia się zasłaniacz zewnętrzny[10].

Wcięcie kulszowe mniejsze zamknięte jest natomiast więzadłem krzyżowo-kolcowym (tak jak i wcięcie większe) i krzyżowo-guzowym co tworzy otwór kulszowy mniejszy (łac. foramen ischiadicum minus)[3][8]. Przez ten otwór biegnie ścięgno zasłaniacza wewnętrznego, nerw sromowy i naczynia sromowe wewnętrzne[3].

Gałąź kości kulszowej edytuj

Gałąź kości kulszowej (łac. ramus ossis ischii) to cienka, spłaszczona część odchodząca od dolnej części trzonu prawie pod kątem prostym, biegnie przyśrodkowo i do przodu[11]. Następnie płynnie łączy się z gałęzią dolną kości łonowej[11]. Powierzchnia zewnętrzna gałęzi jest nierówna, przyczepia się tam część zasłaniacza zewnętrznego i część przywodziciela wielkiego[11][10] oraz niewielkie fragmenty mięśnia smukłego i przywodziciela krótkiego[10]. Powierzchnia wewnętrzna gałęzi jest miejscem przyczepu mięśnia poprzecznego głębokiego krocza oraz części zasłaniacza wewnętrznego[11][9], a także mięśnia kulszowo-jamistego[9].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c Kość kulszowa. W: Michał Reicher i wsp.: Anatomia człowieka. Wyd. XI (VII). T. I (Anatomia ogólna. Kości, stawy i więzadła. Mięśnie.). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1992, s. 522. ISBN 83-200-2110-3.
  2. ↑ a b c d e f g h Kość miedniczna. W: Michał Reicher i wsp.: Anatomia człowieka. Wyd. XI (VII). T. I (Anatomia ogólna. Kości, stawy i więzadła. Mięśnie.). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1992, s. 518–519. ISBN 83-200-2110-3.
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Trzon kości kulszowej. W: Michał Reicher i wsp.: Anatomia człowieka. Wyd. XI (VII). T. I (Anatomia ogólna. Kości, stawy i więzadła. Mięśnie.). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1992, s. 522. ISBN 83-200-2110-3.
  4. ↑ a b c d e Ryc. Punkty kostnienia kości miednicznej. W: Michał Reicher i wsp.: Anatomia człowieka. Wyd. XI (VII). T. I (Anatomia ogólna. Kości, stawy i więzadła. Mięśnie.). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1992, s. 527. ISBN 83-200-2110-3.
  5. ↑ a b c d e Ryc. Kość miedniczna prawa widziana od strony bocznej. W: Michał Reicher i wsp.: Anatomia człowieka. Wyd. XI (VII). T. I (Anatomia ogólna. Kości, stawy i więzadła. Mięśnie.). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1992, s. 520. ISBN 83-200-2110-3.
  6. ↑ a b c d Ryc. Kość miedniczna prawa widziana od strony przyśrodkowej. W: Michał Reicher i wsp.: Anatomia człowieka. Wyd. XI (VII). T. I (Anatomia ogólna. Kości, stawy i więzadła. Mięśnie.). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1992, s. 520. ISBN 83-200-2110-3.
  7. ↑ a b c Ryc. Więzadła prawej połowy miednicy widziane od przodu. W: Michał Reicher i wsp.: Anatomia człowieka. Wyd. XI (VII). T. I (Anatomia ogólna. Kości, stawy i więzadła. Mięśnie.). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1992, s. 529. ISBN 83-200-2110-3.
  8. ↑ a b c d e Ryc. Więzadła prawej połowy miednicy widziane od tyłu. W: Michał Reicher i wsp.: Anatomia człowieka. Wyd. XI (VII). T. I (Anatomia ogólna. Kości, stawy i więzadła. Mięśnie.). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1992, s. 530. ISBN 83-200-2110-3.
  9. ↑ a b c d e Ryc. Kość miedniczna prawa z przyczepami mięśni. Widok od strony przyśrodkowej. W: Michał Reicher i wsp.: Anatomia człowieka. Wyd. XI (VII). T. I (Anatomia ogólna. Kości, stawy i więzadła. Mięśnie.). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1992, s. 524. ISBN 83-200-2110-3.
  10. ↑ a b c d e Ryc. Kość miedniczna prawa z przyczepami mięśni. Widok od strony bocznej. W: Michał Reicher i wsp.: Anatomia człowieka. Wyd. XI (VII). T. I (Anatomia ogólna. Kości, stawy i więzadła. Mięśnie.). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1992, s. 523. ISBN 83-200-2110-3.
  11. ↑ a b c d Gałąź kości kulszowej. W: Michał Reicher i wsp.: Anatomia człowieka. Wyd. XI (VII). T. I (Anatomia ogólna. Kości, stawy i więzadła. Mięśnie.). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1992, s. 523. ISBN 83-200-2110-3.

  Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kość_kulszowa_człowieka&oldid=69261868”