Haiti (wyspa)
Haiti – wyspa na Morzu Karaibskim (najwyższy szczyt Pico Duarte 3098 m n.p.m., długość linii brzegowej 3059 km), druga co do wielkości (po Kubie) wyspa Wielkich Antyli. Dawniej używano nazwy Hispaniola. Hispaniola to zlatynizowana wersja nazwy Española, czyli Mała Hiszpania, nadanej w 1492 podczas pierwszej wyprawy Kolumba. Później używano także nazw: Santo Domingo i San Domingo. W języku polskim zaprzestano używania nazwy Hispaniola w XIX wieku, a przyjęto nazwę Haiti. W innych językach nadal używa się nazwy Hispaniola.
| ||
 Zdjęcie z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej | ||
| Kontynent | Ameryka Północna | |
| Państwo |  Haiti Dominikana
| |
| Akwen | Morze Karaibskie | |
| Archipelag | Wielkie Antyle | |
| Powierzchnia | 76 480 km² | |
| Populacja (2008) • liczba ludności • gęstość |
18 829 200 246,2 os./km² | |
Położenie na mapie Morza Karaibskiego   Haiti | ||
 19°00′N 70°40′W/19,000000 -70,666667
| ||
| ||
HistoriaEdytuj
Wyspa odkryta w 1492 przez Kolumba, proklamowana została kolonią hiszpańską. Koloniści bezpośrednio lub pośrednio spowodowali wyginięcie rdzennej ludności – Indian z plemienia Tainów, a do prac na zakładanych plantacjach sprowadzili czarnoskórych niewolników z Afryki, w wyniku czego Murzyni szybko stali się dominującą liczebnie grupą ludności. Do 1667 cała wyspa znajdowała się pod panowaniem hiszpańskim. W wyniku stopniowego podboju przez korsarzy francuskich w 1697 zachodnia część wyspy, jako Santo Domingo, znalazła się we władaniu Królestwa Francji. W 1791 pod wpływem rewolucji francuskiej wybuchły bunty niewolników. Po zniesieniu niewolnictwa, powstańcy we francuskiej części wyspy proklamowali w 1801 niezależną republikę Haiti, a w 1803 pobili interwencyjne wojska Napoleona I Bonaparte złożone m.in. z oddziałów Legionów Polskich (ok. 6 tysięcy żołnierzy)[1], a następnie zaatakowali i zajęli hiszpańską część wyspy, która w konsekwencji w okresie 1821-1843/1844 znajdowała się pod haitańską okupacją, i dopiero po powstaniu w 1844 r. proklamowała niepodległość.
PolitykaEdytuj
Na wyspie położone są dwa państwa:
| państwo | ludność | powierzchnia | gęstość | stolica |
|---|---|---|---|---|
| (2008) | (km²) | (/km²) | ||
| Haiti | 8 925 000 | 27 750 | 321,6 | Port-au-Prince |
| Dominikana | 9 904 200 | 48 730 | 203,2 | Santo Domingo |
| Razem: | 18 829 200 | 76 480 | 246,2 |
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ Ludwik Bazylow: Historia powszechna 1789-1918. Warszawa: Książka i Wiedza, 1981, s. 117.
BibliografiaEdytuj
- Andrzej Krupa, Edyta Banaszkiewicz-Zygmunt, Witold Sienkiewicz, Elżbieta Weremowicz: Podręczna encyklopedia PWN. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002. ISBN 83-01-13706-1.