Hanna Gronkiewicz-Waltz

polska polityk, Prezydent Warszawy w latach 2006-2018

Hanna Beata Gronkiewicz-Waltz (ur. 4 listopada 1952 w Warszawie) – polska prawniczka i polityk, profesor nauk prawnych. W latach 1992–2000 prezes Narodowego Banku Polskiego, przewodnicząca Rady Polityki Pieniężnej w latach 1998–2000, wiceprezes Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju (EBOR) w latach 2001–2004, posłanka na Sejm RP V kadencji w latach 2005–2006, w latach 2006–2018 prezydent m.st. Warszawy, w latach 2006–2017 wiceprzewodnicząca Platformy Obywatelskiej. Kandydatka na urząd prezydenta RP w wyborach w 1995.

Hanna Gronkiewicz-Waltz
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

4 listopada 1952
Warszawa

Prezydent m.st. Warszawy
Okres

od 2 grudnia 2006
do 22 listopada 2018

Przynależność polityczna

Platforma Obywatelska

Poprzednik

Kazimierz Marcinkiewicz (p.f.)

Następca

Rafał Trzaskowski

Prezes Narodowego Banku Polskiego
Okres

od 5 marca 1992
do 31 grudnia 2000

Poprzednik

Andrzej Topiński (p.o.)

Następca

Leszek Balcerowicz

Odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Srebrny Krzyż Zasługi Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Komandor Orderu Gwiazdy Polarnej (1975–2022, Szwecja) Komandor Orderu Korony (Belgia)
Hanna Gronkiewicz-Waltz podczas Parady Schumana (2007)
Podczas obchodów 70. rocznicy wybuchu powstania warszawskiego pod pomnikiem Polegli Niepokonani (2014)

Życiorys

edytuj

Młodość i wykształcenie

edytuj

Córka Wojciecha i Marii Gronkiewiczów. Ojciec był adwokatem i powstańcem warszawskim, matka pracowała w handlu zagranicznym. Do dwunastego roku życia mieszkała u dziadków w Płocku[1]. Po przeprowadzce do Warszawy mieszkała przy ul. Wspólnej, później przy placu Konstytucji i przy ul. Gierymskiego. Ukończyła Szkołę Podstawową nr 113 przy ul. Chełmskiej i Liceum Ogólnokształcące im. Antoniego Dobiszewskiego przy ul. Dolnej[2]. Kształciła się także muzycznie[1].

W 1975 ukończyła z wyróżnieniem studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego ze specjalizacją publiczne prawo gospodarcze[2]. W 1981 uzyskała stopień doktora na podstawie pracy zatytułowanej Rola ministra przemysłowego w zarządzaniu gospodarką państwową. W 1993, już jako urzędujący prezes NBP, na podstawie dorobku naukowego oraz rozprawy pod tytułem Bank Centralny – od gospodarki planowej do rynkowej otrzymała stopień doktora habilitowanego nauk prawnych. W 2013 uzyskała tytuł profesora nauk prawnych[3].

Praca naukowa

edytuj

Po ukończeniu studiów pracowała na Wydziale Prawa i Administracji UW. W latach 1990–1992 była adiunktem na Wydziale Prawa Kanonicznego Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie. W 1994 objęła stanowisko profesora nadzwyczajnego na Wydziale Prawa i Administracji UW. Została też nauczycielką akademicką w Zakładzie Administracyjnego Prawa Gospodarczego i Bankowego Instytutu Nauk Prawno-Administracyjnych UW. Była profesorem nadzwyczajnym na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego, pracowała w Katedrze Europejskiego Prawa Bankowego i Polityki Finansowej oraz w Instytucie Politologii Wydziału Nauk Historycznych i Społecznych tej uczelni[4]. Członek Collegium Invisibile[5].

Działalność publiczna (do 1991)

edytuj

W 1980 brała udział w zakładaniu struktur NSZZ „Solidarność” na Wydziale Prawa i Administracji UW[6]. W latach 1989–1992 pełniła funkcję przewodniczącej koła wydziałowego. W 1982 zaczęła brać udział w Ruchu Odnowy w Duchu Świętym.

Od 1991 była członkinią Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Bankowego. W 1991 kandydowała do Sejmu z listy partii politycznej Victoria[7], która miała współtworzyć zaplecze polityczne prezydenta Lecha Wałęsy[8].

Prezes Narodowego Banku Polskiego

edytuj

W grudniu 1991 prezydent Lech Wałęsa złożył w Sejmie wniosek o powołanie Hanny Gronkiewicz-Waltz na stanowisko prezesa Narodowego Banku Polskiego, jednak w głosowaniu 18 grudnia 1991 jej kandydatura nie uzyskała wymaganej większości. Prezydent ponowił jej kandydaturę w marcu 1992. W głosowaniu 5 marca 1992 została przez Sejm powołana na stanowisko prezesa NBP[9].

W czasie sprawowania przez nią funkcji prezesa NBP upłynniono kurs złotego wobec walut wymienialnych, zaś w 1995 weszła w życie ustawa o denominacji złotego. W lutym 1998 prezydent Aleksander Kwaśniewski złożył wniosek o powołanie jej przez Sejm na stanowisko prezesa NBP na kolejną kadencję. Uchwałę powołującą ją na to stanowisko Sejm podjął 19 lutego 1998. W latach 1998–2000 była z urzędu, jako prezes Narodowego Banku Polskiego, przewodniczącą Rady Polityki Pieniężnej. Również z urzędu kierowała Komisją Nadzoru Bankowego. Ze stanowiska w NBP odeszła w trakcie drugiej kadencji 31 grudnia 2000[10].

W 1995 kandydowała w wyborach prezydenckich, popierana przez Stronnictwo Ludowo-Chrześcijańskie, Zjednoczenie Polskie, Partię Konserwatywną, Koalicję Konserwatywną, część Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego, Niezależne Zrzeszenie Studentów oraz Stowarzyszenie Rodzin Katolickich. Negatywną kampanię pod jej adresem prowadziło m.in. Radio Maryja[11]. Uzyskała wynik 2,76% i nie zakwalifikowała się do drugiej tury głosowania[12].

Działalność publiczna (2001–2006)

edytuj

Od 2001 do 2004 była wiceprezesem ds. zasobów ludzkich i administracji Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju[13]. W 2005 wstąpiła do Platformy Obywatelskiej. Zajmowała się przebudową struktur partii w Warszawie. Zaangażowała się w kampanię prezydencką Donalda Tuska w wyborach w 2005.

W wyborach parlamentarnych w 2005 została wybrana na posłankę, otrzymując najwięcej głosów spośród kandydatów PO w okręgu warszawskim. W Sejmie V kadencji przewodniczyła Komisji Skarbu Państwa. 24 czerwca 2006 objęła funkcję wiceprzewodniczącej PO, a 5 października 2013 również przewodniczącej warszawskich struktur partii. 8 września 2016 poinformowała o rezygnacji z tej funkcji, a 16 grudnia 2017 przestała być wiceprzewodniczącą PO i członkinią zarządu partii.

Prezydent Warszawy

edytuj

28 grudnia 2005 została ogłoszona przez Platformę Obywatelską kandydatką w wyborach samorządowych w 2006 na stanowisko prezydenta Warszawy. W pierwszej turze wyborów zajęła 2. miejsce, uzyskując 34,47% poparcia – 145 329 głosów. W drugiej turze pokonała Kazimierza Marcinkiewicza, uzyskując 53,18% poparcia[14]. W związku z wyborem na urząd prezydenta Warszawy wygasł jej mandat poselski[15]. 2 grudnia 2006 została zaprzysiężona na urząd prezydenta Warszawy[16]. W 2007 wojewoda mazowiecki Jacek Sasin wydał zarządzenie zastępcze wygaszające mandat prezydent Hanny Gronkiewicz-Waltz z powodu niezłożenia w terminie oświadczenia o prowadzeniu działalności gospodarczej przez męża, które to zarządzenie zostało jednak uchylone przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie z powodu niekonstytucyjności przepisów, na podstawie których zostało ono wydane[17]. W 2010 zdecydowała się ubiegać o reelekcję. Wygrała już w pierwszej turze wyborów, uzyskując 53,67%. W 2014 Hanna Gronkiewicz-Waltz po raz kolejny wystartowała z ramienia PO na prezydenta Warszawy. W pierwszej turze poparło ją 47,2% głosujących[18]. W drugiej turze pokonała kandydata PiS Jacka Sasina z wynikiem 58,64% głosów, uzyskując tym samym reelekcję na kolejną kadencję[19]. W wyborach w 2018 nie ubiegała się o reelekcję, kończąc urzędowanie 22 listopada tegoż roku. Pod koniec ostatniej kadencji jej działania pozytywnie oceniało 58% mieszkańców Warszawy w wieku 15 i więcej lat, a 59% było zdania, że sprawnie zarządzała miastem i była jego dobrym gospodarzem (przeciwnego zdania było odpowiednio 34% i 35% badanych)[20].

Inwestycje w czasie prezydentury

edytuj

Podczas prezydentury Hanny Gronkiewicz-Waltz w Warszawie powstały m.in. Centrum Nauki Kopernik[21], Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN[22] oraz Most Marii Skłodowskiej-Curie[23]. Zmodernizowana została Oczyszczalnia Ścieków „Czajka”[24], przeprowadzono prywatyzację Stołecznego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej[25], ukończono budowę I linii metra, zainicjowano i ukończono budowę centralnego odcinka II linii metra[26][27] oraz przebudowę nadrzecznych bulwarów[28][29]. Pod koniec swojej trzeciej i ostatniej kadencji w listopadzie 2018 doprowadziła do zawarcia z Gülermak Agir Sanayi Inşaat ve Taahhüt i Astaldi wartej 959 mln zł umowy na rozbudowę II linii metra w zakresie dwóch ostatnich stacji: Ulrychów i Powstańców Śląskich[30]. Z kolei plany budowy Mostu Krasińskiego[31] oraz dokończenia obwodnicy śródmiejskiej[32] zostały odsunięte w czasie. Miasto zainwestowało w zakup nowego taboru autobusowego i tramwajowego, decydując się jednocześnie na stopniowe podnoszenie cen biletów i korekty tras[33]. W 2012 uruchomiony został system rowerów publicznych Veturilo[34]. W czasie prezydentury Hanny Gronkiewicz-Waltz uruchomiono też nowe linie tramwajowe na Bemowie i Białołęce[35].

Referendum w sprawie odwołania

edytuj

W 2013 opozycyjni samorządowcy i politycy rozpoczęli akcję zbierania podpisów na rzecz organizacji referendum ws. odwołania Hanny Gronkiewicz-Waltz. Głosowanie w tej sprawie odbyło się 13 października 2013[36], referendum okazało się nieważne z uwagi na zbyt niską frekwencję[37].

Afera reprywatyzacyjna

edytuj
 
Liczba zreprywatyzowanych nieruchomości w poszczególnych latach (1990–2016)
Osobny artykuł: Reprywatyzacja w Warszawie.

W 1990, po upadku realnego socjalizmu, rozpoczął się zwrot nieruchomości warszawskich przejętych na podstawie tzw. dekretu Bieruta. Do czasu objęcia urzędu przez Hannę Gronkiewicz-Waltz zwracano ok. 130 nieruchomości rocznie. Za jej prezydentury częstotliwość zwracania nieruchomości zwiększyła się do ok. 200 nieruchomości rocznie (w 2008 i 2009 po blisko 300 kamienic)[38]. Na przypadki nadużyć podczas procesu reprywatyzacji (z okresu prezydentury Hanny Gronkiewicz-Waltz i jej poprzedników) uwagę początkowo zwracały środowiska lokatorskie, ruchy miejskie (np. Miasto Jest Nasze) oraz media[39][40].

W szczególności ujawnienie w 2016 przez „Gazetę Stołeczną” reprywatyzacji działki przy ul. Chmielnej 70[41] zwróciło uwagę mediów ogólnopolskich i przyczyniło się do ukucia terminów „afery reprywatyzacyjnej” oraz „dzikiej reprywatyzacji”[42][43][44][45][46][47][48][49][50]. Innymi przykładami nieprawidłowości, opisywanymi głównie przez dziennikarki „Gazety WyborczejIwonę Szpalę i Małgorzatę Zubik, były zwroty kamienic przy ul. Noakowskiego 16 (gdzie jednym z beneficjentów był mąż prezydent Warszawy, a do czego doszło w 2003, tj. przed objęciem urzędu przez Hannę Gronkiewicz-Waltz)[51], ul. Kazimierzowskiej 34[52], ul. Tykocińskiej 30 czy gimnazjum przy ul. Twardej 8[53].

W efekcie ujawnienia afery Hanna Gronkiewicz-Waltz zdymisjonowała wiceprezydentów Jacka Wojciechowicza i Jarosława Jóźwiaka oraz rozwiązała Biuro Gospodarki Nieruchomościami, które było odpowiedzialne za rozpatrywanie wniosków o zwrot nieruchomości[54]. Zaprzestano też praktycznie zwrotów nieruchomości w naturze, co zbiegło się z wejściem w życie tzw. małej ustawy reprywatyzacyjnej[55][56]. Część środowisk politycznych, komentatorów i ekspertów uznawała, że Hanna Gronkiewicz-Waltz ponosiła polityczną oraz faktyczną odpowiedzialność i powinna podać się do dymisji[57][58][59][60][61][62][63]. Innymi następstwami sprawy były aresztowania m.in. kilkorga byłych urzędników urzędu miasta (w tym zatrudnionego przed objęciem urzędu przez Hannę Gronkiewicz-Waltz wicedyrektora BGN)[64][65] i adwokatów[66], jak też odwołanie (a później również tymczasowe aresztowanie) dziekana Okręgowej Rady Adwokackiej w Warszawie[67]. W 2017 powołano Komisję do spraw reprywatyzacji nieruchomości warszawskich, której celem miało być wyjaśnienie i usuwanie skutków warszawskich decyzji reprywatyzacyjnych wydanych z naruszeniem prawa. Komisja kilkukrotnie wzywała prezydent Warszawy w charakterze strony lub świadka, jednak ta odmawiała stawiennictwa, m.in. podważając legalność działania tego organu[68][69][70]. Spotkało się to z szeroką krytyką[71][72]. Komisja nakładała na nią grzywny; część z nich następnie została uchylona przez sąd administracyjny[73][74]. Naczelny Sąd Administracyjny natomiast, wbrew stanowisku prezydent Warszawy, nie stwierdził istnienia sporu kompetencyjnego – uznając, że tryb wznowienia postępowania przez prezydenta miasta i tryb nadzorczy komisji weryfikacyjnej mogą działać jednocześnie[71][75].

W październiku 2017 Hanna Gronkiewicz-Waltz, omawiając wyniki zleconego wewnętrznego audytu, stwierdziła, że przy reprywatyzacji „działała grupa przestępcza, która wychodziła daleko poza tych kilku urzędników, których dyscyplinarnie zwolniłam”. Według niej obejmowała ona również sądy i adwokatów[76][77]. Marcin Bajko, były dyrektor Biura Gospodarki Nieruchomościami, ocenił, że Hanna Gronkiewicz-Waltz była świadoma skali nieprawidłowości[78].

Działalność publiczna (od 2019)

edytuj

W lipcu 2019 została powołana przez Carlosa Moedasa, komisarza ds. badań, nauki i innowacji, na przewodniczącą misji doradczej Klimatyczno-neutralne i inteligentne miasta przy Komisji Europejskiej. Misję powołano celem opracowywania planów doradczych i prowadzenia badań głównie w zakresie ograniczenia emisji dwutlenku węgla w miastach[79]. Weszła również w skład Komitetu Wspierania Muzeum Historii Żydów Polskich Polin w Warszawie[80]. W 2024 z ramienia KO bez powodzenia kandydowała w wyborach do Parlamentu Europejskiego z okręgu nr 4[81].

Wyniki wyborcze

edytuj
Wybory Komitet wyborczy Organ Okręg Wynik
1991 Victoria Sejm I kadencji nr 1 902 (0,13%) [7]
1995 Krajowy KW Hanny Gronkiewicz-Waltz Prezydent RP 492 628 (2,76%) [12]
2005 Platforma Obywatelska Sejm V kadencji nr 19 137 280 (18,09%) [82]
2006 Prezydent m.st. Warszawy 145 329 (34,47%) 
374 104 (53,18%) [14]
2010 345 737 (53,67%) [83]
2014 294 434 (47,19%) 
342 857 (58,64%) [84]
2024 Koalicja Obywatelska Parlament Europejski X kadencji nr 4 94 474 (7,24%) [81]

Odznaczenia i wyróżnienia

edytuj
Ordery i odznaczenia
Nagrody i wyróżnienia

W 1994, 1997, 1998 i 1999 zaliczana przez amerykański miesięcznik finansowy „Global Finance” do grona najlepszych prezesów banków centralnych na świecie. W 1997 odznaczona medalem „Ecclesiae populoque servitium praestanti – Zasłużony dla Kościoła i Narodu”[92]. W 1998 otrzymała Nagrodę Kisiela, a w 2006 tytuł „Kobieta Roku” miesięcznika „Twój Styl[93]. Wyróżniona tytułem „Człowieka Roku” 1999 Forum Ekonomicznego[94].

W 2022 otrzymała tytuł honorowego obywatela m.st. Warszawy[95].

Odniesienia w kulturze

edytuj

Tekst utworu „Hanna Gronkowiec walczy” grupy muzycznej Kazik na Żywo, opublikowany na albumie Bar La Curva / Plamy na słońcu (2011), stanowi bezpośrednie odniesienie do osoby Hanny Gronkiewicz-Waltz[96].

Przypisy

edytuj
  1. a b Dziadek mnie rozpieszczał, babcia musiała trzymać dyscyplinę. tvn24.pl, 1 czerwca 2015. [dostęp 2019-06-20].
  2. a b Hanna Gronkiewicz-Waltz. platforma.org. [dostęp 2012-01-25].
  3. Wyzwaniem przyspieszanie procesów innowacyjności. prezydent.pl, 22 listopada 2013. [dostęp 2013-11-22].
  4. Prof. dr hab. Hanna Gronkiewicz-Waltz, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2019-06-20].
  5. Lista tutorów Collegium Invisibile. ci.edu.pl. [dostęp 2011-04-02].
  6. Hanna Gronkiewicz-Waltz. forbes.pl. [dostęp 2012-06-10].
  7. a b Poland – candidate data. essex.ac.uk. [dostęp 2019-06-20]. (ang.).
  8. Apel poległych partii. onet.pl, 17 października 2007. [dostęp 2019-06-20].
  9. M.P. z 1992 r. nr 8, poz. 56.
  10. Poczet prezesów Narodowego Banku Polskiego od 1945 r.. nbp.pl. [dostęp 2023-01-06].
  11. Jarosław Makowski: Niepokorni synowie Kościoła. opoka.org.pl, 17 listopada 1998. [dostęp 2013-09-28].
  12. a b Dz.U. z 1995 r. nr 126, poz. 604.
  13. Antoni Dudek: Historia polityczna Polski 1989–2012. Kraków: Znak, 2013, s. 430. ISBN 978-83-240-2130-7.
  14. a b Wybory samorządowe 2006. pkw.gov.pl. [dostęp 2010-07-06].
  15. M.P. z 2006 r. nr 87, poz. 883.
  16. Gronkiewicz-Waltz: władza w oderwaniu od wielkiej polityki. wp.pl, 6 grudnia 2006. [dostęp 2010-07-06].
  17. WSA uchylił decyzję wojewody o wygaszeniu mandatu Gronkiewicz- Waltz. money.pl, 31 lipca 2007. [dostęp 2022-03-20].
  18. Oficjalnie: Hanna Gronkiewicz-Waltz i Jacek Sasin w drugiej turze wyborów w stolicy. tvp.info, 19 listopada 2014. [dostęp 2014-12-02].
  19. Oficjalne wyniki wyborów w Warszawie. Gronkiewicz-Waltz triumfuje. dziennik.pl, 1 grudnia 2014. [dostęp 2014-12-02].
  20. Barometr Warszawski: Listopad 2018. um.warszawa.pl, 2018. [dostęp 2019-02-25].
  21. Robert Trzaska: Centrum Nauki Kopernik już otwarte. um.warszawa.pl, 5 listopada 2010. [dostęp 2013-09-27].
  22. Dariusz Bartoszewicz, Tomasz Urzykowski: Muzeum Historii Żydów – nowa atrakcja Warszawy zachwyca. wyborcza.pl, 22 kwietnia 2013. [dostęp 2013-09-27].
  23. Ten most rozwiązuje wiele komunikacyjnych problemów. tvn24.pl, 24 marca 2012. [dostęp 2013-09-27].
  24. Największa w Europie eko-inwestycja: warszawska oczyszczalnia ścieków Czajka. muratorplus.pl, 18 marca 2013. [dostęp 2013-09-27].
  25. Jan Fusiecki: Warszawskie ciepło sprzedane z pakietem dla pracowników. wyborcza.biz, 26 sierpnia 2011. [dostęp 2013-09-27].
  26. Kamila Małocha: W czerwcu rusza budowa II linii metra. Będą ogromne utrudnienia w ruchu. polskatimes.pl, 12 maja 2011. [dostęp 2013-09-27].
  27. Otwarcie drugiej linii metra. Dziś przejazd bezpłatnie. wp.pl, 8 marca 2015. [dostęp 2016-02-10].
  28. Filip Pabjas: Rusza wielka metamorfoza Bulwarów Wiślanych. Nowa architektura nad wodą. archirama.pl, 11 stycznia 2013. [dostęp 2013-09-27].
  29. Bulwary wiślane otwarte. „To cudowne miejsce do odpoczynku”. tvn24.pl, 2 sierpnia 2015. [dostęp 2016-02-10].
  30. Wszystkie stacje II linii metra zakontraktowane. „Historyczny moment”. tvn24.pl, 15 listopada 2018. [dostęp 2018-11-18].
  31. Robert Biskupski: Zbudujemy nowy most. rp.pl, 8 marca 2012. [dostęp 2013-09-27].
  32. Jarosław Osowski: Inwestycyjna rzeź Pragi. Dlaczego nic tu nie budują?. gazeta.pl, 17 października 2012. [dostęp 2013-09-27].
  33. Janina Blikowska: Nowy tabor pojedzie na krótsze trasy. zw.com.pl, 26 marca 2013. [dostęp 2013-09-27].
  34. Krzysztof Śmietana: Ruszyły rowery Veturilo. 1000 wypożyczeń po 4 godzinach. wyborcza.pl, 1 sierpnia 2012. [dostęp 2013-09-27].
  35. Zniknęły ikarusy, odjechały „parówki”. Zmarnowane lata w komunikacji?. tvn24.pl, 28 sierpnia 2018. [dostęp 2018-09-01].
  36. Janina Blikowska: Referendum w stolicy 13 października. rp.pl, 20 sierpnia 2013. [dostęp 2013-09-27].
  37. Referendum gminne w sprawie odwołania Prezydenta m.st. Warszawy przed upływem kadencji, zarządzone na dzień 13 października 2013 r.. pkw.gov.pl. [dostęp 2013-10-14].
  38. Biała Księga reprywatyzacji warszawskich nieruchomości. Wykaz postępowań dekretowych zakończonych w latach 1990–2016 wydaniem decyzji zwrotowej z uwzględnieniem spraw, w których została wydana decyzja indemnizacyjna przez ministra finansów. um.warszawa.pl, 13 lipca 2016. [dostęp 2018-06-01].
  39. Raport o reprywatyzacji warszawskiej cz. I. hoza27a.pl, 18 listopada 2010. [dostęp 2018-05-09].
  40. Danuta Frey: Reprywatyzacja: zwrot znanych nieruchomości. rp.pl, 24 marca 2012. [dostęp 2018-05-09].
  41. Iwona Szpala, Małgorzata Zubik: Kto zarobi na pl. Defilad? Ujawniamy kulisy reprywatyzacji. wyborcza.pl, 22 kwietnia 2016. [dostęp 2018-05-09].
  42. Dzika reprywatyzacja. fakt.pl. [dostęp 2018-05-09].
  43. Dzika reprywatyzacja. se.pl. [dostęp 2018-05-09].
  44. Afera reprywatyzacyjna. wp.pl. [dostęp 2018-05-09].
  45. Reprywatyzacja w Warszawie. tvn24.pl. [dostęp 2018-05-09].
  46. RAPORT: Warszawska afera reprywatyzacyjna. tvp.info. [dostęp 2018-05-09].
  47. Afera reprywatyzacyjna w Warszawie. onet.pl. [dostęp 2018-05-09].
  48. Afera reprywatyzacyjna w Warszawie. interia.pl. [dostęp 2018-05-09].
  49. Afera reprywatyzacyjna. polsatnews.pl. [dostęp 2018-05-09].
  50. Łukasz Grzegorczyk: Afera reprywatyzacyjna w Warszawie. Co wiemy do tej pory?. wprost.pl, 29 sierpnia 2016. [dostęp 2018-05-09].
  51. Iwona Szpala, Małgorzata Zubik: Co prezydent Warszawy wiedziała o kamienicy odzyskanej przez jej męża. 12 listopada 2014. [dostęp 2018-05-09].
  52. Iwona Szpala, Małgorzata Zubik: Mokotowskie marzenie Jakuba R. Fragment „Świętego prawa” – nowej książki o reprywatyzacji w Warszawie. wyborcza.pl, 5 maja 2017. [dostęp 2018-05-09].
  53. Iwona Szpala, Małgorzata Zubik: Reprywatyzacja w Warszawie. Odkręcają zwrot szkoły przy Twardej. wyborcza.pl, 12 maja 2016. [dostęp 2018-05-09].
  54. Iwona Szpala, Michał Wojtczuk: Trzęsienie ziemi w ratuszu. Co oznacza odwołanie dwóch wiceprezydentów?. wyborcza.pl, 9 września 2016. [dostęp 2018-05-09].
  55. Renata Krupa-Dąbrowska: Reprywatyzacja: urzędnicy czekają, zwrotów więc nie ma. rp.pl, 1 marca 2018. [dostęp 2018-05-09].
  56. Wchodzi w życie tzw. mała ustawa reprywatyzacyjna. lex.pl, 17 września 2016. [dostęp 2018-05-09].
  57. Paweł Szaniawski: Afera reprywatyzacyjna. Hanna Gronkiewicz-Waltz do dymisji?. newsweek.pl, 9 września 2016. [dostęp 2018-05-09].
  58. Kempa: Gronkiewicz-Waltz powinna się podać do dymisji. tvn24.pl, 22 sierpnia 2016. [dostęp 2018-05-09].
  59. Oświadczenie Miasto Jest Nasze po dymisjach w ratuszu. miastojestnasze.org, 8 września 2016. [dostęp 2018-05-09].
  60. Tyszka: Gronkiewicz-Waltz do dymisji. interia.pl, 18 czerwca 2017. [dostęp 2018-05-09].
  61. Gronkiewicz-Waltz do dymisji? Gowin: Jestem przekonany, że pani prezydent nie zdecyduje się na to honorowe rozwiązanie. wpolityce.pl, 30 czerwca 2017. [dostęp 2018-05-09].
  62. Bartłomiej Opaliński, Adam Krzysztof Zieliński: Komisja Jakiego. Czas rozliczeń. Warszawa: Zysk i S-ka, 2018, s. 73–77. ISBN 978-83-8116-460-3.
  63. Beata Siemieniako: Reprywatyzując Polskę. Historia wielskiego przekrętu. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2017, s. 53, 77, 114–115, 143. ISBN 978-83-65853-23-3.
  64. Wrocław: Jakub R. aresztowany ws. reprywatyzacji w Warszawie. gazetaprawna.pl, 1 lutego 2017. [dostęp 2018-05-09].
  65. Afera reprywatyzacyjna. Pięć osób aresztowanych. tvn24.pl, 14 maja 2017. [dostęp 2018-05-09].
  66. Afera reprywatyzacyjna w Warszawie. Dwoje adwokatów aresztowanych. polskieradio.pl, 13 maja 2017. [dostęp 2018-05-09].
  67. Anna Krzyżanowska: Były dziekan Okręgowej Rady Adwokackiej w Warszawie Grzegorz M. zostaje w areszcie. rp.pl, 15 listopada 2017. [dostęp 2018-05-09].
  68. Hanna Gronkiewicz-Waltz nie stawiła się przed komisją weryfikacyjną: „Nie można łączyć roli świadka z rolą organu czy strony”. newsweek.pl, 27 marca 2018. [dostęp 2018-05-09].
  69. Hanna Gronkiewicz-Waltz nie stawiła się przed komisją weryfikacyjną. wprost.pl, 29 czerwca 2017. [dostęp 2018-05-09].
  70. Gronkiewicz-Waltz nie stawiła się przed komisją weryfikacyjną. Jest kolejna grzywna. dziennik.pl, 18 października 2017. [dostęp 2018-05-09].
  71. a b Beata Siemieniako: Reprywatyzując Polskę. Historia wielskiego przekrętu. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2017, s. 73–74. ISBN 978-83-65853-23-3.
  72. Bartłomiej Opaliński, Adam Krzysztof Zieliński: Komisja Jakiego. Czas rozliczeń. Warszawa: Zysk i S-ka, 2018, s. 84–88. ISBN 978-83-8116-460-3.
  73. Nie stawiła się na posiedzeniu komisji Jakiego. Sąd: nie musi płacić grzywny. tvn24.pl, 19 lutego 2018. [dostęp 2018-05-09].
  74. Sąd uchylił drugą grzywnę dla Hanny Gronkiewicz-Waltz. rmf24.pl, 13 listopada 2017. [dostęp 2018-05-09].
  75. I OW 178/17 – Postanowienie NSA z 2017-10-05. orzeczenia-nsa.pl. [dostęp 2018-12-21].
  76. Działała grupa przestępcza, która wychodziła daleko poza urzędników. tvn24.pl, 13 października 2017. [dostęp 2018-05-31].
  77. Michał Wojtczuk: Reprywatyzacja. Hanna Gronkiewicz-Waltz: W ratuszu działała grupa przestępcza. wyborcza.pl, 14 października 2017. [dostęp 2018-05-09].
  78. Patryk Słowik: Reprywatyzacja warszawska. Byli urzędnicy przerywają milczenie. Warszawa: Arbitror, 2017, s. 183–189. ISBN 978-83-948331-2-1.
  79. Anna Kozińska: Obsadzanie unijnych stanowisk. Hanna Gronkiewicz-Waltz z nową funkcją. wp.pl, 4 lipca 2019. [dostęp 2019-07-04].
  80. Komitet Wspierania Muzeum Historii Żydów Polskich Polin. Muzeum Historii Żydów Polskich Polin. [dostęp 2021-06-01].
  81. a b Wybory do Parlamentu Europejskiego 2024. pkw.gov.pl. [dostęp 2024-06-10].
  82. Wybory do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej zarządzone na dzień 25 września 2005. pkw.gov.pl. [dostęp 2024-06-05].
  83. Wybory samorządowe 2010. pkw.gov.pl. [dostęp 2024-09-20].
  84. Wybory samorządowe 2014. pkw.gov.pl. [dostęp 2024-09-20].
  85. M.P. z 2010 r. nr 98, poz. 1144.
  86. M.P. z 2001 r. nr 21, poz. 345.
  87. Prezydent zwleka z zagranicznymi orderami. wyborcza.pl, 3 listopada 2008. [dostęp 2010-07-05].
  88. Legia Honorowa dla Hanny Gronkiewicz-Waltz. um.warszawa.pl, 26 października 2010. [dostęp 2023-03-05].
  89. Magdalena Łań: Szwedzki order dla Prezydent Warszawy. um.warszawa.pl, 10 maja 2011. [dostęp 2013-09-27].
  90. Król Belgii odznaczył prezydent Warszawy. Za co?. wyborcza.pl, 29 października 2011. [dostęp 2013-09-27].
  91. Kapituła Odznaki Pamiątkowej Amicitiae Fidelium. lazarski.pl. [dostęp 2022-09-08].
  92. Dr hab. Hanna Gronkiewicz-Waltz: Prezes Narodowego Banku Polskiego (1992–2000), Przewodnicząca Rady Polityki Pieniężnej (1998–2000). nbp.pl. [dostęp 2019-10-17].
  93. „Twój Styl” przyznał tytuł Kobiety Roku Andżelice Borys. press.pl, 15 marca 2006. [dostęp 2015-09-30].
  94. Nagrody Forum Ekonomicznego. forum-ekonomiczne.pl. [dostęp 2022-06-18].
  95. Maciej Zubel: Stołeczni radni wyróżnili Gronkiewicz-Waltz. Była prezydent honorową obywatelką stolicy. wp.pl, 9 czerwca 2022. [dostęp 2022-06-09].
  96. Kazik Staszewski: Radio ingeruje w muzykę. rp.pl, 25 listopada 2011. [dostęp 2011-12-06].

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj