Hanoch Levin
Hanoch Levin (hebr. חנוך לוין, ur. 18 grudnia 1943 w Tel Awiwie, zm. 18 września 1999 tamże) – izraelski dramaturg, pisarz, poeta i reżyser teatralny. Uznawany za jednego z najwybitniejszych izraelskich dramatopisarzy i twórców teatralnych drugiej połowy XX wieku. Nazywany „sumieniem narodu”[1].
![]() zdjęcie z 1982 | |
Data i miejsce urodzenia |
18 grudnia 1943 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
18 września 1999 |
Narodowość | |
Alma Mater | |
Dziedzina sztuki |
Sztuki Levina budzą duże kontrowersje zarówno ze względu na treść, jak i prowokacyjną, epatującą wulgaryzmami formę.
Życiorys
edytujSyn Malki i Israela, brat Davida, reżysera teatralnego. Pochodził z rodziny religijnych Żydów, którzy w 1935 roku wyemigrowali z Łodzi do Palestyny, jego ojciec prowadził sklep kolonialny w południowym Tel Awiwie, zmarł, gdy Hanoch miał 12 lat[1]. Uczęszczał do religijnej szkoły podstawowej Jabetz, a następnie do szkoły średniej Zeitlin[1].
Po odbyciu zasadniczej służby wojskowej, w latach 1964–1967 studiował filozofię i literaturę hebrajską na Uniwersytecie Telawiwskim. W tym czasie pisał satyryczne artykuły do gazet studenckich, debiutując w 1965 roku jako poeta i publicysta[1]. W 1966 roku debiutował jako prozaik na łamach czasopisma „Ha-Arec”, podczas studiów wstąpił także do Komunistycznej Partii Izraela[1]. W 1967 roku za sztukę Złapać szpiega (תפסו את המרגל) otrzymał pierwszą nagrodę w konkursie organizowanym przez radio Kol Israel[1].
Jego pierwsza sztuka Ja i Ty i Następna Wojna wystawiona w 1968 roku[1], wywołała znaczne kontrowersje ze względu na krytyczny stosunek do izraelskiego zwycięstwa w wojnie sześciodniowej[2]. Jego kolejne sztuki wystawiane były w Teatrze Cameri, jako pierwsza wystawiona została sztuka Królowa wanny (1970, מלכת אמבטיה). Po wystawieniu tej sztuki oskarżony został o profanację Biblii, w związku z czym odebrano teatrowi rządowe dotacje, a następnie zdjęto spektakl z afiszu[1].
Zmarł z powodu nowotworu[1], został pochowany na cmentarzu Kirjat Sza’ul[3].
Był trzykrotnie żonaty, miał czwórkę dzieci[2].
Adaptacje teatralne i recepcja twórczości w Polsce
edytujDramaturgia Hanocha Levina jest bardzo popularna w Polsce[1]. Za najgłośniejsze wystawienia dramatów Levina w Polsce uznawane są spektakle w reżyserii Krzysztofa Warlikowskiego: Krum[4] (Narodowy Stary Teatr w Krakowie, Teatr Rozmaitości w Warszawie, 2005) oraz Wyjeżdzamy (Nowy Teatr w Warszawie, 2018)[5]. Przedstawienia na podstawie sztuk Levina realizowali również m.in. Jan Englert: Udręka życia, Teatr Narodowy (Warszawa), 2011; Iwona Kempa: Pakujemy manatki. Komedia na osiem pogrzebów, Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu, 2007; Zimowe ceremonie, Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu, 2010; Udręka życia, Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, 2011; Artur Tyszkiewicz: Nikt, Teatr Narodowy (Warszawa), 2011; Małgorzata Bogajewska: Wzrusz moje serce, Teatr Dramatyczny m.st. Warszawy, 2011; Płomień żądzy, Teatr „Bagatela” im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego, 2011, Małgorzata Warsicka: Krum, Teatr Polski w Bielsku-Białej, 2021, Adam Sajnuk: Handlarze gumek, Teatr 6 Piętro, 2024. Dramaty Hanocha Levina wystawiano również na scenie krakowskiego Teatru BARAKAH. Były to spektakle: Szyc w reż. Any Nowickiej[6], Królowa wanny w reż. Any Nowickiej[7] i Requiem w reż. Macieja Gorczyńskiego[8].
W 2017 roku nakładem wydawnictw ADiT i Austeria ukazała się książka Hanoch Levin w teorii i praktyce teatralnej - klucze interpretacyjne[9].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j Hanoch Levin, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy) [dostęp 2023-08-09] .
- ↑ a b About [online], www.hanochlevin.com [dostęp 2025-02-18] (ang.).
- ↑ שירות גלובס, חנוך לוין - למנוחות, „Globes”, 22 sierpnia 1999 [dostęp 2025-02-18] .
- ↑ Krum, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia) [dostęp 2023-08-09] .
- ↑ Wyjeżdżamy, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia) [dostęp 2023-08-09] .
- ↑ Szyc [online], Teatr Barakah [dostęp 2023-04-03] (pol.).
- ↑ Królowa wanny [online], Teatr Barakah [dostęp 2023-04-03] (pol.).
- ↑ Requiem [online], Teatr Barakah [dostęp 2023-04-03] (pol.).
- ↑ Projekt, Hanoch Levin w teorii i praktyce – klucze interpretacyjne [online], Austeria [dostęp 2023-08-09] (pol.).
Bibliografia
edytuj- H. Levin: Ja i Ty i Następna Wojna. Teatr życia i śmierci. Warszawa: ADiT 2009.
- Hanoch Levin – Success Story. jewish-theatre.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-09)]. Moti Sandak, Jewish Theatre
Linki zewnętrzne
edytuj- Hanoch Levin w bazie IMDb (ang.)
- Polskie realizacje sztuk Hanocha Levina
- ISNI: 0000000121258594
- VIAF: 29546317, 222767546, 5406161938104139870009
- LCCN: n88288195
- GND: 120105888
- BnF: 12019474g
- SUDOC: 028338952
- NKC: xx0045444
- NTA: 153152230
- BIBSYS: 13003016
- Open Library: OL1376038A
- PLWABN: 9810697526405606
- NUKAT: n2008105613
- J9U: 987007264436605171
- PTBNP: 1813841
- NSK: 000572872
- CONOR: 224040547
- LIH: LNB:BW2T;=BL