Hanoch Levin

Izraelski poeta, dramaturg i reżyser teatralny

Hanoch Levin (hebr. חנוך לוין, ur. 18 grudnia 1943 w Tel Awiwie, zm. 18 września 1999 tamże) – izraelski dramaturg, pisarz, poeta i reżyser teatralny. Uznawany za jednego z najwybitniejszych izraelskich dramatopisarzy i twórców teatralnych drugiej połowy XX wieku. Nazywany „sumieniem narodu”[1].

Hanoch Levin
‏חנוך לוין‎
Ilustracja
zdjęcie z 1982
Data i miejsce urodzenia

18 grudnia 1943
Tel Awiw

Data i miejsce śmierci

18 września 1999
Tel Awiw

Narodowość

żydowska

Alma Mater

Uniwersytet Telawiwski

Dziedzina sztuki

poezja, literatura

Grób Hanocha Levina na cmentarzu Kirjat Sza’ul

Sztuki Levina budzą duże kontrowersje zarówno ze względu na treść, jak i prowokacyjną, epatującą wulgaryzmami formę.

Życiorys

edytuj

Syn Malki i Israela, brat Davida, reżysera teatralnego. Pochodził z rodziny religijnych Żydów, którzy w 1935 roku wyemigrowali z Łodzi do Palestyny, jego ojciec prowadził sklep kolonialny w południowym Tel Awiwie, zmarł, gdy Hanoch miał 12 lat[1]. Uczęszczał do religijnej szkoły podstawowej Jabetz, a następnie do szkoły średniej Zeitlin[1].

Po odbyciu zasadniczej służby wojskowej, w latach 1964–1967 studiował filozofię i literaturę hebrajską na Uniwersytecie Telawiwskim. W tym czasie pisał satyryczne artykuły do gazet studenckich, debiutując w 1965 roku jako poeta i publicysta[1]. W 1966 roku debiutował jako prozaik na łamach czasopisma „Ha-Arec”, podczas studiów wstąpił także do Komunistycznej Partii Izraela[1]. W 1967 roku za sztukę Złapać szpiega (תפסו את המרגל) otrzymał pierwszą nagrodę w konkursie organizowanym przez radio Kol Israel(inne języki)[1].

Jego pierwsza sztuka Ja i Ty i Następna Wojna wystawiona w 1968 roku[1], wywołała znaczne kontrowersje ze względu na krytyczny stosunek do izraelskiego zwycięstwa w wojnie sześciodniowej[2]. Jego kolejne sztuki wystawiane były w Teatrze Cameri, jako pierwsza wystawiona została sztuka Królowa wanny (1970, מלכת אמבטיה). Po wystawieniu tej sztuki oskarżony został o profanację Biblii, w związku z czym odebrano teatrowi rządowe dotacje, a następnie zdjęto spektakl z afiszu[1].

Zmarł z powodu nowotworu[1], został pochowany na cmentarzu Kirjat Sza’ul[3].

Był trzykrotnie żonaty, miał czwórkę dzieci[2].

Adaptacje teatralne i recepcja twórczości w Polsce

edytuj

Dramaturgia Hanocha Levina jest bardzo popularna w Polsce[1]. Za najgłośniejsze wystawienia dramatów Levina w Polsce uznawane są spektakle w reżyserii Krzysztofa Warlikowskiego: Krum[4] (Narodowy Stary Teatr w Krakowie, Teatr Rozmaitości w Warszawie, 2005) oraz Wyjeżdzamy (Nowy Teatr w Warszawie, 2018)[5]. Przedstawienia na podstawie sztuk Levina realizowali również m.in. Jan Englert: Udręka życia, Teatr Narodowy (Warszawa), 2011; Iwona Kempa: Pakujemy manatki. Komedia na osiem pogrzebów, Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu, 2007; Zimowe ceremonie, Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu, 2010; Udręka życia, Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, 2011; Artur Tyszkiewicz: Nikt, Teatr Narodowy (Warszawa), 2011; Małgorzata Bogajewska: Wzrusz moje serce, Teatr Dramatyczny m.st. Warszawy, 2011; Płomień żądzy, Teatr „Bagatela” im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego, 2011, Małgorzata Warsicka: Krum, Teatr Polski w Bielsku-Białej, 2021, Adam Sajnuk: Handlarze gumek, Teatr 6 Piętro, 2024. Dramaty Hanocha Levina wystawiano również na scenie krakowskiego Teatru BARAKAH. Były to spektakle: Szyc w reż. Any Nowickiej[6], Królowa wanny w reż. Any Nowickiej[7] i Requiem w reż. Macieja Gorczyńskiego[8].

W 2017 roku nakładem wydawnictw ADiT i Austeria ukazała się książka Hanoch Levin w teorii i praktyce teatralnej - klucze interpretacyjne[9].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g h i j Hanoch Levin, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy) [dostęp 2023-08-09].
  2. a b About [online], www.hanochlevin.com [dostęp 2025-02-18] (ang.).
  3. שירות גלובס, חנוך לוין - למנוחות, „Globes”, 22 sierpnia 1999 [dostęp 2025-02-18].
  4. Krum, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia) [dostęp 2023-08-09].
  5. Wyjeżdżamy, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia) [dostęp 2023-08-09].
  6. Szyc [online], Teatr Barakah [dostęp 2023-04-03] (pol.).
  7. Królowa wanny [online], Teatr Barakah [dostęp 2023-04-03] (pol.).
  8. Requiem [online], Teatr Barakah [dostęp 2023-04-03] (pol.).
  9. Projekt, Hanoch Levin w teorii i praktyce – klucze interpretacyjne [online], Austeria [dostęp 2023-08-09] (pol.).

Bibliografia

edytuj
  • H. Levin: Ja i Ty i Następna Wojna. Teatr życia i śmierci. Warszawa: ADiT 2009.
  • Hanoch Levin – Success Story. jewish-theatre.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-09)]. Moti Sandak, Jewish Theatre

Linki zewnętrzne

edytuj