Hans Memling
Hans Memling, Memlinc (ur. ok. 1435 w Seligenstadt, zm. 11 sierpnia 1494 w Brugii) – malarz niderlandzki niemieckiego pochodzenia, jeden z najważniejszych przedstawicieli wczesnego odrodzenia w Europie.
Autoportret, fragment z Tryptyku rodziny Donne | |
Data i miejsce urodzenia |
ok. 1435 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Narodowość |
niderlandzka |
Dziedzina sztuki |
malarstwo |
Epoka |
malarstwo renesansowe |
Życiorys
edytujPrawdopodobnie uczył się u Stephana Lochnera w Kolonii i u Rogiera van der Weydena w Brukseli. Od 1465 pracował w Brugii. W 1467 został obywatelem tego miasta[1]. W 1480 należał do najbogatszych mieszkańców tego miasta, prowadził pracownię, w której zatrudniał wielu uczniów i pomocników.
Pod koniec XVIII w. powstała legenda dotycząca jego osoby. Głosiła ona, iż Memling był żołnierzem armii Karola Śmiałego. Znaleziono go rannego na progu szpitala św. Jana (Sint-Janshospitaal) w Brugii. Aby odwdzięczyć się za otrzymaną opiekę artysta postanowił pozostać na usługach tej charytatywnej instytucji. Dzięki legendzie malarz zyskał dużą popularność wśród niemieckich romantyków na początku XIX w. Zaczęto mu wtedy przypisywać większość anonimowych dzieł szkoły niderlandzkiej.
Obrazy Memlinga nacechowane są liryzmem, spokojem, czystym i harmonijnym kolorytem oraz miękkim modelunkiem, manierą wysmuklania ciał i wielością szczegółów. Przy zachowaniu zdobyczy warsztatowych Jana van Eycka, jego malarstwo skłania się ku manieryczności i wytworności, kojarzącej się z „międzynarodowym gotykiem”. Dramatyzmem wyróżnia się ołtarz Sąd Ostateczny (1467-1471), wczesne dzieło artysty (obecnie w Muzeum Narodowym w Gdańsku). Jednym z ostatnich jego dzieł jest Relikwiarz św. Urszuli (1489) – drewniana skrzynka ozdobiona scenami z życia świętej i innymi miniaturami. Memling korzystał z doświadczeń mistrzów: van der Weydena, D. Boutsa, H. van der Goesa.
Malarz lubił sięgać do typu ikonograficznego zwanego Sacra Conversazione (święta rozmowa), który zrealizował m.in. w tryptyku Mistyczne zaślubiny św. Katarzyny. Stworzył także szereg innych ołtarzy: Trzech Króli (1479), Opłakiwania (1480), Św. Krzysztofa (1484), Męki Pańskiej (1491).
Do najlepszych dzieł o tematyce religijnej należą także wizerunki Madonny z Dzieciątkiem. Jego Madonny cechuje nastrój poetyckiej czułości i wdzięku oraz miłości macierzyńskiej (Zwiastowanie, Adoracja Madonny). W późniejszych latach poetyckość i wdzięk Madonn przekształciła się w konwencję pozbawioną życia. Malarz powtarzał podobne do siebie kompozycje, sadowiąc Madonnę osiowo na tronie z brokatowym zapleczem, ustawionym w renesansowej komnacie z puttami trzymającymi girlandy kwiatów i owoców (w latach 80. przeniknęły na Północ włoskie wzory).
Jednym z najsłynniejszych jego portretów jest wizerunek Martina van Nieuwenhove, stanowiący część dyptyku.
Dzieła malarza
edytujDzieła o tematyce religijnej
edytujPortrety
edytujTytuł obrazu | Rok powstania | Technika i wymiary | Miejsce przechowywania | Ilustracja |
Portret mężczyzny z monetą | olej na desce 29 × 21 cm |
Królewskie Muzeum Sztuk Pięknych, Antwerpia | ||
Portrety Tommasa Portinari i Marii Baroncelli | ok. 1470 | Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork | , | |
Chrystus błogosławiący | 1478 | olej na panelu dębowym 36.5 × 26.7 cm |
Norton Simon Museum | |
Portret małżonków:Barbary Vlaenderbergh i Willema Moreel | ok. 1482[5] | 39 × 29 cm | Królewskie Muzea Sztuk Pięknych, Bruksela | , |
Portret mężczyzny z rodziny Lespinette | pomiędzy 1485 a 1490 | olej na drzewie 30.1 × 22.3 cm |
Royal Picture Gallery Mauritshuis | |
Portret mężczyzny z listem | ok. 1480-1490 | olej na desce 35 × 26 cm |
Galeria Uffizi, Florencja |
Inne
edytuj- Madonna krzewu różanego – ok.1490, olej na desce 43,3 × 31 cm, Stara Pinakoteka
- Madonna tronująca z Dzieciątkiem - 1480-1490, olej na desce 66 × 46,5 cm, Gemäldegalerie Berlin
- Próżność ziemska i wiecznego zbawienia – tryptyk ok. 1485, Musee des beaux-Arts Strasburg;
- Alegoria prawdziwej miłości – dyptyk, 1485-1490, Metropolitan Museum Nowy Jork (lewa tablica), Museum Boymans van Beuningen Rotterdam
- Tryptyk Ziemska marność i boskie zbawienie 1485
Przypisy
edytuj- ↑ Hans Memling [online], RKD – Netherlands Institute for Art History [dostęp 2024-04-16] (ang. • niderl.).
- ↑ Informacje o obrazie ze strony Muzeum Narodowego www.muzeum.narodowe.gda.pl .
- ↑ Informacje o obrazie ze strony National Gellery of Art www.nga.gov
- ↑ Informacje o obrazie ze strony National Gallery of Victoria www.ngv.vic.gov.au
- ↑ a b Informacje o obrazie ze strony Musées royaux des Beaux-Arts de Belgique www.opac-fabritius.be.
- ↑ Informacje o obrazie ze strony National Gallerywww.nationalgallery.org.uk.
- ↑ Informacje o obrazie ze strony Metropolitan Museum of Art www.metmuseum.org
- ↑ Informacje o obrazie ze strony Staatsgalerie www.staatsgalerie.de.
Bibliografia
edytuj- Robert Genaille, Słownik malarstwa holenderskiego i flamandzkiego, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1975.
- Sztuka świata, t. 5, Warszawa: Arkady, 1992, s. 322.
- ISNI: 0000000121006549
- VIAF: 36926265
- ULAN: 500005611
- LCCN: n50013910
- GND: 118580647
- LIBRIS: sq46249b1mt107s
- BnF: 119481733
- SUDOC: 027440958
- NLA: 35346391
- NKC: js20050808003
- BNE: XX1179009
- NTA: 068881657
- BIBSYS: 90825260
- CiNii: DA02996850
- Open Library: OL118941A
- PLWABN: 9810582803505606
- NUKAT: n98000789
- J9U: 987007463350205171
- PTBNP: 278568
- CANTIC: a10122990
- LNB: 000201025
- ΕΒΕ: 255561
- LIH: LNB:V*68615;=BM