Hans Quambusch (esesman)
Hans Quambusch (ur. 2 kwietnia 1905 w Geisweid/Siegen) – SS-Scharführer, niemiecki zbrodniarz nazistowski podczas II wojny światowej.
 SS-Scharführer
| |
| Data i miejsce urodzenia |
2 kwietnia 1905 |
|---|---|
| Formacja | |
Życiorys edytuj
Urodził się 2 kwietnia 1905 w Geisweid/Siegen[1].
II wojna światowa edytuj
Podczas II wojny światowej w trakcie okupacji niemieckiej służył w Komisariacie Policji Granicznej w Sanoku (Grenzpolizeikommissariat) na obszarze ówczesnego Landkreis Sanok[2][1]. W strukturze tej placówki funkcjonowała gestapo, której funkcjonariuszem był także Hans Quambusch[3][4]. Był w stopniu SS-Scharführera[5]. Zasłynął wtedy z rozstrzeliwania zatrzymanych osób[6]. Był jednym z gestapowców dokonujących masowe egzekucje Żydów w Zwangsarbeitslager Zaslaw[4][7].
Okres powojenny edytuj
Na początku lat 70. był rencistą w Berlinie[8][9][5]. Do tego czasu żył w zapomnieniu[9].
31 marca 1971 Hans Quambusch i Johann Bäcker zostali tymczasowo aresztowani i osadzeni w areszcie śledczym[8][9][5][3]. Na początku czerwca 1972 poinformowano, że prokuratura w Berlinie Zachodnim wniosła przeciw obu akt oskarżenia, zarzucając im popełnienie wielu mordów i współudział w morderstwach[8]. 26 marca 1973 przed sądem przysięgłych Sądu Krajowego (Landgericht) w Berlinie Zachodnim rozpoczęła się rozprawa główna w procesie, w którym Bäcker i Quambusch zostali oskarżeni o wielokrotne popełnienie morderstwa oraz o pomocnictwo w dokonywaniu morderstw na podstawie §§ 211, 49, 74 StGB[8][10][3][1]. W akcie oskarżenia zarzucono im, że w okresie od 1941 do 1943 zgodnie z otrzymanymi rozkazami uczestniczyli w dwóch egzekucjach, których ofiarami było ponad tysiąc Żydów, a ponadto Cyganie[8][10][3]. Ponadto obaj mieli także działać bez rozkazu jako sprawcy w tzw. ekscesie[11], z własnego popędu i swojej inicjatywy mordując w okrutny sposób dzieci, kobiety i mężczyzn (Quambuschowi przypisano 35 takich zbrodni)[8][10][9][3][2][12]. Wśród tychże przypadków Quambusch zabił kilkoro dzieci poniżej 14 roku życia, a morderstw dokonywał najczęściej strzałem w tył głowy[8]. Miał także inicjować akcje wymierzone przeciwko dzieciom[8]. Obaj zaprzeczyli treści oskarżenia[10]. Quambusch odmówił złożenia wyjaśnień[9]. W trakcie rozprawy było przesłuchiwanych 90 świadków z siedmiu państw[2]. Wyrokiem sądu przysięgłych w Berlinie Zachodnim z 23 sierpnia 1973 Hans Quambusch i Johann Bäcker zostali skazani na kary dożywotniego pozbawienia wolności w ciężkim więzieniu za zbrodnie popełnione podczas II wojny światowej na obszarze okupowanej Polski[13][5][3][2][12][1]. Quambusch został uznany winnym zamordowania 31 osób[13]. W motywach wyroku sąd podkreślił, że obaj skazani często działali nie według rozkazu, lecz z własnej woli, a ich postępowanie znamionowało szczególne okrucieństwo[13]. Wymiar wyroku odpowiadał oczekiwaniom oskarżyciela, zaś obrona wnosiła o uniewinnienie[13]. Wyrok nie był prawomocny[13]. W 1973 Quambusch miał 67 lat[10][3].
W okresie PRL sprawą wyjaśnienia zbrodni niemieckich popełnionych na ziemi sanockiej zajmowała się Delegatura w Sanoku Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Rzeszowie, której szefem był sędzia śledczy Czesław Cyran[5]. Ustalenia OKBZH w Rzeszowie, przekazane za pośrednictwem Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce, posłużyły jako materiał dowodowy w procesach zbrodniarzy niemieckich, którego odbywały się w Niemczech[5]. Jako świadkowie występowały w nich osoby z Polski[5].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Zbiór akt z postępowań karnych dotyczących zbrodni nazistowskich. inwentarz.ipn.gov.pl. [dostęp 2020-04-29].
- ↑ a b c d Stanisław Zabierowski: Stanisław Zabierowski (red.): Studia nad okupacją hitlerowską południowo-wschodniej części Polski. T. I: Ściganie i karanie przestępców hitlerowskich, którzy pełnili zbrodnie wojenne na terenie południowo-wschodniej części Polski. Rzeszów: Towarzystwo Naukowe w Rzeszowie i Okręgowa Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Rzeszowie, 1976, s. 175.
- ↑ a b c d e f g Witold Szymczyk, Zdzisław Świeboda. By zbrodnia została ukarana. „Nowiny”. Nr 26, s. 1, 3, 27 stycznia 1974. W artykule powołano się na źródło: Mordprozeß in Berlin gegen frühere SS-Männer. „Frankfurter Allgemeine Zeitung”. Nr 73, s. 9, 27 marca 1973. (niem.).
- ↑ a b Cyran, Rachwał 1979 ↓, s. 67.
- ↑ a b c d e f g Witold Szymczyk. Możemy im dać tylko pamięć. „Nowiny”. Nr 346, s. 5, 16 grudnia 1973.
- ↑ Brygidyn. San 1992 ↓, s. 222.
- ↑ Edward Zając. Dzieje Żydów Sanoka i powiatu sanockiego w latach 1939–1943. „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku”. Nr 32, s. 134, 1994.
- ↑ a b c d e f g h Wniesienie aktu oskarżenia przeciwko hitlerowskim mordercom z Sanoka. „Nowiny”. Nr 153, s. 2, 4 czerwca 1972.
- ↑ a b c d e News Around the World. SS Men Charged. „The Jewish Press”. Nr 42, s. 11, 30 czerwca 1972. (ang.).
- ↑ a b c d e Four Nazis Sent to Jail for Murder. „The Detroit Jewish News”. Nr 3, s. 22, 30 marca 1973. (ang.).
- ↑ W języku niemieckim Exzesstäter, w języku angielskim excess criminals.
- ↑ a b Brygidyn. San 1992 ↓, s. 223.
- ↑ a b c d e Wyróżniali się okrucieństwem. Byli SS-mani skazani na dożywotnie więzienie. „Dziennik Łódzki”. Nr 200, s. 1, 24 sierpnia 1973.
Bibliografia edytuj
- Czesław Cyran, Antoni Rachwał. Eksterminacja ludności na Sanocczyźnie w latach 1939–1944. „Rocznik Sanocki”. Tom IV, s. 52-53, 1979. Wydawnictwo Literackie.
- Andrzej Brygidyn: Kryptonim „San”. Żołnierze sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939-1944. Sanok: Społeczny Komitet Wydawniczy „San”, 1992, s. 1-291.