Hardenbergia

*Hardenbergia*
	; Hardenbergia comptoniana
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bobowce
Rodzina	bobowate
Podrodzina	bobowate właściwe
Rodzaj	Hardenbergia
	Nazwa systematyczna
	Hardenbergia Benth.; S.L.Endlicher & al., Enum. Pl. Hügel: 40 (1837)
	Typ nomenklatoryczny
	H. comptoniana (H.C. Andrews) Bentham
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Hardenbergia Benth. – rodzaj roślin należący do rodziny bobowatych. Obejmuje trzy gatunki występujące w Australii^[3]^[5] (H. comptoniana został introdukowany także do Indii)^[3]. W naturze rosną w lasach i zaroślach na siedliskach mokrych i suchych (także w suchoroślach), na terenach skalistych i na wybrzeżu^[5]^[6].

Rośliny z tego rodzaju, a szczególnie Hardenbergia violacea uprawiane są jako ozdobne^[7], zwykle w formie zielonych ścian lub jako okrywowe. Cenione są za efektowny wygląd, małe wymagania i łatwość uprawy, tolerancję suszy i niewielkich mrozów^[6]. Poza tym z liści tych roślin sporządzany jest napój^[5].

Rodzaj nazwany został na cześć hrabiny Franziski von Hardenberg^[a], której brat baron Karl von Hügel (1794–1870) był kolekcjonerem roślin w zachodniej Australii^[5]^[6].

Morfologia edytuj

Hardenbergia violacea

Pokrój: Drewniejące pnącza osiągające ponad 3 m wysokości, a także niewysokie półkrzewy^[5]^[6].
Liście: Skrętoległe, zimozielone. Blaszka skórzasta, składająca się z pięciu, trzech lub jednego listka^[6].
Kwiaty: Motylkowe, zebrane w silnie wydłużone grona wyrastające w kątach liści. Kielich dzwonkowaty, z 5 nierównymi ząbkami. Korona fioletowoniebieska, rzadko różowa lub biała, z żółtą plamką u nasady żagielka. Pręcików 10, z których wszystkie lub 9 ma nitki zrośnięte, a jeden, najwyższy jest częściowo wolny. Słupek pojedynczy, z jednego owocolistka, z górną zalążnią zawierającą kilka zalążków^[6].
Owoce: Strąki wydłużone, walcowate lub spłaszczone, skórzaste^[6].

Systematyka edytuj

Pozycja systematyczna

Jeden z rodzajów podplemienia Kennediinae plemienia Phaseoleae z podrodziny bobowatych właściwych (Faboideae) z rodziny bobowatych (Fabaceae)^[2]^[8]. Blisko spokrewniony z rodzajem Kennedia^[5]^[6].

Wykaz gatunków^[3]

Hardenbergia comptoniana (Andrews) Benth.
Hardenbergia perbrevidens R.J.F.Hend.
Hardenbergia violacea (Schneev.) Stearn

Uwagi edytuj

↑ Imię Franzisca jako jedyne podają źródła botaniczne. Z kolei Genealogisches Taschenbuch der deutschen gräflichen Häuser auf das Jahr 1844 [1] podaje imiona Maria Dorothea Franzisca.

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-01-14] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-01-14] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Hardenbergia Benth.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-01-14].
↑ Hardenbergia. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-01-14].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f G. P. Lewis, Brian Schrire, Barbara Mackinder, Mike Lock: Legumes of the World. Royal Botanic Gardens, Kew, 2005, s. 406. ISBN 978-1-900347-80-8.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 289. ISBN 0-333-73003-8.
↑ David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 422, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ Hardenbergia Benth.. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2022-01-14]. (ang.).

[8] Imię Franzisca jako jedyne podają źródła botaniczne. Z kolei Genealogisches Taschenbuch der deutschen gräflichen Häuser auf das Jahr 1844 [1] podaje imiona Maria Dorothea Franzisca.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-01-14] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-01-14] (ang.).

[powo-3] Hardenbergia Benth.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-01-14].

[ing-4] Hardenbergia. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-01-14].

[legumes-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f G. P. Lewis, Brian Schrire, Barbara Mackinder, Mike Lock: Legumes of the World. Royal Botanic Gardens, Kew, 2005, s. 406. ISBN 978-1-900347-80-8.

[philips-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 289. ISBN 0-333-73003-8.

[mabb-7] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 422, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[grin-9] Hardenbergia Benth.. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2022-01-14]. (ang.).

[3]

[5]

[6]

[1]

[2]

[4]

[7]

[a]

[8]