Wikipedia

Hector Berlioz

francuski kompozytor

Louis Hector Berlioz (ur. 11 grudnia 1803 w La Côte-Saint-André k. Grenoble, zm. 8 marca 1869 w Paryżu) – francuski kompozytor, twórca Symfonii fantastycznej, prekursor nowoczesnej kolorystyki, którego twórczość nadała kierunek rozwoju XIX-wiecznej symfonice; pisarz i krytyk muzyczny.

Hector Berlioz
Ilustracja
Imię i nazwisko

Louis Hector Berlioz

Data i miejsce urodzenia

11 grudnia 1803
La Côte-Saint-André

Pochodzenie

francuskie

Data i miejsce śmierci

8 marca 1869
Paryż

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

muzyk (kompozytor)

Odznaczenia
Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) II Klasa Orderu Orła Czerwonego (Prusy) Order Sokoła Białego (Saksonia-Weimar) Order Gwelfów (Hanower) Order Domowy Hohenzollernów
podpis
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa
Portret młodego Berlioza pędzla Émila Signola, 1832

Życiorys edytuj

Ojciec Berlioza, doktor medycyny, przeznaczył syna do zawodu lekarskiego i początkowo nie przeszkadzał rozwijaniu wyraźnych zdolności muzycznych chłopca. 12-letni Berlioz śpiewał, grał na flecie, gitarze, uczył się harmonii, zaczynał nawet komponować. W 1821 został wysłany do Paryża do Szkoły Medycznej; dwa lata później rozpoczął systematyczne studia kompozytorskie u J.F. Lesueura, decydując się na porzucenie medycyny. Kontynuował naukę (1826–1828) w konserwatorium: harmonię i kontrapunkt u A. Reichy, kompozycję nadal u Lesueura. W 1829 powstała kantata oparta na scenach z Fausta, którą następnie kompozytor przerobił (1846) na „operę koncertową” Potępienie Fausta (La Damnation de Faust). W 1830 Berlioz napisał jedno ze swych największych dzieł, programową Symfonię fantastyczną. Za symfonię Harold w Italii (1834) Paganini przesłał Berliozowi podarunek w postaci 20 000 franków.

Obok twórczości Berlioz zajmował się także działalnością publicystyczną (od 1835 był stałym krytykiem muzycznym „Journal des Debats”). Walczył o swobodę i tolerancję dla nowej sztuki. Pierwsza jego opera, Benvenuto Cellini, wystawiona w 1838, nie zdobyła powodzenia, a życzliwe przyjęcie dramatycznej symfonii Romeo i Julia (1839) nie zmieniło nieufności do kompozytora. Także Potępienie Fausta, wykonane w Paryżu (1846), spotkało się z obojętnością słuchaczy – dopiero podróż koncertowa po Niemczech przyniosła Berliozowi sukcesy. Oratorium Dzieciństwo Chrystusa (L'Enfance du Christ) zdobyło wreszcie (1854) publiczność Paryża. Następnego roku Liszt, serdeczny przyjaciel Berlioza, zorganizował Festiwal Berliozowski w Weimarze. W listopadzie 1863 wystawiona została w Theatre Lyrique w Paryżu opera-dramat liryczny Trojanie (do libretta wg Eneidy Wergiliusza), ale jedynie we fragmentach (inscenizacja składała się z aktów 3-5, pod zastępczym tytułem Trojanie w Kartaginie). Sukcesom kompozytorskim towarzyszyły ciężkie przeżycia osobiste Berlioza: zmarła druga żona kompozytora, niedługo potem jedyny syn. Na rok przed śmiercią Berlioz odbył triumfalną podróż koncertową po Rosji. Prócz wymienionych dzieł ważne miejsce w twórczości Berlioza zajmują uwertury: Król Lear (1831) i Karnawał rzymski (1844), opera komiczna Beatrycze i Benedykt (1862), Requiem (1837), pisał też utwory na chór z orkiestrą, kantaty, pieśni na głos z fortepianem, kompozycje religijne. Hector Berlioz napisał także studium na temat instrumentów muzycznych pt. Grand traité d'instrumentation et d'orchestration modernes, zwane też w skrócie Traite d'instrumentation[1][2].

Pochowany został na Cmentarzu Montmartre w Paryżu. Autorem pomnika na grobie Berlioza był polski rzeźbiarz – Cyprian Godebski[3].

Jego pierwszą żoną była Harriet Smithson (1800–1854). Miał z nią syna Louisa (1834–1867).

Odznaczenia edytuj

Najważniejsze dzieła edytuj

Symfonie i inne utwory orkiestrowe edytuj

  • Symfonia fantastyczna, op. 14 (Symphonie fantastique, 1830)
  • Harold w Italii, op. 16 (Harold en Italie) – na altówkę i orkiestrę (1834) – utwór napisany na zamówienie Paganiniego
  • Romeo i Julia – symfonia programowa inspirowana dziełem Szekspira, wokalno-instrumentalna na chór, orkiestrę i solistów. Dzieło bardzo obszerne, zbudowane z siedmiu części, uszeregowanych zgodnie z przebiegiem tragedii.
  • Grande Symphonie funèbre et triomphale – symfonia powstała na zamówienie rządu a jej premiera była częścią obchodów rocznicy rewolucji lipcowej, symfonię charakteryzuje nietypowa instrumentacja oparta na instrumentach dętych i udziale chóru w końcowej części
  • Seria uwertur programowych, w tym opus pierwsze – Waverley oraz Karnawał Rzymski na motywach z opery Benvenuto Cellini

Opery edytuj

 Marsz węgierski z opery Potępienie Fausta
W wykonaniu United States Marine Band.
Problem z odtwarzaniem tego pliku? Zobacz strony pomocy.

Utwory wokalne edytuj

  • Les Nuits d'été – cykl pieśni, z początku na głos z fortepianem, później zorkiestrowanych
  • Messe Solennelle, 1824–1825
  • Requiem, op. 5 (Grande Messe des morts, 1837)
  • Oratorium Dzieciństwo Chrystusa (L'Enfance du Christ)

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ List Franciszka Liszta do Księżnej Karoliny Sayn-Wittgenstein z domu Iwanowskiej datowany na 26 stycznia, (zapewne: roku 1869, z Weimaru) publikowany we fragmencie w Stanisław Szenic „Franciszek Liszt”, w serii: „Ludzie Żywi” wydane przez Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, 1969, str. 431.
  2. ↑ Grand traité d'instrumentation et d'orchestration modernes Hektora Berlioza z kolekcji Boston Public Library (dostępny online).
  3. ↑ Stanisław Sławomir Nicieja, Cmentarz Łyczakowski we Lwowie w latach 1786-1986, Wrocław [etc.]: Ossolineum, 1989, s. 117, ISBN 83-04-03320-8, OCLC 834678915.
  4. ↑ Louis Hector Berlioz (LH/192/74). Archives nationales. Site de Paris (www2.culture.gouv.fr)
  5. ↑ a b c d New Edition of the Complete Works. T. 26: The Portraits of Hector Berlioz. Kassel: Barenreiter, 1967, s. 66. (fr.).
  6. ↑ a b Autobiography of Hector Berlioz member of the Institute of France from 1803 to 1865. T. II. Londyn: Macmillan and Co., 1884, s. 293, 371.
  7. ↑ Jacques Barzun: New Letters of Berlioz 1830–1868. Nowy Jork: Columbia University Press, 1954, s. 126.

Bibliografia edytuj

  • Hector Berlioz, Przewodnik koncertowy, Polskie wydawnictwo muzyczne, 1980.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hector_Berlioz&oldid=73107194”