Heksafluoroplatynian ksenonu
Heksafluoroplatynian ksenonu, XePtF
6 – nieorganiczny związek chemiczny, pierwszy poznany związek ksenonu. Został otrzymany przez Neila Bartletta. Pomimo że w rzeczywistości otrzymany produkt nie był czystym związkiem chemicznym, to otworzył nowy rozdział chemii gazów szlachetnych[1], gdyż uważano wówczas, że są one całkowicie bierne chemicznie.
| |||||||||||||||
| Ogólne informacje | |||||||||||||||
| Wzór sumaryczny |
XePtF | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Inne wzory |
[XeF]+ | ||||||||||||||
| Masa molowa |
440,37 g/mol | ||||||||||||||
| Wygląd |
amorficzne ciało stałe o barwie musztardowej | ||||||||||||||
| Identyfikacja | |||||||||||||||
| Numer CAS | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Podobne związki | |||||||||||||||
| Podobne związki | |||||||||||||||
Otrzymywanie edytuj
Sześciofluoroplatynian ksenonu powstaje w reakcji ksenonu z heksafluorku platyny w roztworze heksafluorku siarki. Reagenty mieszane są w temperaturze 77 K, a następnie stopniowo podgrzewane w celu przeprowadzenia kontrolowanej reakcji, której uproszczony zapis przedstawiony jest poniżej.
- Xe + PtF
6 → XePtF
6
Historia edytuj
W 1962 roku Neil Bartlett z Uniwersytetu Kolumbii Brytyjskiej odkrył, że gazowy heksafluorek platyny wymieszany z tlenem tworzy czerwone ciało stałe, któremu przypisał budowę heksafluoroplatynianu dioksygenylu O+
2[PtF
6]−
[2]. Uświadomił sobie wówczas, że energia jonizacji tlenu (1175 kJ/mol) jest bardzo zbliżona do energii jonizacji ksenonu (1170 kJ/mol)[3]. Poprosił wtedy kolegów, aby mu dali trochę ksenonu „tak dla wypróbowania kilku reakcji”[4]. Okazało się, że rzeczywiście PtF
6 reaguje z ksenonem tworząc produkt o musztardowej barwie[3]. Wprawdzie później okazało się, że produkt ten nie był czystym związkiem chemicznym, jednak reakcja ta dała początek chemii gazów szlachetnych. Od tego czasu zsyntetyzowano wiele dobrze zdefiniowanych związków ksenonu: fluorki XeF
2, XeF
4, XeF
6, tlenki XeO
3, XeO
4 oraz wiele innych.
Struktura edytuj
Bartlett przypisał otrzymanemu przez siebie związkowi sktrukturę Xe+
[PtF
6]−
. Podstawowy problem z taką strukturą jest taki, że kation Xe+
byłby rodnikiem, który albo ulegałby dimeryzacji, albo przechwytywałby atom fluoru tworząc XeF+
. Wobec tego, jakkolwiek Barlett odkrył, że ksenon uległ reakcji chemicznej, to czystość i natura otrzymanego produktu pozostawała niepewna[5]. Późniejsze prace wskazały, że otrzymywany produkt prawdopodobnie zawierał [XeF+
][PtF
5]−
, [XeF+
][Pt
2F
11]−
oraz [Xe
2F
3]+
[PtF
6]−
[6]. Omawiany związek jest solą zawierającą oktaedryczny anionowy kompleks fluorkowy platyny i różnorodne kationy ksenonu[7].
Zaproponowano, że aniony fluoroplatynianowe tworzą ujemnie naładowaną polimeryczną sieć z kationami ksenonu lub fluorku ksenonu utrzymywanymi w jej defektach punktowych. Synteza XePtF
6 w roztworze ciekłego fluorowodoru prowadzi do ciała stałego, które zostało scharakteryzowane jako polimeryczną sieć [PtF−
5]
n związaną z kationami XeF+
. Ten rezultat jest uważany za dowód na polimeryczną strukturę haksafluoroplatynianu ksenonu[5].
Uwagi edytuj
- ↑ Wzór ten jest uproszczeniam, w rzeczywistości budowa jest bardziej złożona.
Przypisy edytuj
- ↑ Norman N. Greenwood, Alan Earnshaw, Chemistry of the Elements, wyd. 2, Oxford–Boston: Butterworth-Heinemann, 1997, ISBN 0-7506-3365-4 (ang.).
- ↑ N. Bartlett, D.H. Lohmann, Dioxygenyl hexafluoroplatinate (V), O2+[PtF6]−, „Proceedings of the Chemical Society”, 3, Chemical Society, 1962, s. 115, DOI: 10.1039/JR9620005253 (ang.).
- ↑ a b N. Bartlett, Xenon hexafluoroplatinate (V) Xe+[PtF6]−, „Proceedings of the Chemical Society”, 6, Chemical Society, 1962, s. 218, DOI: 10.1039/PS9620000197 (ang.).
- ↑ M. Clugston, R. Flemming, Advanced Chemistry, Oxford–Nowy Jork: Oxford University Press, 2000, s. 355, ISBN 978-0-19-914633-8.
- ↑ a b L. Graham i inni, Concerning the nature of XePtF6, „Coordination Chemistry Reviews”, 197, 2000, s. 321–334, DOI: 10.1016/S0010-8545(99)00190-3 (ang.).
- ↑ A.F. Holleman, E. Wiberg, Inorganic Chemistry, San Diego: Academic Press, 2001, ISBN 0-12-352651-5.
- ↑ Xenon Hexafluoroplatinate, [w:] Molecule of the Week [online], The American Chemical Society, 2006.[martwy link]