Wikipedia

Heliangelus

Heliangelus – rodzaj ptaków z podrodziny paziaków (Lesbiinae) w obrębie rodziny kolibrowatych (Trochilidae).

Heliangelus[1]
Gould, 1848[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – lordzik pomarańczowogardły (H. mavors)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

krótkonogie

Rodzina

kolibrowate

Podrodzina

paziaki

Plemię

Lesbiini

Rodzaj

Heliangelus

Typ nomenklatoryczny

Ornismya clarisse Longuemare, 1841[a]

Synonimy
Gatunki

8 gatunków – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Zasięg występowania edytuj

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Południowej (Kolumbia, Wenezuela, Ekwador, Peru i Boliwia)[8].

Morfologia edytuj

Długość ciała 9–12 cm; masa ciała 3,4–7,7 g[8].

Systematyka edytuj

Etymologia edytuj

  • Heliangelus: gr. ἡλιος hēlios „słońce”; αγγελος angelos „anioł”[9].
  • Heliotrypha: gr. ἡλιος hēlios „słońce”; τρυφος truphos „odłamek, kawałek” (por. τρυφαω truphaō „żyć wygodnie”)[10]. Gatunek typowy: Heliotrypha viola Gould, 1853.
  • Anactoria: gr. ανακτοριος anaktorios „królewski”, od ανακτωρ anaktōr, ανακτορος anaktoros „pan, władca”[11]. Gatunek typowy: Ornismya amethysticollis d’Orbigny & Lafresnaye, 1838.
  • Diotima: gr. διος dios „niebiański”; τιμαω timaō „czcić”[12]. Gatunek typowy: Trochilus spencei Bourcier, 1847.
  • Parzudakia: epitet gatunkowy Ornismya parzudaki Lesson, 1840[b]; Charles Parzudaki (1806–1889), francuski przedsiębiorca związany z historią naturalną[13]. Gatunek typowy: Parzudakia dispar Reichenbach, 1854 (= Trochilus exortis Fraser, 1840).
  • Helymus: w mitologii greckiej Helymus był myśliwym na dworze króla Akestesa na Sycylii (por. gr. ελυμος elumos „flet z bukszpanu”)[14]. Gatunek typowy: Heliangelus micraster Gould, 1872.
  • Peratus: gr. περατος peratos „zagraniczny, pochodzące z zagranicy”, od περαω peraō „przejść, przejechać”[15]. Gatunek typowy: Ornismya amethysticollis d’Orbigny & Lafresnaye, 1838.
  • Nodalia: łac. nodus „węzeł”; ala „skrzydło”[16]. Gatunek typowy: Trochilus (——?) strophianus Gould, 1846.
  • Warszewiczia: Józef Warszewicz Ritter von Rawicz (1812–1866), polski botanik, kolekcjoner[17]. Gatunek typowy: Heliotrypha viola Gould, 1853.

Podział systematyczny edytuj

Zaliczany do tego rodzaju takson Heliangelus zusii okazał się być mieszańcem Aglaiocercus kingii z innym nieokreślonym gatunkiem kolibra[18]; w takim ujęciu do rodzaju należą następujące gatunki[19]:

Uwagi edytuj

  1. ↑ Podgatunek H. amethysticollis.
  2. ↑ Synonim H. exortis.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Heliangelus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ J. Gould. Drafts for a new arrangement of the Trochilidæ. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 16, s. 12, 1848. (ang.). 
  3. ↑ J. Gould: A monograph of the Trochilidæ, or family of humming-birds. Cz. 4. London: Printed by Taylor and Francis, 1861, s. ryc. 241. (ang.).
  4. ↑ a b c H.G.L. Reichenbach. Aufzählung der Colibris Oder Trochilideen in ihrer wahren natürlichen Verwandtschaft, nebst Schlüssel ihrer Synonymik. „Journal für Ornithologie”. 1, s. 5, 12, 1854. (niem.). 
  5. ↑ a b É. Mulsant. Catalogue des oiseaux-mouches ou colibris. „Annales de la Société Linnéenne de Lyon”. Nouvelle série. 22, s. 219, 1875. (fr.). 
  6. ↑ É. Mulsant & E. Verreaux: Histoire naturelle des oiseaux-mouches, ou, Colibris constituant la famille des trochilidés. Cz. 3. Lyon: Au Bureau de la Société Linnéenne, 1877, s. 99. (fr.).
  7. ↑ A. Boucard. Genera of Humming Birds. „The Humming bird”. 5 (1), s. 224, 1895. (ang.). 
  8. ↑ a b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Hummingbirds (Trochilidae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.trochi1.01. [dostęp 2023-04-25]. (ang.).  
  9. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Heliangelus [dostęp 2019-11-15].
  10. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Heliotrypha [dostęp 2019-11-15].
  11. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Anactoria [dostęp 2019-11-15].
  12. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Diotima [dostęp 2019-11-15].
  13. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Parzudaki [dostęp 2019-11-15].
  14. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Helymus [dostęp 2019-11-15].
  15. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Peratus [dostęp 2019-11-15].
  16. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Nodalia [dostęp 2019-11-15].
  17. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Warszewiczia [dostęp 2019-11-15].
  18. ↑ J.L. Pérez-Emán, J.P. Ferreira, N. Gutiérrez-Pinto, A.M. Cuervo, L.N. Céspedes, Ch.C. Witt & C.D. Cadena. An extinct hummingbird species that never was: a cautionary tale about sampling issues in molecular phylogenetics. „Zootaxa”. 4442 (3), s. 491–497, 2018. (ang.). 
  19. ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Lesbiini Reichenbach, 1853 (wersja: 2020-07-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-22].

Bibliografia edytuj

  • The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Heliangelus&oldid=72389038”