Helisowość – rodzaj chiralności indywiduum molekularnego mającego kształt helisy (walcowej lub stożkowej)[1]. Może być traktowana jako rodzaj chiralności osiowej gdzie oś helisy stanowi oś chiralności[2]. Prawoskrętna helisa opisywana jest stereodeskryptorem P (plus) lub Δ (delta), a lewoskrętna M (minus) lub Λ (lambda)[3]. Nomenklatura Δ/Λ używana jest jednak głównie do opisu chiralności kompleksów metali[4].

Enancjomery P i M.

Określanie konfiguracji absolutnej edytuj

Kierunek skrętu helisy można określić patrząc na nią wzdłuż jej osi. Jeśli oddala się ona od obserwatora obracając się zgodnie z ruchem wskazówek zegara, konfiguracja absolutna to P (plus). W przeciwnym wypadku, tzn. kiedy helisa oddala się przeciwnie do ruchu wskazówek zegara, konfigurację absolutną opisuje stereodeskryptor M (minus)[5].

P-heptahelicen
M-heptahelicen
Enancjomery heptahelicenu.

Przypisy edytuj

  1. Osman Achmatowicz, Barbara Szechner: Podstawowa terminologia stereochemii: Zalecenia 1996. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1999, s. 26. ISBN 83-229-1964-6.
  2. Dhanonjay Nasipuri: Stereochemistry of Organic Compounds: Principles and Applications. Wyd. drugie. New Delhi: New Age International, 1994, s. 94. ISBN 1-906574-91-X.
  3. IUPACCompendium of Chemical Terminology, 2nd ed. (The Gold Book) "helicity".
  4. IUPACCompendium of Chemical Terminology, 2nd ed. (The Gold Book) "Δ (delta), Λ (lambda)".
  5. Testa B. "Organic Stereochemistry. Part 3", Helv. Chim. Acta, 2013, 96, 362. DOI: 10.1002/hlca.201200471