Helmuth Johannes Ludwig von Moltke

niemiecki dowódca wojskowy, bratanek poprzedniego

Helmuth Johannes Ludwig von Moltke (młodszy) (ur. 25 maja 1848 w Gersdorf, zm. 18 czerwca 1916 w Berlinie) – niemiecki polityk wojskowy, generał pułkownik.

Helmuth Johannes Ludwig von Moltke
Ilustracja
generał pułkownik generał pułkownik
Data i miejsce urodzenia

25 maja 1848
Gersdorf

Data i miejsce śmierci

18 czerwca 1916
Berlin

Przebieg służby
Lata służby

1868–1916

Siły zbrojne

Armia Cesarstwa Niemieckiego

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa

Odznaczenia
Order „Pour le Mérite” Krzyż Żelazny (1813) II Klasy I Klasa Orderu Orła Czerwonego (Prusy) Order Królewski Korony (Prusy) Order Orła Czarnego (Prusy) Order Domowy Hohenzollernów Order Zasługi Korony Bawarskiej Order Zasługi Wojskowej (wojenny, Bawaria) Kawaler Orderu Korony Wirtemberskiej Order Lwa Zeryngeńskiego (Badenia) Wielki Oficer Orderu Świętych Maurycego i Łazarza (Królestwo Włoch) Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Korony Włoch Order Osmana (Imperium Osmańskie) Order Lwa i Słońca (Persja) dla obcokrajowców Order Krzyża Takowy V klasy (Serbia) Komandor Krzyża Wielkiego Orderu Miecza (Szwecja) Order Świętego Aleksandra Newskiego (Imperium Rosyjskie) Order Świętej Anny I klasy (Imperium Rosyjskie) Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława I klasy (Imperium Rosyjskie)

Życiorys edytuj

Wstąpił do wojska w 1870, uczestnik wojny francusko-pruskiej. Był bratankiem wybitnego dowódcy Helmutha Moltkego (starszego), co niewątpliwie wpłynęło na przyspieszenie jego kariery wojskowej. W latach 1892–1898 adiutant cesarza Wilhelma II. W latach 1899–1902 był dowódcą 1 Brygady, w 1902 został dowódcą dywizji.

Od 1903 był generałem kwatermistrzem. W 1904 został mianowany Generalnym Kwatermistrzem Wielkiego Sztabu Generalnego. Od 1906 pełnił funkcję Szefa Sztabu Generalnego. Przeprowadził szereg reform w Sztabie Generalnym. W 1912 uznał, że samoloty dają lepsze możliwości obserwacji nieprzyjaciela niż stosowane powszechnie balony obserwacyjne[1]. Odrzucił teorię Schlieffena, że przyszła wojna będzie wojną błyskawiczną i uważał, że będzie ona wojną narodów, a takie wojny nie kończą się jednym decydującym uderzeniem. Von Moltke podkreślał, iż do przyszłej wojny z Rosją należy dobrze przygotować niemiecką opinię publiczną. 10 lutego 1913, w rozmowie z austriackim szefem sztabu, generałem Conradem von Hötzendorfem, stwierdził, iż „wcześniej czy później wojna w Europie i tak wybuchnie i będzie to starcie między kulturą germańską i słowiańską; toteż obowiązkiem wszystkich państw, które bronią niemieckiej koncepcji kultury, jest przygotować się na taką ewentualność”[2].

W czasie przygotowania do I wojny światowej jako podstawę operacji przyjął jednak Plan Schlieffena, który zakładał rozgromienie siłami głównymi armii francuskiej i obronę w Prusach Wschodnich, a następnie ofensywę na wschodzie. Wraz z początkiem wojny Moltke został wyznaczony na stanowisko Szefa Polowego Sztabu Generalnego stacjonującego w Koblencji. W czasie rozwinięcia armii niemieckiej w 1914 osłabił prawe skrzydło frontu zachodniego i wzmocnił siły lewego skrzydła oraz wzmocnił siły w Prusach Wschodnich.

Po tym jak 4 sierpnia 1914 Wielka Brytania wypowiedziała Niemcom wojnę, Brytyjczycy zaczęli się przygotowywać do wysłania na kontynent swojego Korpusu Ekspedycyjnego. Niemieccy admirałowie poinformowali wówczas von Moltkego, iż są w stanie zablokować lądowanie brytyjskich wojsk w portach na północnym wybrzeżu Belgii i Francji. Von Moltke jednakże odrzucił sugestię admirałów, by nie dopuścić do przybycia Brytyjczyków na kontynent. Możliwość powstrzymania Brytyjskiego Korpusu Ekspedycyjnego przed włączeniem się do walk na froncie zachodnim skomentował w następujący sposób: „Jest to zbędne; lepiej nawet będzie, jeśli Armia Zachodnia będzie mogła rozprawić się z Francuzami, Belgami i 160 tysiącami Anglików za jednym zamachem”[3].

Zdaniem większości historyków Helmuth von Moltke okazał się niezdolny do podjęcia właściwych decyzji w kluczowym momencie inwazji na Francję. W zakłopotanie wprawiły go: obawa przed rosyjskim atakiem na wschodzie i niewykorzystane zwycięstwo żołnierzy niemieckich nad siłami francuskimi w bitwie o Lotaryngię[4]. Niemieckie błędy w dowodzeniu wojskami podczas I bitwy nad Marną spowodowały, iż oddziały nacierające w kierunku Paryża musiały się cofnąć. Wkrótce obie walczące strony okopały się i walki przyjęły postać wojny pozycyjnej.

14 września 1914 von Moltke utracił stanowisko Szefa Polowego, gdyż cesarz Wilhelm II uznał go za nieudolnego dowódcę i obarczył winą za nadchodzącą klęskę. Od stycznia 1915 był zastępcą Szefa Wielkiego Sztabu Generalnego.

W 1922 jego żona wydała pamiętniki pt. „Wspomnienia, pisma, dokumenty 1877-1915”.

Odznaczenia edytuj

Przypisy edytuj

  1. Początki aeronautyki wojskowej. W: Hubert Mordawski: Siły powietrzne w I wojnie światowej. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2008, s. 14. ISBN 978-83-245-8661-5.
  2. Martin Gilbert, Pierwsza wojna światowa, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań 2003, s. 33.
  3. Martin Gilbert, Pierwsza wojna światowa, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań 2003, s. 60.
  4. w portalu www.firstworldwar.com (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj