Hemiodontichthys acipenserinus
Hemiodontichthys acipenserinus – gatunek słodkowodnej ryby sumokształtnej z rodziny zbrojnikowatych (Loricariidae), jedyny przedstawiciel rodzaju Hemiodontichthys[2]. Wyróżnia się rzadką wśród zbrojników metodą opieki nad ikrą oraz nietypowym dla tej rodziny sposobem pobierania pokarmu. Ze względu na małe rozmiary nie ma znaczenia gospodarczego, poza akwarystyką.
| Hemiodontichthys acipenserinus[1] | |||
| (Kner, 1853) | |||
.jpeg) Fotografia z 1907 ze zbiorów University of Washington | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
Hemiodontichthys | ||
| Gatunek |
Hemiodontichthys acipenserinus | ||
| Synonimy | |||
| |||
Występowanie edytuj
Został opisany naukowo z Rio Guaporé w Brazylii[3]. Występuje w dorzeczu Amazonki, dopływach Madeiry, Essequibo, Paragwaju, Oyapocku – na obszarach Boliwii, Brazylii, Ekwadoru, Kolumbii, Gujany Francuskiej, Gujany i Peru[2]. Szeroki zasięg występowania tego gatunku oraz różnice morfometryczne pomiędzy populacjami sugerują, że mogą występować liczne podgatunki[4] lub może to być kompleks gatunków[5].
Cechy charakterystyczne edytuj
Głowa zakończona długim, ostrym pyskiem, zwykle z końcowym wyrostkiem zaopatrzonym w wyraźny, zakrzywiony ząb skórny. Na czubku pyska znajduje się wąski, nagi, poziomy obszar. Krawędź górnej i dolnej wargi z nieregularnymi małymi płatami. Górna warga z głębokim środkowym wycięciem, dolna warga mniej lub bardziej karbowana w środku. Obydwie wargi są pokryte licznymi wyrostkami. Małe zęby w żuchwie, górne szczęki trudne do obserwacji, bezzębne. Zęby skórne na grzbiecie głowy i ciała oraz po obu stronach pyska, ułożone w mocno falujące linie. Tarczki skórne tworzą wyraźne grzbiety wzdłuż podłużnych bocznych fałdów ciała. Piersi i brzuch pokryty dużymi, głównie kwadratowymi płytkami, ułożonymi w trzech rzędach. Oczy średniej wielkości, okrągłe. Dymorfizm płciowy jest uwidoczniony w znacznie wydatniejszych wargach samców oraz w kształcie zębów[4].
Dorosłe osobniki H. acipenserinus osiągają maksymalnie 13,4 cm długości standardowej[6].
Biologia i ekologia edytuj
H. acipenserinus występuje na piaszczystym dnie, w którym się częściowo zagrzebuje, jego kryptyczne ubarwienie daje mu możliwości kamuflażu.
Podobnie jak w przypadku blisko spokrewnionych z nim przedstawicieli tzw. grupy Loricariichthys (rodzaje Furcodontichthys, Loricariichthys, Pseudoloricaria i Limatulichthys), dojrzałe samce w okresie rozrodczym utrzymują ikrę przyklejoną do swoich warg. Jaja układane są w pakiety i utrzymywane przez samca w fałdzie utworzonym przez wargę[5]. Taka taktyka rozrodcza, oprócz ochrony ikry, zapewnia jej wentylację w czasie ruchu rodzica. Po wylęgu młode pozostają pod opieką samca przez okres około 1 tygodnia[6].
H. acipenserinus żywi się bezkręgowcami, który wykopuje z podłoża wargami, wybierając jadalne cząsteczki wewnątrz jamy ustnej i eliminując niestrawną część poprzez otwory skrzelowe. Taki tryb żerowania pozostawia wyraźne ślady w postaci małych zagłębień w podłożu. Podobną metodę pobierania pokarmu zaobserwowano u niektórych pielęgnicowatych (np. Apistogramma, Crenicara i Satanoperca), które żerują w ciągu dnia, samotnie lub w małych grupach, pobierając porcje podłoża i przeżuwając je przy krawędziach otworu gębowego. W odróżnieniu od pielęgnic H. acipenserinus wykazuje niezwykłą taktykę żywieniową: żeruje w nocy, samotnie, wspierając się na płetwach piersiowych i brzusznych przesuwa ciało do przodu i zanurza wydłużone wargi w podłożu (w piasku lub szczątkach organicznych); następnie ryba wsysa cząstki podłoża do komory jamy ustnej, w której filtruje żywność, wydalając przez otwory skrzelowe kłęby osadów[7].
Przypisy edytuj
- ↑ Hemiodontichthys acipenserinus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b R. Fricke, W. N. Eschmeyer, R. van der Laan (eds): Catalog of Fishes: genera, species, references (electronic version). California Academy of Sciences. [dostęp 2018-10-16]. (ang.).
- ↑ Carl J., Jr. Ferraris. Checklist of catfishes, recent and fossil (Osteichthyes, Siluriformes), and catalogue of siluriform primary types. „Zootaxa”. 1418, s. 1-628, 2007. ISSN 1175-5334. (ang.). (pdf)
- ↑ a b Isaäc Isbrücker. On Hemiodontichthys acipenserinus and Reganella depressa, two remarkable mailed catfishes from South America (Pisces, Siluriformes, Loricariidae). „Beaufortia”. 22, s. 193–222, 1974. (ang.).
- ↑ a b Raphael Covain, Sonia Fisch-Muller. The genera of the Neotropical armored catfish subfamily Loricariinae (Siluriformes: Loricariidae): a practical key and synopsis. „Zootaxa”. 1462, s. 1–40, 2007. (ang.).
- ↑ a b Hemiodontichthys acipenserinus. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 20 października 2018]
- ↑ Gabriel Lourenço Brejao, Pedro Gerhard, Jansen Zuanon. Functional trophic composition of the ichthyofauna of forest streams in eastern Brazilian Amazon. „Neotropical Ichthyology”. 11 (2), s. 361–373, 2013. DOI: 10.1590/S1679-62252013005000006. (ang.).