Henryk (wielki książę Luksemburga)
Henryk, właśc. Henri Albért Gabriel Félix Marie Guillaume (ur. 16 kwietnia 1955 w Betzdorf) – wielki książę Luksemburga z dynastii Burbonów.
.jpg)
| |
.svg) Herb Luksemburga | |
| |
| Wielki książę Luksemburga | |
| Okres |
od 7 października 2000 |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data i miejsce urodzenia |
16 kwietnia 1955 |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Żona | |
| Dzieci | |
| Odznaczenia | |
    .gif){kind=small}                          
| |
| Luksemburska rodzina wielkoksiążęca |
|
Życiorys
edytuj
Syn wielkiego księcia Jana i księżniczki belgijskiej – Józefiny Charlotty Koburg (siostry królów Belgów Baldwina I i Alberta II). Jest w bezpośredniej linii męskiej potomkiem monarchów francuskich i hiszpańskich, m.in. Hugo Kapeta, Ludwika XIV i Filipa V.
Ukończył studia w dziedzinie nauk politycznych na Uniwersytecie w Genewie, otrzymał kilka honorowych doktoratów uczelni z całego świata. Uczęszczał do Royal Military Academy Sandhurst. W 1998 książę Henryk, jeszcze jako następca tronu luksemburskiego, został wybrany na członka Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. Jest patronem wielu krajowych organizacji sportowych, m.in. Federacji Pływania i Ratownictwa Wodnego Luksemburga, Federacji Sportów Zimowych Luksemburga, Federacji Sportowców Niepełnosprawnych Luksemburga oraz Federacji Sportów Kolarskich Luksemburga.
We wrześniu 2009 książę Henryk nagrodzony został przez Papieską Radę „Iustitia et Pax”. Nagroda im. kard. François Xavier Nguyên Van Thuâna ma być wyrazem woli poparcia dla starań monarchy w walce z eutanazją. Książę Henryk w marcu 2009 zawetował ustawę o eutanazji, przyjętą wcześniej przez parlament jego kraju. Zmusiło go to do zawieszenia swej władzy[1].
Odznaczony m.in. duńskim Orderem Słonia w 2003 roku[2].
Panowanie
edytujWstąpił na tron Luksemburga po abdykacji ojca 7 października 2000. Pełni głównie funkcje reprezentacyjne, ale może powołać premiera i rząd, rozwiązać Izbę Deputowanych i akredytować ambasadorów. Jest dowódcą armii luksemburskiej w randze generała, oraz ma honorową rangę majora w brytyjskim Regimencie Spadochronowym. W maju 2001 razem z żoną złożył pierwszą oficjalną wizytę dyplomatyczną – na zaproszenie króla i królowej Hiszpanii, odwiedził Hiszpanię[potrzebny przypis].
W październiku 2020, gdy obchodził 20. rocznicę objęcia tronu, zaprzeczył planom abdykacji w dobie kryzysu[3]. W marcu 2024, w programie nadawanym przez stację RTL, 69-letni wielki książę potwierdził, że zaplanował już ustąpienie z tronu na rzecz swojego najstarszego syna, ale termin tego wydarzenia utrzymał w tajemnicy[4][5]. 23 czerwca tego samego roku ogłosił, że następca tronu zostanie mianowany jego namiestnikiem (fr. Lieutenant-Représentant du Grand-Duc, luks. Lieutenant-Representant vum Grand-Duc, niem. Stellvertreter des Großherzogs)[6][7][8]. Ceremonia objęcia namiestnictwa przez księcia Wilhelma obyła się 8 października 2024[9].
24 grudnia 2024 w swoim przemówieniu świątecznym ogłosił, iż zamierza abdykować na rzecz swojego syna Wilhelma, 3 października 2025 roku, cztery dni przed 25. rocznicą wstąpienia na tron[10].
Małżeństwo i potomstwo
edytuj14 lutego 1981 poślubił w Luksemburgu Marię Teresę Mestre (ur. 22 marca 1956 w Hawanie); z tego małżeństwa urodziło się pięcioro dzieci:
- Wilhelm (ur. 1981), następca tronu
- Feliks (ur. 1984)
- Ludwik (ur. 1986)
- Aleksandra (ur. 1991)
- Sebastian (ur. 1992)
Genealogia
edytujPrzodkowie
edytujPotomkowie
edytuj| Dzieci | Wnuki |
| Wilhelm, dziedziczny wielki książę Luksemburga (ur. 1981) |
książę Karol z Luksemburga (ur. 2020) |
| książę Franciszek z Luksemburga (ur. 2023) | |
| książę Feliks z Luksemburga (ur. 1984) |
księżniczka Amalia z Nassau (ur. 2014) |
| książę Liam z Nassau (ur. 2016) | |
| książę Baltazar z Nassau (ur. 2024) | |
| książę Ludwik z Luksemburga (ur. 1986) |
książę Gabriel z Nassau (ur. 2006) |
| książę Noah z Nassau (ur. 2007) | |
| księżniczka Aleksandra z Luksemburga (ur. 1991) |
|
| książę Sebastian z Luksemburga (ur. 1992) |
Przypisy
edytuj- ↑ Książę Luksemburga otrzymał watykańską nagrodę za obronę życia. radiovaticana.org. [dostęp 2016-04-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-21)].
- ↑ Ordensdetaljer. borger.dk. [dostęp 2015-05-27]. (duń.).
- ↑ Grand Duke Henri of Luxembourg rejects abdication rumours as he marks 20th anniversary of his reign – Royal Central [online], co.uk [dostęp 2024-04-23] (ang.).
- ↑ An abdication is confirmed – but when and how is being kept secret – Royal Central [online], co.uk [dostęp 2024-04-23] (ang.).
- ↑ Grand Duke Henri of Luxembourg, 69, reveals that he 'intends to retire at some point' - and even knows the date he plans to hand the baton over to his son Guillaume | [online], dailymail.co.uk [dostęp 2024-04-23] (ang.).
- ↑ Namiestnik Wielkiego Księcia. Por. art. 42 ust. 1 (obecnie art. 58 ust. 1) Konstytucji Wielkiego Księstwa Luksemburga, tłum. Agnieszka Wojtyczek-Bonnad, Krzysztof Wojtyczek, Wydawnictwo Sejmowe, 2016. Tłumaczone też jako: porucznik wielkiego księcia [w:] Janusz Karp, System konstytucyjny Luksemburga, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2008, ISBN 978-83-7059-893-8, s. 42-43 oraz namiestnik-reprezentant [w:] Isabelle Bricard, Dynastie panujące Europy, tłum. Grażyna i Jacek Schirmerowie, Świat Książki, Warszawa 2007, ISBN 978-83-7391-767-5
- ↑ S.A.R. le Grand-Duc héritier désigné Lieutenant-Représentant | Cour grand-ducale [online], monarchie.lu [dostęp 2024-10-15] (fr.).
- ↑ Kolejny europejski monarcha oddaje władzę synowi. Wielki książę Luksemburga planuje emeryturę [online], Plejada, 24 czerwca 2024 [dostęp 2024-10-15] (pol.).
- ↑ Sworn in as Lieutenant-Representative: Prince Guillaume talks of 'new phase for the whole family' [online], today.rtl.lu [dostęp 2024-10-15] (ang.).
- ↑ Wielki książę Luksemburga przekazuje władzę synowi. Swoją decyzję ogłosił w Wigilię. plejada.pl, 25 grudnia 2024. [dostęp 2025-01-02].