Henryk Lenarciak
Henryk Lenarciak (ur. 18 czerwca 1933 w Baranowie w ówczesnym powiecie przasnyskim, zm. 3 sierpnia 2006 w Gdańsku) – opozycjonista, pracownik Stoczni Gdańskiej, działacz NSZZ Solidarność, inicjator budowy Pomnika Poległych Stoczniowców w Gdańsku.
| Data i miejsce urodzenia |
18 czerwca 1933 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
3 sierpnia 2006 |
| Zawód, zajęcie |
ślusarz |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys edytuj
Był synem Stanisława i Marianny z Sobolów[1]. Ożenił się z Joanną z Fąków z Orzołka[2], z którą miał dwóch synów: Wiesława i Dariusza[1].
Ukończył szkołę podstawową w Baranowie. Zawodu ślusarza wyuczył się w latach 1949–1951 w szkole zawodowej w Szczytnie. Potem uczył się w liceum mechanicznym w Kętrzynie, które skończył w 1952. Pracę w Stoczni Gdańskiej rozpoczął w 1952. W latach 1953–1955 odbył służbę wojskową. W czasie wydarzeń grudnia 1970 był w komitecie strajkowym. Już w 1971 wystąpił z wnioskiem o budowę pomnika Poległych Stoczniowców. W styczniu 1971 był jednym z 80 delegatów, którzy zostali wysłani do Warszawy na rozmowy z Edwardem Gierkiem[1].
W latach 70. XX wieku pracował na terenie stoczni w jednej brygadzie wspólnie z Lechem Wałęsą. Ze względu na chorą żonę i własne kłopoty zdrowotne dopiero 25 sierpnia 1980 przyłączył się do strajku. Z tego powodu nie wszedł do komitetu strajkowego, choć był wymieniony jako kandydat. Lech Wałęsa powierzył mu prowadzenie kasy Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego[3].
10 września 1980 został wybrany przewodniczącym Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Poległych Stoczniowców w Gdańsku i doprowadził do wybudowania pomnika w ciągu 3 miesięcy pomimo oporu władz. Zaangażował się m.in. w budowę kościoła na Przymorzu. W 1982 aresztowano go za udział w strajku, który wybuchł w Stoczni Gdańskiej na wiadomość o delegalizacji NSZZ „Solidarność”. W 1989 wysłano go na emeryturę, której nie oczekiwał. Ostatnie lata życia spędził, opiekując się chorą żoną i dorabiając do kilkusetzłotowej emerytury jako portier[3] w Spółdzielni Niewidomych „SINOL”[1].
Należał do Związku Młodzieży Polskiej i Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela[1]. Od 1976 był członkiem Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża. Należał do Związku Kurpiów[2].
Kilka miesięcy przed śmiercią, w filmie dokumentalnym Grzegorza Brauna pt. Plusy dodatnie, plusy ujemne powiedział, że jego zdaniem „TW Bolek” to Lech Wałęsa; opowiedział o związkach byłego prezydenta z SB we wczesnych latach 70. Były szef Solidarności w Stoczni Gdańskiej, Jerzy Borowczak, wspominał po śmierci Lenarciaka:
- Pamiętam jak podczas strajku 1980 przyniósł nam pierwszą biało-czerwoną flagę. W latach 70. pracował w jednej brygadzie z Lechem Wałęsą, Wałęsa ufał mu bezgranicznie[potrzebny przypis].
Zginął 3 sierpnia 2006 w Gdańsku, potrącony przez tramwaj, gdy przechodził nieprzepisowo na czerwonym świetle. Pogrzeb odbył się 9 sierpnia w Kiełpinie Górnym[2].
17 sierpnia 2006 w „Tygodniku Solidarność” ukazało się wspomnienie prezydenta III RP Lecha Kaczyńskiego oddającego honor zasługom Henryka Lenarciaka w walce o demokrację. Jest bohaterem i książki Edmunda Szczesiaka Okno na wolność[1].
Odznaczenia edytuj
- 1981 Złoty Krzyż Zasługi[4]
- 2006 Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski[5] (pośmiertnie)
- 2018 Krzyż Wolności i Solidarności (2018)[6] (pośmiertnie)
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f Stanisław Pajka, Słownik biograficzny Kurpiowszczyzny XX wieku, Kadzidło 2008, s. 579.
- ↑ a b c Mirosław Grzyb, Zbudował Pomnik Poległych Stoczniowców. Henryk Lenarciak (1933–2006), [w:] Mirosław Grzyb (red.), Kurpie. Najważniejsi w dziejach, Ostrołęka: Związek Kurpiów, 2014, s. 467–476, ISBN 978-83-940655-2-2, OCLC 948874677 [dostęp 2022-08-18].
- ↑ a b Sławomir Cenckiewicz, Źle urodzony. Pamięci Henryka Lenarciaka (1933–2006), „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” (5–6), 2007, s. 124–132.
- ↑ Henryk Lenarciak. Encyklopedia Solidarności. [dostęp 2016-08-10].
- ↑ M.P. z 2006 r. nr 80, poz. 807
- ↑ M.P. z 2018 r. poz. 894