Henryk Nowina-Czerny

Henryk Nowina-Czerny
	; Henryk Nowina-Czerny (1933)
Data urodzenia	1888
Data i miejsce śmierci	11 listopada 1957 ; Toronto
Narodowość	polska
Alma Mater	Szkoła Sztuk Pięknych w Warszawie
Dziedzina sztuki	malarstwo, grafika
	Multimedia w Wikimedia Commons

Henryk Nowina-Czerny h. Nowina (ur. 1888, zm. 11 listopada 1957 w Toronto^[1]) – polski malarz, grafik, plakacista i projektant wnętrz.

Życiorys edytuj

Jego przodkowie pochodzili ze Szwajcarii, skąd przybyli do Polski. Od miana rodowego „Schwarz” nazwali się „Czernymi”^[1].

Był absolwentem warszawskiej Szkoły Sztuk Pięknych, w której kształcił się od 1909.

W czerwcu 1919 przebywał w Płocku. Razem z innymi artystami związanymi z tym miastem – Wandą Szrajberówną, Franciszkiem Szwochem i Tadeuszem Miszewskim – zaangażował się w organizację ekspozycji charytatywnej^[2]. Wspomniana trójka wystawiła 174 obrazy. Dwadzieścia procent z dochodu ze sprzedaży biletów wstępu na wystawę zostało przeznaczonych na wypoczynek dla najuboższych dzieci.

W 1920 wraz z Felicjanem Kowarskim i Henrykiem Szczyglińskim założył w Toruniu Zakład Graficzny „Sztuka”, który działał do 1923^[3]. Artyści zajmowali się projektowaniem prospektów reklamowych, opakowań, okładek książek oraz plakatów propagandowych i litografii o tematyce religijnej. W latach 1925–1930 był partnerem w Agencji Grafik (lub Atelier Grafik), założonej z inicjatywy Emila Lindemana i przez niego kierowanej^[4].

Ponadto wykonywał opracowania graficzne książek. Ilustrował je, ale przede wszystkim projektował okładki, których w latach 20. stworzył bardzo wiele. W późniejszym czasie został zaangażowany do wykonania dekoracji artystycznej wnętrza Pawilonu Polskiego na Wystawie Światowej w Liège w 1930. Otrzymał za nią Grand Prix. W 1933 był jednym z założycieli Koła Artystów Grafików Reklamowych.

W 1939 opuścił kraj. Zmarł na emigracji.

Wybrana twórczość edytuj

Ilustracje, okładki i opracowania graficzne książek edytuj

Życie zaczyna się dopiero jutro (okładka), aut. Clifford Geoffrey, wyd. Biblioteka Domu Polskiego, 1927
Kobiety w życiu wielkich ludzi (okładka), aut. Stanisław Wotowski, wyd. Biblioteka Domu Polskiego, 1928
Gdy zegar wybija jedenastą... (okładka), aut. John Golden, wyd. Biblioteka Domu Polskiego, 1928
Synowie Kaina (okładka), aut. Aleksander M. Jawornicki, wyd. Biblioteka Domu Polskiego, 1928
Księga tułaczy (okładka), aut. C. Tormay, wyd. Biblioteka Domu Polskiego, 1928
Na złotych falach Yangtse (okładka), aut. Arthur Mills, wyd. Biblioteka Domu Polskiego, 1928
Sprawa Bombille’a (okładka), aut. Jarl Priel, wyd. Biblioteka Domu Polskiego, 1928
Barykady (okładka), aut. J. Maciejowski, wyd. Biblioteka Domu Polskiego
Dramat serc, aut. A hr. Tołstoj, wyd. Stanisław Cukrowski
Młyn nad Sałgirem (okładka), aut. Anna Zahorska, wyd. Stanisław Cukrowski, 1929
Różnemi oczyma (okładka), aut. Jurij Sliozkin, wyd. Stanisław Cukrowski, 1929
Wynalazca (okładka), aut. P. Uspienskij, wyd. Stanisław Cukrowski, 1929
Kobiety w życiu Napoleona (okładka), aut. A. Louis, wyd. Stanisław Cukrowski, 1929
Majaki (okładka), aut. Józef Maciejowski, wyd. Stanisław Cukrowski, 1929
Rocznik 1902 (okładka), aut. Ernest Glaeser, wyd. Towarzystwo Wydawnicze „Rój”, 1929
Kuglarz, aut. William J. Locke, wyd. Towarzystwo Wydawnicze „Rój”, 1932
Błąkające się zwierzę – Opowieść z północnej Kanady (okładka), aut. Louis-Frédéric Rouquette, wyd. Stanisław Cukrowski, 1932
Burdian (okładka), aut. Michał Zevaco, wyd. Księgarnia J. Przeworskiego, 1932
Mrówki (okładka), aut. Hans Heinz Evers, wyd. Towarzystwo Wydawnicze „Rój”, 1932
Stefan Batory, aut. E. Jezierski, wyd. Wydawnictwo Stanisława Cukrowskiego, 1934
Czarny jar (okładka), aut. Hans Fallada, Instytut Wydawniczy „Plan”, 1938

Plakaty edytuj

Spirytus skażony – Trucizna – Picie denaturatu powoduje śmierć, 1930
Vodka Wyborowa, 1931

Grafiki edytuj

Szczątki kolegiaty w Płocku, 1921 – (autolitografia barwna)
Matko nie żałuj dziecku cukru – Cukier wzmacnia kości – reklama

Druki akcydensowe edytuj

Alleluja – Wesołych Świąt, ok. 1920 – pocztówka

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b Jadwiga Lewandowska-Swołek, Malarz Franciszek Szwoch (1883–1947). CEJSH. [dostęp 2024-03-24].
↑ Żołnierze i cywile na ratunek miastu. „Tygodnik Płocki”. [dostęp 2024-03-24].
↑ Joanna Jaśkiewicz, Dlaczego świat o nim zapomniał? Felicjan Szczęsny Kowarski – malarz, rzeźbiarz, pedagog, twórca polskiej szkoły malarstwa monumentalnego. niezlasztuka.net. [dostęp 2024-03-24].
↑ Jan Kaczorowski, Partnerstwa artystyczne w polskiej branży wydawniczej i reklamowej pierwszej połowy XX wieku. „Roczniki Biblioteczne”, 65, 2021. [dostęp 2024-03-24].

Linki zewnętrzne edytuj

Cezary W. Domanski, „Les Artistes Polonais en Belgique de 1830 à 1939”. art-memoires.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-13)].

[cejsh-1] Jadwiga Lewandowska-Swołek, Malarz Franciszek Szwoch (1883–1947). CEJSH. [dostęp 2024-03-24].

[2] Żołnierze i cywile na ratunek miastu. „Tygodnik Płocki”. [dostęp 2024-03-24].

[1-3] Joanna Jaśkiewicz, Dlaczego świat o nim zapomniał? Felicjan Szczęsny Kowarski – malarz, rzeźbiarz, pedagog, twórca polskiej szkoły malarstwa monumentalnego. niezlasztuka.net. [dostęp 2024-03-24].

[4] Jan Kaczorowski, Partnerstwa artystyczne w polskiej branży wydawniczej i reklamowej pierwszej połowy XX wieku. „Roczniki Biblioteczne”, 65, 2021. [dostęp 2024-03-24].

[1]

[2]

[3]

[4]