Otwórz menu główne
Wikipedia

Henryk Samsonowicz

historyk polski, minister edukacji w rządzie Mazowieckiego

Henryk Bohdan Samsonowicz (ur. 23 stycznia 1930 w Warszawie[1]) – polski historyk, mediewista, profesor nauk humanistycznych (1969), w latach 1980–1982 rektor Uniwersytetu Warszawskiego, w latach 1989–1991 minister edukacji narodowej w rządzie Tadeusza Mazowieckiego; kawaler Orderu Orła Białego (2010).

Henryk Samsonowicz
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia 23 stycznia 1930
Warszawa
Minister edukacji narodowej
Okres od 12 września 1989
do 12 stycznia 1991
Poprzednik Jacek Fisiak
Następca Robert Głębocki
Odznaczenia
Order Orła Białego Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Odznaka Honorowa „Zasłużony dla Mazowsza” Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
Wikicytaty Cytaty w Wikicytatach
Włodzimierz Lengauer, Norman Davies, Henryk Samsonowicz (2007)

ŻyciorysEdytuj

Wykształcenie i kariera naukowaEdytuj

Absolwent VII Liceum Ogólnokształcącego im. Juliusza Słowackiego w Warszawie[2]. W 1950 ukończył studia na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warszawskiego, po których podjął pracę na stanowisku asystenta tej uczelni. W 1954 otrzymał stopień doktora nauk historycznych, na podstawie pracy kandydackiej zatytułowanej Rzemiosło wiejskie w Polsce w XIV–XVI w. i przygotowanej pod kierunkiem profesora Mariana Małowista[3]. W 1960 habilitował się w oparciu o rozprawę Badania nad kapitałem mieszczańskim Gdańska w drugiej połowie XV wieku. W 1969 otrzymał tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych.

Profesorem nadzwyczajnym został w 1971, a dziewięć lat później profesorem zwyczajnym nauk humanistycznych. W latach 1964–2009 prowadził seminarium magisterskie, w 1969 zaczął kierować mediewistycznym i nowożytnym seminarium doktorskim w Instytucie Historycznym. Wypromował 11 doktorów.

Od 1967 był prodziekanem Wydziału Historycznego UW, w okresie 1970–1973 pełnił funkcję dziekana tej jednostki. W latach 1975–1980 był dyrektorem Instytutu Historycznego, z którym zawodowo związany był nieprzerwanie od 1950. Od 1 października 1980 do 8 kwietnia 1982 pełnił funkcję rektora Uniwersytetu Warszawskiego.

W latach 1991–1996 był wiceprzewodniczącym Komitetu Badań Naukowych, w 1994 został członkiem-korespondentem Polskiej Akademii Nauk, w latach 1999–2006 przewodniczył Wydziałowi I Nauk Społecznych PAN. W 2002 został członkiem rzeczywistym PAN, zasiadł też w jej prezydium. Został wykładowcą Akademii Humanistycznej w Pułtusku, a także członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, Academia Europaea i innych instytucji naukowych. Wszedł w skład m.in. jury Nagrody Naukowej KLIO. Zasiadał w Komitecie Nauk Historycznych Polskiej Akademii Nauk[4].

Opublikował około 800 prac naukowych, głównie z zakresu historii Polski okresu Średniowiecza, w tym 16 książek i podręczników uniwersyteckich. Bywał też ekspertem teleturnieju Wielka gra. W 1975 organizował pierwszą olimpiadę historyczną. Do grona jego uczniów zaliczają się: Agnieszka Bartoszewicz, Wojciech Fałkowski, Ewa Koczorowska-Bielińska, Adam Kasperowicz, Zbigniew Morawski, Grzegorz Myśliwski, Andrzej Olejarczuk, Jerzy Pysiak, Paweł Żmudzki[5].

Działalność politycznaEdytuj

Od 1956 należał do PZPR, usunięty z partii po wprowadzeniu stanu wojennego. W 1968 był jedynym z pięciu orzekających członków Wyższej Komisji Dyscyplinarnej przy Ministrze Oświaty i Szkolnictwa Wyższego dla pracowników naukowo-dydaktycznych szkół wyższych, który zagłosował przeciwko podtrzymaniu decyzji uczelnianej komisji dyscyplinarnej, na mocy której zwolniono z pracy profesora Damazego Tilgnera[6].

Od 1980 działał w „Solidarności”. W 1989 brał udział w obradach plenarnych Okrągłego Stołu. Po wyborach do Sejmu kontraktowego w 1989 roku został ministrem edukacji narodowej w rządzie Tadeusza Mazowieckiego. Jedną z podjętych wówczas decyzji była ta o wprowadzeniu nauczania religii do szkół publicznych. Urząd ministra sprawował do stycznia 1991.

Był członkiem komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed wyborami prezydenckimi w 2010 i w 2015[7][8].

Odznaczenia i wyróżnieniaEdytuj

 
Henryk Samsonowicz i prezydent RP Bronisław Komorowski podczas odznaczania Orderem Orła Białego

Odznaczony francuskim Krzyżem Oficerskim Orderu Narodowego Legii Honorowej (1984)[9], a także Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1974)[10] i Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1998)[11]. W 2010 prezydent Bronisław Komorowski odznaczył go Orderem Orła Białego[12], a 25 lutego 2011 powołał go w skład kapituły tego orderu[13]. W listopadzie 2015 w proteście przeciwko decyzji prezydenta RP Andrzeja Dudy o ułaskawieniu Mariusza Kamińskiego zrezygnował z członkostwa w tej kapitule[14]. Wyróżniony również Odznaką Honorową „Zasłużony dla Mazowsza”[15].

Otrzymał tytuły doctora honoris causa Duquesne University w USA (1981), Akademii Pedagogicznej w Krakowie (1994), Uniwersytetu Mikołaja Kopernika (1998)[16], Uniwersytetu im. Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (2002)[17], Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego w Kielcach (wówczas Akademii Świętokrzyskiej, 2005), Uniwersytetu Wrocławskiego (2007) oraz Uniwersytetu Opolskiego (2009[18]), Uniwersytetu Gdańskiego (2009)[19], Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie (2010)[20], , Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (2014)[21] i Uniwersytetu Jagiellońskiego (2015)[22].

W 2004 został honorowym obywatelem Sandomierza, w 2008 honorowym obywatelem Ostrowca Świętokrzyskiego i Pułtuska, a w 2015 honorowym obywatelem miasta stołecznego Warszawy[23]. W 2014 otrzymał Perłę Honorową Polskiej Gospodarki (w kategorii nauka)[24].

Życie prywatneEdytuj

Pochodzi z rodziny pieczętującej się w przeszłości herbem Lis. Jest synem geologa Jana Samsonowicza i bratem Andrzeja Samsonowicza, porucznika AK, powstańca warszawskiego i żołnierza batalionu „Zośka”.

Od urodzenia mieszka w kamienicy przy ul. Wilczej 22[25].

Wybrane publikacjeEdytuj

  • Historia Polski do roku 1795, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1967.
  • Późne średniowiecze miast nadbałtyckich. Studia z dziejów Hanzy nad Bałtykiem w XIV–XV w., PWN, Warszawa 1968.
  • Życie miasta średniowiecznego, PWN, Warszawa 1970.
  • Złota jesień polskiego średniowiecza, Wiedza Powszechna, Warszawa 1971.
  • Dziedzictwo Średniowiecza. Mity i rzeczywistość, 1991.
  • Miejsce Polski w Europie, Bellona, Warszawa 1995.
  • Tysiącletnie dzieje (wraz z Januszem Tazbirem), Wyd. Dolnośląskie, Wrocław 1997.
  • Idea uniwersytetu u schyłku tysiąclecia (współautor), FNP, Warszawa 1998.
  • Północ-Południe, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1999.
  • Narodziny średniowiecznej Europy (wstęp i red.), Bellona, Warszawa 1999.
  • Ziemie polskie w X wieku i ich znaczenie w kształtowaniu się nowej mapy Europy, Universitas, Kraków 2000.
  • Polska. Losy państwa i narodu do 1939 roku (współautor), Iskry, Warszawa 2003.
  • Konrad Mazowiecki (1187/88 – 31 VIII 1247), Wydawnictwo Avalon T. Janowski, Kraków 2008.
  • Prawda i fałsz. O polskiej chwale i wstydzie (współautor), Wyd. Stopka Łomża 2010.
  • Nieznane dzieje Polski. W Europie czy na jej skraju?, Bellona, Warszawa 2012.

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ Kto jest kim w Polsce: informator biograficzny. Lubomir Mackiewicz (red.), Anna Żołna (red.). Warszawa: Wydawnictwo „Interpress”, 1993, s. 629. ISBN 83-223-2644-0.
  2. ↑ Absolwenci. liceum7.edu.pl. [dostęp 16 stycznia 2018].
  3. ↑ Henryk Samsonowicz: Rzemiosło wiejskie w Polsce VIV–XVI w.. Warszawa: PWN, 1954, seria: Badania z Dziejów Rzemiosła i Handlu w Epoce Feudalizmu (pod redakcją Mariana Małowosta). [dostęp 27 maja 2019].
  4. ↑ Skład. knh.pan.pl. [dostęp 23 października 2015].
  5. ↑ Szymon Brzeziński, Krzysztof Fudalej: Pracownicy naukowo-dydaktyczni Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego 1930–2010. Słownik biograficzny. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2012.
  6. ↑ Marek Andrzejewski: Marzec 1968 w Trójmieście. Warszawa-Gdańsk: Instytut Pamięci Narodowej, 2008, s. 49.
  7. ↑ Komitet poparcia Bronisława Komorowskiego. onet.pl, 16 maja 2010. [dostęp 15 marca 2015].
  8. ↑ Kto wszedł do komitetu poparcia Komorowskiego. dziennik.pl, 15 marca 2015. [dostęp 15 marca 2015].
  9. ↑ Zbigniew Dunin-Wilczyński: Legia Honorowa. Zarys historii orderu. Warszawa: Arx Regia, Zamek Królewski w Warszawie, 2002, s. 6, 179.
  10. ↑ Odznaczenia państwowe przyznane pracownikom Uniwersytetu Warszawskiego w roku 1974. „Roczniki Uniwersytetu Warszawskiego”. T. 14–16, s. 293, 1975. Warszawa: UW-PWN. 
  11. ↑ M.P. z 1999 r. nr 10, poz. 131
  12. ↑ Prezydent odznaczył prof. Samsonowicza Orderem Orła Białego. prezydent.pl, 22 października 2010. [dostęp 23 lutego 2011].
  13. ↑ Prezydent powołał członków Kapituły Orderu Orła Białego. prezydent.pl, 28 lutego 2011. [dostęp 28 lutego 2011].
  14. ↑ Hall i Samsonowicz wystąpili z Kapituły Orderu Orła Białego. Protest przeciwko decyzji Dudy. tvn24.pl, 24 listopada 2015. [dostęp 2015-11-24].
  15. ↑ Osoby i podmioty odznaczone Odznaką Honorową „Zasłużony dla Mazowsza”. mazovia.pl. [dostęp 3 stycznia 2017].
  16. ↑ Doktorzy honoris causa UMK. umk.pl. [dostęp 25 lutego 2011].
  17. ↑ Doktorzy honoris causa UMCS. umcs.lublin.pl. [dostęp 23 lutego 2011].
  18. ↑ Doktoraty honoris causa Uniwersytetu Opolskiego. uni.opole.pl. [dostęp 23 lutego 2011].
  19. ↑ Doktorzy Honorowi Uniwersytetu Gdańskiego. ug.edu.pl. [dostęp 25 lutego 2011].
  20. ↑ Wręczenie tytułu doctor honoris causa prof. dr. hab. Henrykowi Samsonowiczowi. ajd.czest.pl. [dostęp 4 lutego 2016].
  21. ↑ Dwa honorowe doktoraty – UAM i UMP. radiomerkury.pl, 15 października 2014. [dostęp 15 października 2014].
  22. ↑ Prof. Henryk Samsonowicz doktorem honoris causa UJ. uj.edu.pl, 2 lutego 2015. [dostęp 6 lutego 2015].
  23. ↑ Uchwała nr XIII/246/2015 z 25-06-2015. warszawa.pl. [dostęp 31 lipca 2015].
  24. ↑ Relacja: GALA PEREŁ POLSKIEJ GOSPODARKI. hbrp.pl. [dostęp 7 grudnia 2015].
  25. ↑ Jerzy S. Majewski. Jak za dawnych lat. Ulica Wilcza. „Stolica”, s. 16, wrzesień 2017. 

BibliografiaEdytuj

Linki zewnętrzneEdytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Henryk_Samsonowicz&oldid=57172638”