Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów

Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów – symbol państwa powstałego po unii lubelskiej w 1569, łączącej Koronę Królestwa Polskiego z Wielkim Księstwem Litewskim. Czterodzielny herb zawierał symbol Korony – dwa pola przedstawiające białego Orła na czerwonym tle w koronie oraz dwa pola z wizerunkiem Pogoni – herbu Wielkiego Księstwa Litewskiego – w kolorze białym na czerwonym lub niebieskim polu. Na tarczy sercowej zwykle znajdował się herb rodowy aktualnie panującego monarchy. Całość była zwieńczona zamkniętą koroną.

Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów według Marcina Bielskiego, Kronika Polska, 1597 r.

Wzór ogólny herbuEdytuj

Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów, wzór ogólny bez tarczy herbowej władcy
Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów w wersji majestatycznej – współczesna rekonstrukcja^{[potrzebny przypis]}

Herb Polski, Biały Orzeł (Marcin Bielski, Kronika Polska, 1597 r.)
Pogoń, herb Wielkiego Księstwa Litewskiego (Marcin Bielski, Kronika Polska, 1597 r.)

Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów za panowania Stefana Batorego (1575-1586)
Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów za panowania dynastii Wazów (1587-1668)
Inna wersja herbu Rzeczypospolitej Obojga Narodów za panowania dynastii Wazów (1587-1668)
Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów za panowania Michała Korybuta Wiśniowieckiego (1669-1673)
Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów za panowania Jana III Sobieskiego (1674-1696)
Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów za panowania dynastii Wettynów (1697-1704, 1709-1763)
Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów za panowania Stanisława Leszczyńskiego (1704-1709)
Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego (1764-1795)

Zmodyfikowana wersja herbu stosowana była podczas powstania listopadowego. W herbie dwudzielnym znalazły się polski Orzeł i litewska Pogoń. Do idei tej powrócono w czasie powstania styczniowego, bezskutecznie próbując wywołać powstanie na ziemiach zabranych, także na ziemiach ruskich. Wyrazem tych dążeń było tzw. odnowienie unii horodelskiej, w czasie manifestacji patriotycznej w 1861 w Horodle, gdzie przybyła szlachta polska, litewska, wołyńska i podolska. Unia miała obejmować trzy narody: Polaków, Litwinów i Rusinów. Odzwierciedleniem tych wydarzeń oraz pewnej ugody politycznej, było przyjęcie przez Rząd Narodowy nowego herbu, który obok godła Polski i Wielkiego Księstwa Litewskiego przedstawiał postać Archanioła Michała, patrona Rusi^[1]^[2].

Zamek Królewski w Malborku, lata 90. XVI w.
Zamek Królewski na Wawelu, Kraków
Zamek Królewski w Warszawie, XVII w.
Kaplica Królewska w Gdańsku, 1681 r.
Zwinger w Dreźnie, Saksonia, XVIII w.
Most na Muldzie w Grimmie, Saksonia XVIII w.
Pocztowy kamień milowy w Pirnie, Saksonia, 1722 r.
Katedra św. Mikołaja we Fryburgu, Szwajcaria, XVIII w.
Pocztowy kamień milowy w Lubaniu, 1725 r.
Pałac Moritzburg, Saksonia, XVIII w.
Klasztor cystersów w Naumburgu, Saksonia, 1711 r.
Zamek Królewski w Warszawie, XVIII w.
Katedra w Dreźnie, XVIII w.
Ratusz w Wilsdruff, Saksonia, XVIII w.
Kościół w Nancy, Lotaryngia, Francja, XVIII w.
Kościół Świętego Ducha w Wilnie, XVIII w.
Albertina w Wiedniu, Austria, XVIII w.
Kościół Teatynów w Monachium, Bawaria, XVIII w.
Pałac Elektorski w Trewirze, XVIII w.
Palazzo Zuccari, Rzym, koniec XVII w.
Kościół Narodzenia NMP w Piasecznie, pow. tczewski
Herb Klemensa Wacława Wettyna w kościele św. Szczepana w Pfaffenhausen, Szwabia, XVIII w.
Odwach w Poznaniu, lata 80. XVIII w.
Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP, zespół klasztorny kamedułów na Bielanach, Warszawa, XVIII w.
Zamek Królewski w Warszawie, XVIII w.
Łazienki Królewskie w Warszawie, XVIII w.
Pomnik króla Jana III Sobieskiego w Gdańsku (przeniesiony ze Lwowa), 1898 r.
Kolumna Adama Mickiewicza we Lwowie, 1904
Pomnik Henryka Sienkiewicza w Warszawie, 2000 r.
Zamek Królewski na Wawelu, Kraków

↑ Mikołaj Berg, Zapiski o powstaniu polskiem 1863 i 1864 roku i poprzedzającej powstanie epoce demonstracyi od 1856. tom II, s. 65.
↑ Ks. Henryk Krukowski: Zjazd Horodelski (10 X 1861). [dostęp 2014-12-23].