Herb województwa rawskiego
Herb województwa rawskiego – herb ziemski, symbol województwa rawskiego wchodzącego w skład Korony Królestwa Polskiego.
Typ herbu |
herb ziemski |
---|
Blazonowanie edytuj
W polu czerwonym orzeł czarny, na którego piersiach literą R złota.
Opis edytuj
Herb województwa rawskiego był prawie taki sam, jak herb województwa płockiego, różniąc się od niego jedynie umieszczoną majuskułą[a][1] . Na czerwonej tarczy herbowej umieszczony był wizerunek czarnego orła bez korony z rozpostartymi skrzydłami i złotym orężem. Na jego piersi umieszczona była złota litera „R”.
Historia edytuj
W okresie rozbicia dzielnicowego książęta mazowieccy, w tym płoccy i rawscy posługiwali się wizerunkiem piastowskiego srebrnego (białego) orła na czerwonym tle, bez korony ze złotym dziobem i szponami[2][3]. Herb województwa rawskiego, podobnie jak płockiego i mazowieckiego ostatecznie wykształcił się w XVI wieku, po całkowitej inkorporacji Mazowsza do Korony[3]. Pojawiła się wówczas potrzeba rozróżnienia herbów tych trzech województw. Podstawą ich opracowania był wygląd herbu używanego przez książąt mazowieckich. W przypadku województwa mazowieckiego pozostał on niezmienny, zaś w herbach pozostałych dwóch województw zmieniono kolor orła na czarny i dodano inicjały „R” – rawskiemu i „P” – płockiemu[2][3]. Najstarszy znany opis herbu województwa rawskiego pochodzi z Kroniki wszytkiego świata wydanej w 1551 roku[3], w której opisano wszystkie chorągwie ziemskie uczestniczące w pogrzebie Zygmunta Starego w 1548 roku:
Rawska nosi czarnego Orła w czerwonym polu, a na piersiach złote R.[4]
Herb województwa rawskiego zasadniczo nie zmienił się, aż do upadku Rzeczypospolitej i II rozbioru Polski, kiedy to województwo rawskie przestało de facto istnieć.
-
wizerunek herbu z herbarza Kaspra Niesieckiego[5] -
wizerunek herbu z herbarza Bolesława Starzyńskiego[6] -
wizerunek herbu na fresku w Dawnej Izbie Poselskiej na Zamku Królewskim w Warszawie nawiązującego do pierwotnego wystroju sali
Późniejsze użycie herbu województwa rawskiego edytuj
W późniejszym czasie dawny herb województwa wykorzystywano do tworzenia herbów nowych jednostek administracyjnych. W XIX wieku były to herby województwa i guberni mazowieckiej, a następnie guberni warszawskiej (do 1866 roku).
-
Herb województwa mazowieckiego z lat ok. 1816-1837 -
Herb guberni mazowieckiej z lat 1837–1844 -
Herb guberni warszawskiej z lat 1845–1866
Rówież współczesne herby nawiązują do herbu województwa rawskiego. Bezpośrednim odwołaniem jest herb powiatu rawskiego ustanowiony w 2003 roku. Wizerunek czarnego orła bez korony z literą R znajduje się również w herbie województwa łódzkiego, a także powiatu zgierskiego i gostynińskiego.
-
Herb województwa łódzkiego od 2002 roku -
Herb powiatu rawskiego od 2003 roku -
Herb powiatu zgierskiego od 2003 roku -
Herb powiatu gostynińskiego od 2000 roku
Zobacz też edytuj
Uwagi edytuj
- ↑ W herbie województwa płockiego była to litera „P”, a rawskiego „R”.
Przypisy edytuj
- ↑ Gloger 1903 ↓.
- ↑ a b Chojnacki 1975 ↓, s. 19.
- ↑ a b c d Rutkowski 1973 ↓, s. 143.
- ↑ Bielski 1551 ↓, s. 294.
- ↑ Niesiecki 1728 ↓, s. 181.
- ↑ Starzyński 1875-1900 ↓, s. 16v.
Bibliografia edytuj
- Marcin Bielski: Kronika Wszystkiego świata.... Wyd. pierwsze. Kraków: 1551, s. 294r-294v. [dostęp 2022-10-31].
- Bartosz Paprocki: Herby rycerztwa polskiego na pięcioro xiąg rozdzielone. Wyd. pierwsze. Cz. Księgi piąte: O klejnociech wszystkich Państw albo Wojewodztw Krolestwa Polskiemu y Wielkiemu Księstwu Litewskiemu należących.. Kraków: drukarnia Macieja Garwolczyka, 1584, s. 713. [dostęp 2022-10-31].
- Bartosz Paprocki: Herby rycerztwa polskiego na pięcioro Xiąg rozdzielone. Wyd. drugie. Cz. Księgi piąte: O klejnociech wszystkich Państw albo Województw Krolestwa Polskiemu i Wielkiemu Księstwu Litewskiemu należących.. Kraków: Wydawnictwo Biblioteki Polskiej Kazimierza Józefa Turowskiego, 1858, s. 912. [dostęp 2022-10-31].
- Kasper Niesiecki: Korona polska przy złotej wolności starożytnymi wszystkich katedr, prowincji i rycerstwa klejnotami... ozdobiona, potomnym zaś wiekom na zaszczyt i nieśmiertelną sławę pamiętnych w tej ojczyźnie synów podana. Lwów: Kolegium jezuitów we Lwowie, 1728, s. 180–181. [dostęp 2022-10-31].
- Bolesław Starzyński: Herby Rzeczypospolitej Polskiej i W. X. Litewskiego. T. I: Orły, Pogonie, województwa, książęta, kardynałowie, prymasi, hetmani, kanclerze, marszałkowie. 1875-1900. [dostęp 2022-10-31].
- Województwo Rawskie. W: Zygmunt Gloger: Geografia historyczna ziem dawnej Polski. Kraków: 1903. [dostęp 2022-10-31].
- Jakub Chojnacki. Herb dawnego województwa płockiego. „Notatki Płockie. Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego”. 3/82, s. 19–20, 1975. Towarzystwo Naukowe Płockie. [dostęp 2022-11-01].
- Henryk Rutkowski: Herby województw i miast. W: Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku. Władysław Pałucki (red.). Cz. II: Komentarz, Indeksy. Warszawa: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 1973, seria: Atlas historyczny Polski. Mapy szczegółowe XVI wieku (AHP). [dostęp 2022-10-31].