Wikipedia

Hermann Minkowski

niemiecki matematyk i fizyk

Hermann Minkowski (ur. 22 czerwca 1864 w Aleksocie[1], zm. 12 stycznia 1909 w Getyndze[1]) – niemiecki matematyk i fizyk pochodzenia żydowskiego, profesor uniwersytetów w Bonn, Królewcu, Zurychu i Getyndze[2]. Był nauczycielem Alberta Einsteina[1]. Wprowadził idee geometryczne do fizyki matematycznej, teorii względności i teorii liczb[1].

Hermann Minkowski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

22 czerwca 1864
Aleksota (późniejsze Kowno)

Data i miejsce śmierci

12 stycznia 1909
Getynga

Zawód, zajęcie

matematyk, fizyk

podpis
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Życiorys edytuj

Urodził się w Aleksocie w guberni suwalskiej Królestwa Polskiego (obecnie dzielnica Kowna, na Litwie) w rodzinie przedsiębiorcy Lewina Minkowskiego i Racheli z domu Taubmann[3]. W 1872 r. kampania antysemicka w Imperium Rosyjskim zmusiła rodzinę Minkowskich do emigracji do Królewca[3]. Starszym bratem Hermanna był lekarz Oskar Minkowski, odkrywca roli trzustki w powstawaniu cukrzycy[3]. Studiował na Uniwersytecie Albrechta w Królewcu. Gościnnie uczestniczył w zajęciach na Uniwersytecie Fryderyka Wilhelma w Berlinie. W 1885 uzyskał doktorat swej alma mater za pracę niem. Untersuchungen über quadratische Formen, Bestimmung der Anzahl verschiedener Formen, welche ein gegebenes Genus enthält. W tym czasie zaprzyjaźnił się z Davidem Hilbertem i Adolfem Hurwitzem[1]. Jeszcze jako student w 1881 otrzymał nagrodę Francuskiej Akademii Nauk za pracę z teorii form kwadratowych[1]. Od 1887 wykładał na uniwersytecie w Bonn. Pracę w Bonn uzyskał prezentując pracę niem. Räumliche Anschauung und Minima positiv definiter quadratischer Formen[1][4]. W 1892 został adiunktem, po czym przeniósł się na powrót do Królewca, skąd po 2 latach wyjechał uczyć w Zurychu, gdzie był nauczycielem Einsteina[1]. W 1897 poślubił w Strasburgu Auguste Adler, z którą miał 2 córki: urodzoną rok później Lily oraz Ruth urodzoną w 1902[1].

Uczestniczył w przygotowaniach pierwszego Międzynarodowego Kongresu Matematyków (ICM) w Zurychu w 1897, w czasie którego przewodniczył obradom sekcji 1. Arytmetyka i algebra. Trzy lata później w Paryżu był jednym z sekretarzy ICM. W 1904 w czasie Kongresu w Heidelbergu wygłosił wykład pt. niem. Zur Geometrie der Zahlen[1].

Badania w dziedzinie arytmetycznych form kwadratowych   zmiennych nasunęły mu myśl badania własności pewnych zbiorów (mianowicie zbiorów wypukłych) w przestrzeniach  -wymiarowych. W roku 1896 zebrał swe wyniki w postaci geometrycznej teorii liczb.

W roku 1902 został członkiem Wydziału Matematyki na Uniwersytecie w Getyndze, gdzie został polecony przez Hilberta, z którym blisko współpracował[1].

Zmarł nagle w 1909 wskutek pęknięcia wyrostka robaczkowego[1].

Osiągnięcia edytuj

Jedną z zasług Minkowskiego jest wykład szczególnej teorii względności w oparciu o tak zwaną przestrzeń Minkowskiego. Około roku 1907 Minkowski doszedł do wniosku, że idee Einsteina oparte na wcześniejszych pracach Lorentza i Poincarégo dadzą się łatwiej przedstawić, jeśli czas i przestrzeń potraktować jako wymiary pewnej przestrzeni czterowymiarowej, a nie osobne i niezwiązane ze sobą wielkości. Można przyjąć, że to właśnie Minkowskiemu zawdzięczamy interpretację czasu jako czwartego wymiaru i istnienie terminu czasoprzestrzeni.

Ważnym wkładem Minkowskiego do fizyki matematycznej jest postulat niezmienności praw fizyki względem grupy przekształceń Lorentza, który wykorzystał przy wyprowadzeniu równań pola elektromagnetycznego.

Upamiętnienie edytuj

Na cześć Minkowskiego jedną z planetoid nazwano „Minkowski”. W rodzinnym Kownie na Aleksocie istnieje ulica braci Minkowskich[5]. Ulica jego imienia istnieje także w Getyndze[6].

Niemieckie Towarzystwo Matematyczne (DMV) od 2020 roku przyznaje co dwa lata medal Minkowskiego[7]. Nagroda przyznawana jest naprzemiennie z medalem Cantora[7].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l J. J. O'Connor, E. F. Robertson: Hermann Minkowski - Biography. Maths History, sierpień 2015. [dostęp 2022-07-16]. (ang.).
  2. ↑ Minkowski Hermann, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-10-02].
  3. ↑ a b c Ewa Kobel: Lista obecności czyli 700 postaci związanych z dawnym i współczesnym Wrocławiem. Wrocław: Ewa Kobel, 2017, s. 664. ISBN 978-83-927040-1-0.
  4. ↑ Praca został opublikowana dopiero w 1991 roku.
  5. ↑ H. ir O. Minkovskių g., Kowno w OpenStreetMap
  6. ↑ Minkowskiweg, Getynga w OpenStreetMap
  7. ↑ a b Thomas Vogt: Erste Minkowski-Medaille der Deutschen Mathematiker-Vereinigung geht an Moritz Kerz. idw, 17.04.2020. [dostęp 2022-07-18]. (niem.).

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hermann_Minkowski&oldid=72294706”