Heterochromatyna jest częścią chromatyny w jądrze interfazowym, w której nić DNA jest szczególnie mocno upakowana. Jej cechą charakterystyczną jest ograniczenie udziału w procesie transkrypcji, co ma wpływ na ekspresję genów. Jej zwarta struktura decyduje o tym, że jest nieaktywna genetycznie[1].

Schemat jądra komórkowego, zaznaczono heterochromatynę

Wyróżnia się jej dwa główne typy: fakultatywna, konstytutywna (konstytucyjna).

Heterochromatyna fakultatywna to materiał euchromatynowy, którego genetyczna aktywność przy danej specjalizacji komórki została stłumiona, ale w którym występują geny kodujące mogące być aktywne przy innej specjalizacji komórki. Formowanie się heterochromatyny fakultatywnej powstaje przy różnicowaniu się komórek w zarodku[2]. Dobrze zbadanym przykładem heterochromatyny jest chromatyna płciowa. Ten rodzaj heterochromatyny został odkryty przez W. Taylora w roku 1960.

Heterochromatyna konstytutywna to heterochromatyna z bardzo ciasno upakowanym DNA, który w większości nie bierze udziału w procesie transkrypcji i występuje w taki sam sposób we wszystkich komórkach organizmu, niezależnie od ich stopnia specjalizacji. W komórkach ssaków znajdowana jest głównie wokół centromeru i przy końcach chromosomów. Heterochromatyna konstytutywna to heterochromatyna obecna w tych samych miejscach w chromosomach homologicznych. Replikuje się w późnej fazie S cyklu komórkowego.

Przypisy

edytuj
  1. Marek Guzik, Ryszard Kozik, Ewa Jastrzębska, Renata Matuszewska, Ewa Pyłka-Gutowska, Władysław Zamachowski: Biologia na czasie 1. Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego i technikum. Zakres rozszerzony. Do nowej podstawy programowej. Rok dopuszczenia: 2013. Numer ewidencyjny w wykazie MEN: 564/2/2013. s. 61. ISBN: 978-83-267-2133-5.
  2. http://books.google.pl/books?id=xyBokbCxeIwC&pg=PA80&dq=Facultative+heterochromatin+differentiation&lr=&as_brr=0#v=onepage&q=Facultative%20heterochromatin%20differentiation&f=false Epigenetics in Biology and Medicine Autorzy Manel Esteller