Historia literatury polskiej (podręcznik)

Historia literatury polskiej
The History of Polish Literature
Autor	Czesław Miłosz
Tematyka	podręcznik do historii literatury polskiej dla cudzoziemców
Typ utworu	synteza historyczno-literacka
	Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Stany Zjednoczone
Język	angielski
Data wydania	1969
Wydawca	Macmillan
	Pierwsze wydanie polskie
Data wydania polskiego	1993 – wersja skrócona, 2010 – wersja pełna
Wydawca	Wydawnictwo Znak
Przekład	Maria Tarnowska

Ten artykuł od 2010-06 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Historia literatury polskiej – synteza historyczno-literacka Czesława Miłosza, podręcznik do historii literatury polskiej napisany z myślą o cudzoziemcach, wydany na emigracji w Stanach Zjednoczonych w 1969 w wydawnictwie Macmillan^[1], próba opisania historii literatury polskiej od jej początków do roku 1966 (pierwsze wydanie polskie w Wydawnictwie Znak obejmowało okres zakończony w 1939, a pełna wersja została wydana w 2010).

Geneza

Przyczyna powstania syntezy historyczno-literackiej Miłosza jest ściśle powiązana z jego biografią. W latach 60. XX wieku poeta wykładał literaturę słowiańską na amerykańskich uniwersytetach. Prowadził wówczas między innymi wykłady z „Przeglądu literatury polskiej”. Notatki z tych zajęć podyktował swojej studentce, Catherine S. Leach, która następnie je opracowała i w ten sposób powstała książka.

Treść

Sam Miłosz przyznawał: ,,Wystarczy zastanowić się chwilę, żeby dojść do wniosku, że napisanie literatury polskiej dla cudzoziemców jest przedsięwzięciem niemożliwym”. Pisał swój podręcznik z perspektywy emigranta, z dystansem do polskich spraw. W swojej książce nie ukrywa własnych niechęci i upodobań. Przyjął własne kryteria oceny utworów, przez co dokonał przewartościowania niektórych epok, prądów literackich oraz oceny twórczości samych autorów. W barwny sposób przemierzył kilka wieków polskiej literatury, co sprawiło, że „Historia literatury polskiej” nie przypomina bezosobowych podręczników i czyta się ją dobrze.

Emigracja polska sprzeciwiała się sposobowi patrzenia Miłosza na polską literaturę. W odpowiedzi na ich zarzuty poeta napisał esej „O historii polskiej literatury, wolnomyślicielach i masonach”, w którym bronił swoich poglądów.

Struktura utworu^[1]:

Rozdział I. ŚREDNIOWIECZE

Rozdział II. WIEK PIĘTNASTY – PÓŹNE ŚREDNIOWIECZE

Rozdział III. HUMANIZM I REFORMACJA – WIEK SZESNASTY I POCZĄTEK WIEKU SIEDEMNASTEGO

Rozdział IV. WIEK SIEDEMNASTY – KONTRREFORMACJA I BAROK

Rozdział V. PIERWSZA POŁOWA OSIEMNASTEGO WIEKU – NOC SASKA

Rozdział VI. DRUGA POŁOWA OSIEMNASTEGO WIEKU – OŚWIECENIE

Rozdział VII. ROMANTYZM

Rozdział VIII. POZYTYWIZM

Rozdział XI. MŁODA POLSKA

Rozdział X. POLSKA NIEPODLEGŁA – 1918–1939.

Inne przeglądowe opracowania dotyczęce historii literatury polskiej to dwie prace polonistów: profesora Juliusza Kleinera Zarys dziejów literatury polskiej (1932)^[2] oraz profesora Juliana Krzyżanowskiego Historia literatury polskiej (1939)^[3].

Przypisy

↑ ^a ^b CzesławC. Miłosz CzesławC., Historia literatury polskiej do roku 1939, Wyd. 2 dodruk, Kraków: Wydawnictwo Znak, 1996, s. 5–8, ISBN 83-7006-409-4 [dostęp 2025-06-25] .
↑ JuliuszJ. Kleiner JuliuszJ. i inni, Zarys dziejów literatury polskiej, wyd. 5, Wrocław Warszawa Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1990, s. 7, ISBN 978-83-04-03624-6 [dostęp 2025-06-25] .
↑ JulianJ. Krzyżanowski JulianJ. i inni, Historia literatury polskiej: alegoryzm-preromantyzm, wyd. 6, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1986, s. 5, ISBN 978-83-06-01524-9 [dostęp 2025-06-25] .

Bibliografia

TeresaT. Walas TeresaT., Czesław Miłosz jako historyk literatury polskiej, „Dekada Literacka”, 11 (94), 1994 .

[:0-1] CzesławC. Miłosz CzesławC., Historia literatury polskiej do roku 1939, Wyd. 2 dodruk, Kraków: Wydawnictwo Znak, 1996, s. 5–8, ISBN 83-7006-409-4 [dostęp 2025-06-25] .

[2] JuliuszJ. Kleiner JuliuszJ. i inni, Zarys dziejów literatury polskiej, wyd. 5, Wrocław Warszawa Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1990, s. 7, ISBN 978-83-04-03624-6 [dostęp 2025-06-25] .

[3] JulianJ. Krzyżanowski JulianJ. i inni, Historia literatury polskiej: alegoryzm-preromantyzm, wyd. 6, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1986, s. 5, ISBN 978-83-06-01524-9 [dostęp 2025-06-25] .

[1]

[2]

[3]