Horodło (gmina)

gmina wiejska w województwie lubelskim

Horodłogmina wiejska w województwie lubelskim, w powiecie hrubieszowskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w ówczesnym województwie zamojskim.

Horodło
gmina wiejska
Ilustracja
Urząd gminy w Horodle
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

lubelskie

Powiat

hrubieszowski

TERC

0604032

Siedziba

Horodło

Wójt

Krzysztof Bożek

Powierzchnia

130,27 km²

Populacja (30.06.2016)
• liczba ludności


5285[1]

• gęstość

40,6 os./km²

Nr kierunkowy

84

Tablice rejestracyjne

LHR

Adres urzędu:
ul. Jurydyka 1
22-523 Horodło
Szczegółowy podział administracyjny
Plan gminy Horodło
Liczba sołectw

15[2][3]

Liczba miejscowości

15[3]

Położenie na mapie województwa
Położenie na mapie województwa
50°53′40″N 24°02′47″E/50,894444 24,046389
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Siedziba gminy to Horodło. Na terenie gminy znajduje się międzypaństwowe drogowe przejście graniczne osobowe do 3,5 t. na Ukrainę Zosin – Uściług (zakole Bugu, na którym umieszczony jest most graniczny, to zarazem najdalej na wschód wysunięty punkt Polski).

Według danych z 30 czerwca 2004[4] gminę zamieszkiwały 5762 osoby.

Historia

edytuj

1877–1919

edytuj

Gmina zbiorowa Horodło powstała w Królestwie Polskim w 1877 roku z obszaru zniesionej gmina Strzyżów. Należała do powiatu hrubieszowskiego w guberni lubelskiej[5][6][7].

1919–1939

edytuj

W okresie międzywojennym gmina Horodło należała do powiatu hrubieszowskiego w woj. lubelskim[8]. 20 października 1933 gminę Horodło podzielono na 15 gromad (sołectw): Bereźnica, Cegielnia, Horodło, Hrebenne, Husynne, Janki, Kobło, Kopyłów, Liski, Łuszków, Matcze, Poraj, Strzyżów, Zagórnik i Zosin[9].

1939–1944

edytuj

Podczas okupacji gmina weszła w skład Generalnego Gubernatorstwa, i utworzonego tam dystryktu lubelskiego, nadal w powiecie hrubieszowskim (Kreis Hrubieszow)[10].

1944–1954

edytuj

Po wojnie gmina weszła w skład terytorialnie zmienionego woj. lubelskiego. W ramach umowy o zamianie granic z 1951 roku[11] wschodnią część powiatu hrubieszowskiego włączono do Związku Radzieckiego, przez co gmina Horodło stała się najdalej na wschód wysuniętą częścią Polski z punktem esktremalnym w Komorze nad kolanem Bugu[12].

Po wojnie w granicach gminy Horodło utworzono dwie nowe gromady – Ciołki (z gromady Kobło) i Rogalin (z gromady Strzyżów), zwiększając tym samy liczbę gromad do 17 w 1952 roku: Bereźnica, Cegielnia, Ciołki, Horodło, Hrebenne, Husynne, Janki, Kobło, Kopyłów, Liski, Łuszków, Matcze, Poraj, Rogalin, Strzyżów, Zagórnik i Zosin[13][14].

Gmina Horodło została zniesiona 29 września 1954 wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[15][16].

Osobny artykuł: Horodło (gromada).
Osobny artykuł: Kopyłów (gromada).
Osobny artykuł: Matcze (gromada).
Osobny artykuł: Skryhiczyn (gromada).
Osobny artykuł: Strzyżów (gromada).
Osobny artykuł: Teptiuków (gromada).
Osobny artykuł: Zosin (gromada).

1973–

edytuj

Gminę Horodło reaktywowano 1 stycznia 1973 w związku z kolejną reformą administracyjną[17]. Gmina objęła 15 sołectw: Bereźnica, Cegielnia, Ciołki, Horodło, Hrebenne, Janki, Kobło-Kolonia (nowe sołectwo), Kopyłów, Liski, Łuszków, Matcze, Poraj, Rogalin, Strzyżów i Zosin[18]. W skład gminy nie weszły należące do niej przed 1954 rokiem sołectwa Husynne i Kobło (weszły w skład gminy Hrubieszów) oraz sołectwo Zagórnik (weszło w skład gminy Dubienka).

Ochrona przyrody

edytuj

Na obszarze gminy częściowo znajduje się rezerwat przyrody Liski chroniący naturalnego pochodzenia drzewostan dębowy i dębowo-sosnowy[19] oraz użytek ekologiczny „Kacapka” obejmujący jezioro Kacapka[20] i jego otoczenie.

Struktura powierzchni

edytuj

Według danych z roku 2002[21] gmina Horodło ma obszar 130,27 km², w tym:

  • użytki rolne: 71%
  • użytki leśne: 21%

Gmina stanowi 10,26% powierzchni powiatu.

Demografia

edytuj

Dane z 30 czerwca 2004[4]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 5762 100 2924 50,7 2838 49,3
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)
44,2 22,4 21,8
  • Piramida wieku mieszkańców gminy Horodło w 2014 roku[1].


 

Sołectwa

edytuj

Bereżnica, Cegielnia, Ciołki, Horodło, Hrebenne, Janki, Kobło-Kolonia, Kopyłów, Liski, Łuszków, Matcze, Poraj, Rogalin, Strzyżów, Zosin[2].

Sąsiednie gminy

edytuj

Białopole, Dubienka, Hrubieszów. Gmina sąsiaduje także z Ukrainą (obwód wołyński, rejon włodzimierski). W Zosinie znajduje się przejście graniczne Zosin–Uściług (ukr. Зосин–Устилуг).

Przypisy

edytuj
  1. a b Gmina Horodło w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-14], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  2. a b Strona gminy, sołectwa
  3. a b Urząd Statystyczny w Lublinie
  4. a b Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  5. Akta gminy Horodło. [dostęp 2008-11-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
  6. Skorowidz Królestwa Polskiego czyli Spis alfabetyczny miast, wsi, folwarków, kolonii i wszystkich nomenklatur w guberniach Królestwa Polskiego, z wykazaniem: gubernii, powiatu, gminy, parafii, sądu pokoju lub gminnego, oraz najbliższej stacyi pocztowej, wraz z oddzielnym spisem gmin podług najświeższej ich liczby i nazwy ułożony, wykazujący: odległość każdej danej gminy od miasta powiatowego i sądu swojego gminnego; czy i jakie znajdują się w gminie zakłady fabryczne lub przemysłowe, szkoły itp. oraz ludność każdej gminy, obejmujący także podział sądownictwa krajowego świeżo urządzonego. T. 2
  7. Powiat hrubieszowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 187.
  8. Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
  9. Lubelski Dziennik Wojewódzki. 1933, nr. 22, poz. 181
  10. Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG.
  11. Dz.U. z 1952 r. nr 11, poz. 63
  12. Andrzej Gawryszewski: Ludność Polski w XX wieku (rozdział II – Terytorium i podział administracyjny). Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania, 2005.
  13. Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
  14. Dz. Urz. WRN w Lublinie, Nr 3, poz. 7, 1953
  15. Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
  16. Uchwała Nr 8 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu hrubieszowskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 23 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 3 grudnia 1954 r., Nr. 15, Poz. 64)
  17. Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
  18. Uchwała Nr XXI/92/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 5 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie lubelskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 20 grudnia 1972, Nr 12, Poz. 239).
  19. Rejestr rezerwatów przyrody województwa lubelskiego, RDOŚ Lublin stan na 4 czerwca 2012. [dostęp 2014-02-09].
  20. O OChK - Zespół Lubelskich Parków Krajobrazowych [online], parki.lubelskie.pl [dostęp 2023-02-21] (pol.).
  21. Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).