How It Is (instalacja)

Instalacja Mirosława Bałki

How It Isinstalacja polskiego artysty współczesnego Mirosława Bałki, pokazana po raz pierwszy w 2009 roku w galerii sztuki Tate Modern.

Stalowy kontener Bałki w Tate Modern

W hali turbin tej londyńskiej galerii artysta umieścił na dwumetrowych stalowych nogach kontener w kształcie prostopadłościanu o wymiarach 13 metrów wysokości i 30 metrów długości[1]. Do środka obiektu można było wejść po specjalnej rampie, natomiast wnętrze było wyłożone czarnym materiałem, który pochłaniał światło i tłumił dźwięki otoczenia. Zamierzeniem Bałki było osiągnięcie efektu całkowitej ciemności i ciszy, dzięki czemu odbiorca mógł skupić się na tym, co odbiera pozostałymi zmysłami (węchem, dotykiem) oraz skoncentrować się na tych doznaniach[2].

Dzieło było przez krytyków rozmaicie interpretowane[3]. Najczęściej w czarnym i ciemnym kontenerze widziano metaforę Holocaustu (skojarzenie z wagonem, w którym naziści wywozili Żydów do obozów koncentracyjnych), warszawskiego getta lub innych katastrof XX wieku[3][4], ale też do warunków, w których nielegalni imigranci przekraczają granice państw[1]. Do opisania wrażenia, towarzyszącego przebywaniu w środku instalacji przywoływano takie pojęcia, jak czarna dziura, biblijny brzuch wieloryba czy „jądro ciemności” Josepha Conrada[5]. Zwracano także uwagę na fakt, że cisza i medytacja są powrotem do pierwotnych elementów obcowania ze sztuką[6]. Tytuł instalacji nawiązywał do opowiadania Samuela Becketta How It Is (pierwsze wydanie pod francuskim tytułem Comment c’est)[3]. Praca Bałki została entuzjastycznie przyjęta przez krytyków i brytyjską prasę[6].

Instalacja została sfinansowana w ramach projektu The Unilever Series, sponsorowanego przez firmę Unilever, jako dziesiąta w serii. Była dostępna dla odbiorców od 13 października 2009 do 5 kwietnia 2010 roku[1][7]. W styczniu 2010 roku Tate Gallery wydała aplikację na urządzenia mobilne, która nawiązywała do wystawy Bałki[8][9], w marcu zaś w Channel 4 wyemitowany został dwudziestominutowy film Miroslaw Balka: How It Is, poświęcony artyście i jego dziełu[10].

W 2022 roku tygodnik „Polityka” uznał instalację za jedno z dziesięciu najważniejszych dzieł sztuki ostatniego trzydziestolecia[11].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b c The Unilever Series: Miroslaw Balka: How It Is. Tate Modern. [dostęp 2012-11-13].
  2. Anita Włodarczyk-Kulak, Maurycy Kulak: O sztuce nowej i najnowszej. Główne kierunki artystyczne w sztuce XX i XXI wieku. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Szkolne PWN, 2010, s. 378. ISBN 978-83-262-0526-2.
  3. a b c Anita Włodarczyk-Kulak, Maurycy Kulak: O sztuce nowej i najnowszej. Główne kierunki artystyczne w sztuce XX i XXI wieku. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Szkolne PWN, 2010, s. 379. ISBN 978-83-262-0526-2.
  4. Instalacje chcą nas wchłonąć. Polskie Radio, 2011-11-10. [dostęp 2012-11-13].
  5. Ewa Gorządek: Mirosław Bałka. Culture.pl, kwiecień 2011. [dostęp 2012-11-14].
  6. a b Dorota Jarecka: Trojański kontener Bałki. Gazeta Wyborcza, 2009-10-14. [dostęp 2012-11-13].
  7. Nosheen Iqbal: ‘Master poet’ Miroslaw Balka gets Tate’s Turbine Hall commission. The Guardian, 2009-01-29. [dostęp 2012-11-13].
  8. How It Is By Tate Gallery. iTunes. [dostęp 2012-11-13].
  9. Miroslaw Balka: How It Is. Tate Gallery. [dostęp 2012-11-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-31)].
  10. Miroslaw Balka: How It Is James Price’s Film at Tate Modern. [w:] Faculty of Arts research news [on-line]. University of Brighton. [dostęp 2012-11-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-19)]. (ang.).
  11. Piotr Sarzyński, Dzieła zebrane, [w:] Niezbędnik Inteligenta 30 lat Paszportów POLITYKI, 2022, s. 74.