Humber FWD
Humber FWD – brytyjski wojskowy samochód terenowy produkowany przez firmę Humber w latach 1941–1945. Podstawową wersją był osobowy samochód terenowy Humber 4×4 Heavy Utility, potocznie nazywany Box[3] (pol. pudełko, skrzynka). Produkowany także w wersjach lekkiej terenowej ciężarówki o ładowności 8 cwt (400 kg) i ambulansu.
_(owner_Andrew_Partridge)_pic3.JPG)
| |
| Inne nazwy |
Humber 4×4 Heavy Utility |
|---|---|
| Producent | |
| Okres produkcji |
1941–1945 |
| Miejsce produkcji | |
| Następca |
Land Rover Series I (w wojsku) |
| Dane techniczne | |
| Segment | |
| Typy nadwozia |
5-drzwiowe zamknięte |
| Silniki |
benzynowy R6 4,08 l, 85 KM |
| Skrzynia biegów |
4-biegowa manualna, 2-stopniowy reduktor |
| Napęd |
silnik z przodu, napęd tylny/dołączany 4×4 |
| Długość |
4293 mm |
| Szerokość |
1880 mm |
| Wysokość |
1956 mm |
| Rozstaw osi |
2838 mm |
| Liczba miejsc | |
| Dane dodatkowe | |
| Pokrewne | |
| Konkurencja | |
_(owner_Andrew_Partridge)_pic4.JPG)
_(owner_Andrew_Partridge)_pic1.JPG)
_owned_by_Tobin_Jones_pic2.JPG)
Historia (wersja Heavy Utility) edytuj
Samochód Humber FWD (Four Wheel Drive – ang. napęd na cztery koła, spotykana jest też pisownia F.W.D.) został skonstruowany na potrzeby Armii Brytyjskiej po wybuchu II wojny światowej. Konstrukcja wywodziła się częściowo z samochodu osobowego Humber Snipe, z którego zaadaptowano m.in. silnik, niezależne zawieszenie przednie i skrzynię biegów[1]. Podstawową wersją był osobowy samochód terenowy klasy Heavy Utility – dosłownie: ciężki pojazd użytkowy (pełne oznaczenie: Car, Heavy Utility, 4x4 (FWD), Humber[2]). Był on jedynym osobowym samochodem terenowym z napędem na wszystkie koła produkowanym w Wielkiej Brytanii w okresie wojny[3]. Produkcja rozpoczęła się w maju 1941 i trwała do końca wojny[4]; wyprodukowano ich ok. 6500[1].
Humbery 4×4 Heavy Utility służyły głównie jako samochody sztabowe, czasami przewożące radiostację[3]. Używane były podczas kampanii w Afryce Północnej i na zachodzie Europy. Wśród użytkowników była też m.in. górska służba ratownicza Royal Air Force[1]. Samochody te uważane były za wytrzymałe i niezawodne[3] i pozostały w użyciu do końca lat 50[4]. Nie produkowano ich na rynek cywilny[1].
Samochody Humber FWD używane były także w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie, m.in. w jako sztabowe w 2. Korpusie[5].
Odmiany pochodne edytuj
Na tym samym podwoziu, co bazowy samochód terenowy, powstawały lekkie ciężarówki terenowe o ładowności 400 kg (Humber F.W.D. 8-cwt Personnel/G.S. Truck), wykorzystujące taką samą przednią część nadwozia, ze skrzynią ładunkową w tylnej części[3]. Produkowano je jednak w niewielkiej liczbie[1].
Produkowano także lekkie sanitarki terenowe (Humber Light Ambulance), karosowane przez firmę Thrupp & Maberly, która przed wojną wykonywała ekskluzywne nadwozia dla Humberów[1]. Mogły one przewozić dwie pary noszy[6]. Wyprodukowano ich ponad 1100[7]. Na bazie ambulansu powstała niewielka liczba furgonów reporterów wojennych radia BBC z aparaturą nagrywającą Type C (planowano wyposażenie 24 takich pojazdów)[7].
Firma Thrupp & Maberly wykonywała też na podwoziu F.W.D. limuzyny terenowe (cross-country saloon) z nadwoziem w stylu samochodu osobowego[1]. Podwozie F.W.D. wykorzystano również do produkcji lekkich rozpoznawczych samochodów pancernych Humber LRC Mk.III[3]. Warto zaznaczyć, że oprócz samochodów terenowych 4×4, produkowano też odmienne samochody Humber 4×2 Heavy Utility oparte na Humberze Snipe[3].
Opis edytuj
Samochód w wersji Heavy Utility miał zamknięte pięciodrzwiowe metalowe nadwozie[4] typu kombi, z tylną dwudzielną klapą o łamanej linii podziału – górna część z dwoma małymi oknami otwierała się do góry, dolna na dół. Posiadał dwa rzędy siedzeń (drugi mieścił dwa fotele pomiędzy wnękami kół) oraz dwa rozkładane dodatkowe siedzenia pod burtami w tylnej części, dla pasażerów siedzących tyłem do burt[2]. Liczba miejsc wynosiła 7[1] (lub 6 według innych danych[2]). Tylny rząd siedzeń mógł być wymontowany, zwiększając przestrzeń ładunkową. Na oparciu przednich siedzeń był rozkładany stolik pod mapy. W samochodach późniejszej produkcji mógł być w tylnej części rozłożony namiot na stelażu, tworzący wraz z otwartymi klapami przedłużone miejsce do spania[3]. Zmodyfikowane modele dla oficerów sztabu generalnego posiadały odsuwany dach, lampę do czytania map i bardziej komfortowe wnętrze[3] (według niektórych informacji odsuwany dach miały też późniejsze modele samochodu)[4]. Samochody używane w Afryce Północnej miewały stały dach zastąpiony przez zwijany brezentowy[2]. Koło zapasowe przewożono na dolnej tylnej klapie[3].
Napęd stały na tylną oś, napęd na przednie koła był dołączany przy niższym przełożeniu dwustopniowej skrzynki rozdzielczej[1]. Według testów pisma The Autocar, na drodze osiągano prędkość podróżną 50 mph (80 km/h), prędkość maksymalna z załączonym napędem 4×4 wynosiła ok. 40 mph (64 km/h)[1].
Dane techniczne (wersja Heavy Utility) edytuj
- Wymiary:[3]
- Długość: 4293 mm
- Szerokość: 1880 mm
- Wysokość: 1956 mm
- Rozstaw osi: 2838 mm
- Rozstaw kół: 1549/1543 mm (5'1"/5'¾") (przód/tył)
- Prześwit: 241 mm
- Masa: 2 tony 7½ cetnarów[1] (2413,1 kg)
- Masa całkowita: 2 tony 18 cetnarów[3] (2946,5 kg)
- Silnik:
- Skrzynia przekładniowa: mechaniczna 4-biegowa i bieg wsteczny
- Przełożenia: I – 3,7:1, II – 2,48:1, III – 1,46:1, IV – 1:1, wsteczny – 3,7:1[4]
- Reduktor terenowy: 2-stopniowy (wyższy – 1:1, niższy – 1,477:1)[4]
- Sprzęgło: jednotarczowe, suche[4]
- Napęd: 4x4 (stały na tylną oś, dołączany na przednią oś)
- Mosty napędowe: hipoidalne, przełożenie 4,88:1[4]
- Zawieszenie:
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k l Georgano, G.N. (1998), ss.12-13
- ↑ a b c d e Stan Morse (red.): A fully illustrated guide to Light Vehicles of WW2, seria War Machine No.29, Orbis Publishing, 1984, s.574-575 (ang.)
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Jane, D.E. (1978), ss.10-14
- ↑ a b c d e f g h i j k l Conniford, M.P. (1971), Military Vehicle Data. No.6, s.16
- ↑ Andrzej Antoni Kamiński, Tomasz Szczerbicki, Pojazdy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie 1939-1947, Gdańsk: L&L, 2008, s. 317, ISBN 978-83-60597-23-1, OCLC 956595357.
- ↑ Georgano, G.N. (1998), s.46
- ↑ a b M.P. Conniford: Military Vehicle Data. No.19. Londyn: Bellona Publications, 1973, s.12-13 (ang.)
- ↑ a b Georgano, G.N. (1998), s.9
Bibliografia edytuj
- David E. Jane: British Military Transport: Light Utilities, Lorries, Heavy General Service Trucks. Londyn: Almark Publishing Co. Ltd., 1978. ISBN 0-85524-308-2. (ang.).
- M.P. Conniford: Military Vehicle Data. No.6. Londyn: Bellona Publications, 1971. (ang.).
- G.N. Georgano: World War Two Military Vehicles Transport & Halftracks. Londyn: Osprey Automotive, 1998. ISBN 1-85532-406-7. (ang.).