Hydroksowęglan miedzi(II)

Hydroksowęglan miedzi(II)
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
konst.	diwodorotlenek węglan dimiedzi
	Inne nazwy i oznaczenia
półsyst.	hydroksowęglan miedzi(II)
Stocka	hydroksowęglan miedzi(II)
inne	zasadowy węglan miedzi(II), daw. zasadowy węglan miedziowy
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	CuCO; 3·Cu(OH); 2
Inne wzory	Cu; 2CO; 3(OH); 2, [Cu(OH)]; 2CO; 3
Masa molowa	221,12 g/mol
Wygląd	ciemnozielony proszek lub zielone kryształy
Minerały	malachit
	Identyfikacja
Numer CAS	12069-69-1
PubChem	25503
SMILES
	C(=O)([O-])[O-].[OH-].[OH-].[Cu+2].[Cu+2]
InChI
	InChI=1S/CH2O3.2Cu.2H2O/c2-1(3)4;;;;/h(H2,2,3,4);;;21H2/q;2+2;;/p-4
	InChIKey
	ZMMDPCMYTCRWFF-UHFFFAOYSA-J
Właściwości
	Gęstość
	4,0 g/cm³; ciało stałe
	Rozpuszczalność w wodzie
	nierozpuszczalny
	w innych rozpuszczalnikach
	woda amoniakalna, roztwory cyjanków metali alkalicznych, rozcieńczone kwasy
Temperatura rozkładu	200 °C
Budowa
Układ krystalograficzny	jednoskośny
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2018-10-24]
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie podanej karty charakterystyki
Uwaga
Zwroty H	H302, H315, H319, H335
Zwroty P	P261, P305+P351+P338
	NFPA 704
Na podstawie; podanego źródła	0 2 0
Numer RTECS	GL6910000
Dawka śmiertelna	LD50 1,35 g/kg (szczur, doustnie)
	Podobne związki
Podobne związki	hydroksowęglan magnezu
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Hydroksowęglan miedzi(II), CuCO
3·Cu(OH)
2 – nieorganiczny związek chemiczny, hydroksosól miedzi na II stopniu utlenienia i kwasu węglowego.

Występowanie edytuj

Występuje w przyrodzie jako szeroko rozpowszechniony minerał malachit^[5] (innym rozpowszechnionym minerałem będącym zasadowym węglanem miedzi(II) jest azuryt o składzie 2CuCO
3·Cu(OH)
2^[6]).

Otrzymywanie edytuj

Patyna na dachach Château Frontenac

Powstaje w reakcji dwutlenku węgla z roztworami soli miedzi(II)^[7]:

2Cu2+
+ CO
2 + 3H
2O → CuCO
3·Cu(OH)
2↓ + 4H+

W efekcie nie da się w tej reakcji uzyskać węglanu miedzi(II), CuCO
3^[7].

Przemysłowo otrzymuje się go przez zmieszanie roztworów siarczanu miedzi(II) i węglanu sodu lub wodorowęglanu sodu w temp. 45–65 °C. W pierwszej fazie powstaje 2CuCO
3·Cu(OH)
2, który w ciągu 1–2 h przekształca się w CuCO
3·Cu(OH)
2^[3].

Związek ten powstaje również w wyniku długotrwałego działania wilgotnego powietrza na miedź metaliczną, tworząc charakterystyczną patynę^[7], która chroni metal przed dalszą korozją^[8].

Właściwości edytuj

W temperaturze pokojowej związek rozkłada się powoli do tlenku miedzi(II); w temperaturze powyżej 200 °C reakcja ta staje się bardzo szybka^[3]:

CuCO
3·Cu(OH)
2 → 2CuO + H
2O↑ + CO
2↑

Zastosowanie edytuj

Wykorzystywany jest m.in. do otrzymywania innych soli miedzi, jako źródło miedzi w paszach dla zwierząt, w galwanostegii do kontrolowania pH, jako katalizator w reakcjach uwodorniania, do przyspieszania polimeryzacji i do ochrony ziaren przed grzybami^[3]. Dodaje się go przy wytwarzaniu niektórych mieszanin pirotechnicznych w celu zabarwienia płomienia spalanej masy na niebiesko^[9].

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b Węglan miedzi(II) (nr 61167) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2018-10-24]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
↑ ^a ^b ^c ^d ^e CRC Handbook of Chemistry and Physics, David R.D.R. Lide (red.), wyd. 88, Boca Raton: CRC Press, 2007, s. 4-61, ISBN 978-0-8493-0488-0 (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f H. WayneH.W. Richardson H. WayneH.W., Copper Compounds, [w:] Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley‐VCH, 2005, s. 7, DOI: 10.1002/14356007.a07_567 (ang.).
↑ : Copper(II) carbonate basic (nr 61167) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2018-10-24]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
↑ Malachite, [w:] Mindat.org, Hudson Institute of Mineralogy [dostęp 2018-10-24] (ang.).
↑ Azurite, [w:] Mindat.org, Hudson Institute of Mineralogy [dostęp 2018-10-24] (ang.).
↑ ^a ^b ^c StanisławS. Tołłoczko StanisławS., WiktorW. Kemula WiktorW., Chemia nieorganiczna z zasadami chemii ogólnej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1954, s. 426 .
↑ AdamA. Bielański AdamA., Podstawy chemii nieorganicznej, wyd. 5, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 961, ISBN 83-01-13654-5 .
↑ John A.J.A. Conkling John A.J.A., ChrisCh. Mocella ChrisCh., Chemistry of Pyrotechnics. Basic Principles and Theory, wyd. 2, Boca Raton: CRC Press, 2011, s. 197, ISBN 978-1-4200-1809-7 .

[MSDS-1] Węglan miedzi(II) (nr 61167) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2018-10-24]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[CRC88-2] CRC Handbook of Chemistry and Physics, David R.D.R. Lide (red.), wyd. 88, Boca Raton: CRC Press, 2007, s. 4-61, ISBN 978-0-8493-0488-0 (ang.).

[Ullmann-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f H. WayneH.W. Richardson H. WayneH.W., Copper Compounds, [w:] Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley‐VCH, 2005, s. 7, DOI: 10.1002/14356007.a07_567 (ang.).

[4] : Copper(II) carbonate basic (nr 61167) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2018-10-24]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[malachit-5] Malachite, [w:] Mindat.org, Hudson Institute of Mineralogy [dostęp 2018-10-24] (ang.).

[azuryt-6] Azurite, [w:] Mindat.org, Hudson Institute of Mineralogy [dostęp 2018-10-24] (ang.).

[Tolloczko-7] StanisławS. Tołłoczko StanisławS., WiktorW. Kemula WiktorW., Chemia nieorganiczna z zasadami chemii ogólnej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1954, s. 426 .

[Bielanski_2002-8] AdamA. Bielański AdamA., Podstawy chemii nieorganicznej, wyd. 5, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 961, ISBN 83-01-13654-5 .

[9] John A.J.A. Conkling John A.J.A., ChrisCh. Mocella ChrisCh., Chemistry of Pyrotechnics. Basic Principles and Theory, wyd. 2, Boca Raton: CRC Press, 2011, s. 197, ISBN 978-1-4200-1809-7 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]