IV Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina
IV Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina (również IV Konkurs Chopinowski) – 4. edycja Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina, która rozpoczęła się 15 września 1949 w Warszawie[2]. Organizatorem konkursu był Komitet Wykonawczy powołany przez Ministra Kultury i Sztuki[3].
| ||
![]() ![]() Zwyciężczynie IV Konkursu Chopinowskiego (ex aequo), Polka Halina Czerny-Stefańska i Rosjanka Bella Dawidowicz | ||
Nazwa angielska | IV International Fryderyk Chopin Piano Competition | |
Lokalizacja | Warszawa,![]() (Budynek „Roma”, ul. Nowogrodzka 49)[1] | |
Data | 15 września–15 października 1949 | |
Organizator | Komitet Wykonawczy powołany przez Ministra Kultury i Sztuki | |
Gatunek muzyczny | muzyka poważna |
Charakterystyka konkursuEdytuj
Wzięło w nim udział 54 pianistów z 14 krajów[4], w tym 11 Polaków[5].
Pianiści z Polski na IV Konkursie Chopinowskim[5]
|
Konkurs był trójstopniowy: składał się z dwóch etapów i finału. Podniesiono górną granicę wieku uczestników konkursu do 32 lat[6]. Konkurs odbył się w dniach 15 września–15 października 1949[6]. Był to pierwszy i jak dotąd jedyny Konkurs Chopinowski, w którym I nagrodę otrzymały ex aequo dwie uczestniczki (Polka Halina Czerny-Stefańska i Rosjanka Bella Dawidowicz)[6]. Dyrektorem biura konkursu został Edmund Rudnicki (przedwojenny dyrektor muzyczny Polskiego Radia)[7].
Z powodu zniszczenia gmachu Filharmonii Warszawskiej przesłuchania odbywały się w budynku Teatru „Roma”, jedynej ocalonej sali koncertowej, przy ul. Nowogrodzkiej 49[6][1]. Przed sceną w teatrze zbudowano specjalną estradę, a na scenie stanęła muszla akustyczna[2].
W dniu otwarcia (15 września) powołano ostateczny skład jury, nastąpiło opracowanie regulaminu i losowanie pianistów[2]. Pianiści mieli do wyboru cztery fortepiany następujących marek: Bechstein, Blüthner, Ibach i Steinway[2]. W programie Regulaminu konkursu pojawiła się Barkarola Fis-dur op. 60[3].
Konkurs finansowany był ze środków rządowych, podobnie jak stypendia i obozy szkoleniowe dla polskich pianistów[6]. Młodym muzykom zapewniono dostęp do najlepszych fortepianów, przeprowadzono próbne nagrania, a na letni kurs w Łagowie Lubuskim sprowadzono nawet Orkiestrę Filharmonii Poznańskiej, by uczestnicy kursów mogli ćwiczyć z jej akompaniamentem koncerty fortepianowe[6]. Nad przygotowaniami czuwała Komisja Pedagogiczna przy Ministerstwie Kultury i Sztuki złożona z najwybitniejszych polskich profesorów[6].
W związku z setną rocznicą śmierci Fryderyka Chopina rok 1949 został uchwalony Rokiem Chopinowskim[6]. W tym, jubileuszowym roku zorganizowano poza Konkursem pianistycznym, również konkurs kompozytorski i rzeźbiarski, wystawy stałe i objazdowe, liczne koncerty w kraju i za granicą[6]. Zapoczątkowano też wydanie Dzieł wszystkich Fryderyka Chopina pod redakcją Ignacego Jana Paderewskiego[6].
KalendariumEdytuj
Kalendarz konkursu[2][8] | |||||||||||||||||||||||||||||||
Faza konkursu | Data | ||||||||||||||||||||||||||||||
Wrzesień | Październik | ||||||||||||||||||||||||||||||
15. | 16. | 17. | 18. | 19. | 20. | 21. | 22. | 23. | 24. | 25. | 26. | 27. | 28. | 29. | 30. | 1. | 2. | 3. | 4. | 5. | 6. | 7. | 8. | 9. | 10. | 11. | 12. | 13. | 14. | 15. | |
I etap | 10:00 18:00 |
10:00 18:00 |
|||||||||||||||||||||||||||||
II etap | 18:00 | 10:00 18:00 |
10:00 | 10:00 18:00 |
10:00 18:00 |
10:00 18:00 |
10:00 18:00 |
10:00 | 10:00 18:00 |
10:00 18:00 |
10:00 18:00 |
10:00 18:00 |
10:00 | 10:00 18:00 |
|||||||||||||||||
Finał | 19:00 | 19:00 | 19:00 | 19:00 | 19:00 | 19:00 | 16:00 |
JuryEdytuj
Do konkursowego przebiegu przesłuchań oraz podziału nagród powołano jury, w następującym składzie[6][2]:
System oceny pianistówEdytuj
W I i II etapie jury obradowało, jak dotychczas jedyny raz w historii za zasłoną z drewnianych żaluzji, tak by nie widzieć pianistów[6]. Uczestnicy występowali nie pod swoimi nazwiskami, lecz wylosowanymi wcześniej numerami[6]. Po raz pierwszy i jedyny w dziejach konkursów chopinowskich ustanowiono „męża zaufania”, którym został prof. Jerzy Lefeld, który jako jedyny znał nazwiska i jurorom przekazywał jedynie numery wylosowane tego dnia i ustalające kolejność występujących[7]. Jury oceniało grę uczestników Konkursu stosując punktację od 1 do 25. Przejście z jednego etapu do następnego odbywało się na podstawie otrzymania od jurorów oceny minimum 18 punktów. O ostatecznej kolejności laureatów decydowała suma ocen II i III etapu.
KonkursEdytuj
I etapEdytuj
Pierwszy etap eliminacyjny odbył się w dniach (16–17 września) bez udziału publiczności (przewidziany dla kandydatów, którzy nie brali udziału w eliminacjach krajowych)[6][2]. Zwycięzcy natomiast eliminacji krajowych kwalifikowali się bezpośrednio do II etapu, bez konieczności występu w tym etapie. W I etapie wystąpiło 10 pianistów, z których do II etapu decyzją jury dopuszczono czworo z nich[9]. Byli to: Vera Reményi (Węgry), Hélio da Silva (Brazylia), Mireille Auxietre-Ivankovitch (Francja) i Lucia Mancini (Włochy)[9]. Po I etapie (eliminacyjnym) odbyła się 18 września w sali Teatru „Roma” uroczystość otwarcia konkursu[6][10].
II etapEdytuj
W drugim etapie (18 września–5 października) pianiści występowali w publicznym recitalu, obejmującym kilka (7 lub 8)[11] wybranych utworów Fryderyka Chopina wyszczególnionych w Regulaminie konkursu, wykonywanych z pamięci[2]. Jako pierwsi w II etapie, po ceremonii otwarcia (18 września) wystąpili Polacy Tadeusz Żmudziński i Barbara Hesse-Bukowska[12].
FinałEdytuj
Jury dopuściło do finału (8–15 października) 18 pianistów (8 z Polski, 6 z ZSRR, 2 z Brazylii oraz po 1 z Meksyku i Węgier)[8]. Nowością w finale było wykonanie w całości jednego z Koncertów fortepianowych (Koncert e-moll op. 11 lub Koncert f-moll op. 21), ponieważ do tej pory były to tylko dwie części[6][2]. Orkiestrą Symfoniczną w finale dyrygowali: Mieczysław Mierzejewski, Zdzisław Górzyński, Jan Krenz i Tadeusz Wilczak[2].
Finaliści
|
Nagrody i wyróżnieniaEdytuj
UwagiEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b Teatr Muzyczny „Roma” (mapa 1:6000) (pol. • cz.). mapy.cz. [dostęp 2019-01-22].
- ↑ a b c d e f g h i j Sala gotowa – goście zjeżdżają. Przygotowania do Konkursu Chopinowskiego zakończone. „Życie Warszawy”. Nr 254 (1756), s. 3, 1949-09-15. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Życie Warszawy”. [dostęp 2019-01-10].
- ↑ a b Barbara Niewiarowska: Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina w Warszawie. chopin.pl. [dostęp 2016-07-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-14)].
- ↑ Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina. Konkurs IV. konkursy.miedzynarodowe.chopin.pl. [dostęp 2018-05-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-22)].
- ↑ a b Wieści z Chopiniady. „Dziennik Łódzki”. Nr 261 (1525), s. 2, 1949-09-22. Łódź: Spółdzielnia Wyd.-Oświat. „Czytelnik”. [dostęp 2019-01-15].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p IV Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina. chopincompetition2015.com. [dostęp 2016-07-10].
- ↑ a b Tadeusz Kawczyński: Konkursy Chopinowskie w Warszawie. (PDF) (pol.). muzyczna-szpilman.pl. [dostęp 2017-03-17].
- ↑ a b Ostatni etap Konkursu Chopinowskiego. 18 finalistów gra jeszcze 7 dni. „Życie Warszawy”. Nr 276 (1778), s. 3, 1949-10-07. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Życie Warszawy”. [dostęp 2019-01-11].
- ↑ a b Liczebnie zwyciężają kobiety. Pracowite dni młodych chopinistów. „Życie Warszawy”. Nr 261 (1763), s. 3, 1949-09-22. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Życie Warszawy”. [dostęp 2019-01-10].
- ↑ IV konkurs im. Chopina otwarty. Pianiści 13 państw walczą o palmę pierwszeństwa. „Życie Warszawy”. Nr 254 (1760), s. 1, 1949-09-19. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Życie Warszawy”. [dostęp 2019-01-10].
- ↑ Wieści z IV Chopiniady. „Dziennik Łódzki”. Nr 255 (1519), s. 2, 1949-09-16. Łódź: Spółdzielnia Wyd.-Oświat. „Czytelnik”. [dostęp 2019-01-15].
- ↑ Otwarcie Konkursu Chopinowskiego. „Życie Warszawy”. Nr 259 (1761), s. 1, 4, 1949-09-20. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Życie Warszawy”. [dostęp 2019-01-10].
- ↑ a b Olbrzymi sukces pianistów Polski i ZSRR. Dalsze wyniki Konkursu Chopinowskiego. „Dziennik Łódzki”. Nr 286, s. 2, 1949-10-17. Łódź: „Czytelnik”. [dostęp 2019-01-07].
- ↑ Osoby związane z Chopinem. (Halina Czerny-Stefańska). W: Narodowy Instytut Fryderyka Chopina [on-line]. pl.chopin.nifc.pl. [dostęp 2016-07-10].
- ↑ Osoby związane z Chopinem. (Bella Davidovich). W: Narodowy Instytut Fryderyka Chopina [on-line]. pl.chopin.nifc.pl. [dostęp 2016-07-10].
- ↑ Laureatki IV Konkursu Chopinowskiego. Dalsze nagrody w Konkursie Chopinowskim. „Życie Warszawy”. Nr 286 (1788), s. 1, 2, 1949-10-17. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Życie Warszawy”. [dostęp 2019-01-11].
BibliografiaEdytuj
- IV Międzynarodowy Konkurs im. Fryderyka Chopina dla pianistów w Warszawie – IV Concours international Frédéric Chopin pour pianistes à Varsovie: 15. IX - 15. X. 1949. Wyd. 1. Poznań: Wydawnictwo graficzne "Merkuriusz", 1949. OCLC 812758599. (pol. • fr.)
- Jerzy Waldorff: Wielka gra. Wyd. 3. Warszawa: Wyd. Wiedza Powszechna, 1993. ISBN 83-214-0940-7. OCLC 69467869.
- Stefan Wysocki: Wokół Konkursów Chopinowskich. Wyd. 2. Warszawa: Wydawnictwa Radia i Telewizji, 1987. ISBN 83-212-0443-0. OCLC 749899851.
Linki zewnętrzneEdytuj
- IV Konkurs Chopinowski. W: Polska Kronika Filmowa 40/49 [on-line]. repozytorium.fn.org.pl, 1949-09-28. [dostęp 2018-03-29].