I Liceum Ogólnokształcące im. Jana Smolenia w Bytomiu

To jest najnowsza wersja przejrzana, która została oznaczona 9 sie 2024. Od tego czasu wykonano 1 zmianę, która oczekuje na przejrzenie.

I Liceum Ogólnokształcące im. Jana Smolenia w Bytomiu – publiczna szkoła ponadpodstawowa.

I Liceum Ogólnokształcące im. Jana Smolenia w Bytomiu
średnia
Ilustracja
Budynek szkoły (2019)
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Bytom

Adres

ul. Strzelców Bytomskich 11,
41-902 Bytom

Data założenia

8 listopada 1932

Patron

Jan Smoleń

Liczba uczniów

około 700

Dyrektor

mgr Katarzyna Łoza

Wicedyrektorzy

mgr Jacek Błasiak

Położenie na mapie Bytomia
Mapa konturowa Bytomia, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „I Liceum Ogólnokształcące im. Jana Smolenia w Bytomiu”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „I Liceum Ogólnokształcące im. Jana Smolenia w Bytomiu”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „I Liceum Ogólnokształcące im. Jana Smolenia w Bytomiu”
Ziemia50°21′03,6″N 18°54′46,8″E/50,351000 18,913000
Strona internetowa
Grupa uczniów Gimnazjum Polskiego w Bytomiu
Budynek Gimnazjum Polskiego
Tablica pamiątkowa na budynku Gimnazjum
Gmach bursy Gimnazjum

Historia

edytuj

Utworzenie Gimnazjum Polskiego

edytuj

W wyniku podziału Górnego Śląska w 1921 roku, cała niemal inteligencja polska opuściła przyznane Rzeszy Niemieckiej tereny w obawie przed represjami ze strony władz. Przed pozostałą w Niemczech częścią społeczeństwa stanęło zadanie zorganizowania własnego szkolnictwa średniego. Dnia 2 listopada 1932 Janowi Baczewskiemu – prezesowi Związku Polskich Towarzystw Szkolnych w Niemczech został wręczony akt powołania Polskiego Gimnazjum w Bytomiu. Uroczystość otwarcia pierwszego od 160 lat Polskiego Gimnazjum na ziemiach niemieckich odbyła się 8 listopada 1932. O godz. 9.30, w Kościele Świętej Trójcy zgromadzili się uczniowie, ich rodzice, liczni członkowie polskich organizacji, dziennikarze oraz grono profesorskie z pierwszym dyrektorem szkoły Wiktorem Pawłem Nechay de Felseis – wybitnym geografem i geologiem. Po mszy świętej uczestnicy przeszli pochodem ulicą Tarnogórską do budynku szkoły. W auli zgromadziło się 500 osób. O godz. 11.00 rozpoczął się historyczny akt duchowej odnowy Polaków w Niemczech. Po uroczystości oficjalnej chór „Halka” odśpiewał pieśń „Uroczysty w szkolnym życiu dzień”. Następnego dnia – 9 listopada szkoła rozpoczęła pracę, która kontynuowana jest przez Liceum Ogólnokształcące im. Jana Smolenia po dziś dzień.

Szkoła w latach 1932–1939

edytuj

Liczba uczniów systematycznie wzrastała, w listopadzie 1932 wynosiła ona jeszcze 98 uczniów, zaś 16 maja 1933 prezydent policji z Gliwic donosił nadprezydentowi o przyjęciu kilkudziesięciu nowych uczniów, z których niemal połowa pochodziła z Pomorza.

Fakt ten dowodzi, że stopniowo rozszerzał się również zasięg terytorialny gimnazjum. W czasach niemieckich Gimnazjum Polskie było nękane kontrolami, Niemcy szukali pretekstów by je zamknąć. Więc uczniowie musieli być najlepsi. Nie tylko w wiedzy. Byli eleganccy, wysportowani, świetnie tańczyli. Chodziło o to, by wygrywać na każdym polu z konkurującymi szkołami niemieckimi. I rzeczywiście Gimnazjum Polskie wygrywało i poziomem wiedzy i na boisku, grali w piłkę i w szachy, boksowali, mieli także zespoły muzyczne i szkolny teatr.

Władze niemieckie, nie chcąc dopuścić do przekształcenia się szkoły w ośrodek skupiający młodzież polską z terenu całych Niemiec, zaostrzyły rozmaite represje administracyjne i ekonomiczne wobec rodziców bytomskich uczniów. Akcja ta rozwinęła się na szeroką skalę, kiedy 29 listopada 1933 gestapo w Opolu doniosło nadprezydentowi, że z rozpoczęciem roku szkolnego 1934/1935 do gimnazjum bytomskiego ma przybyć kolejnych 140 uczniów. Przeciwdziałanie władz niemieckich musiało być bardzo energiczne, skoro 9 marca 1934 gestapo donosi: „Niemal połowa podań zgłoszonych uczniów została wycofana przez rodziców, względnie przedstawicieli prawnych”.

Liczba uczniów Gimnazjum Polskiego w Bytomiu w latach 1932-1939:

uwaga: Spadek liczby uczniów w latach 1937–1939 związany jest z utworzeniem 10.11.1937 Gimnazjum Polskiego w Kwidzynie, do którego przeszło kilkudziesięciu uczniów z Pomorza

Okres II wojny światowej

edytuj

Szkoła działała do sierpnia 1939 roku, gdy nadeszło ostrzeżenie i polecenie odesłania dzieci do domów. Nauczyciele wyjechali z Bytomia ostatnimi pociągami do Polski. Potem nastąpiły masowe aresztowania polskich działaczy, w tym wielu nauczycieli Gimnazjum. W Buchenwaldzie zginęli Stanisław Olejniczak – jeden z niewielu nauczycieli, którzy pracowali tu od początku istnienia gimnazjum, oraz zarządca internatu – Antoni Józefczak. W Dachau zginął nauczyciel religii – ks. Franciszek Nawrot. Rodziny uczniów wysiedlono.

Powstanie Liceum Ogólnokształcącego

edytuj
 
Grupa uczniów Gimnazjum Polskiego w Bytomiu

W 1945 roku szkoła „odrodziła się z popiołów wojennych”, kilku nauczycieli, którzy niemal nazajutrz po wojnie zgłosili się do pracy byli dawnymi nauczycielami Gimnazjum Polskiego, to oni przynieśli legendę tej szkoły i narzucili poziom. W 1946 szkoła przyjęła imię Jana Smolenia.

Funkcję dyrektorów zawsze pełnili wybitni pedagodzy, jednak w pamięci uczniów szczególnie utkwiła postać pełniącego tę funkcję w latach 1950–1966 Stanisława Huka. To za jego czasów poziom nauczania w szkole rozsławił jej imię na cały region, a nawet kraj. Obok jednak osiągnięć naukowych, szkoła wykształciła wielu wybitnych literatów i artystów – tu powstała idea Klubu Artystów Anarchistów, tu rodziła się Konfederacja Nowego Romantyzmu Bohdana Urbankowskiego – wybitnego polonisty, naukowca, poety i dramatopisarza, absolwenta szkoły z roku 1961. To tu pod koniec lat 80., gdy dyrektorem był Jan Mieszko, powstała Grupa Poetycka „Reflektor” dziennikarza i poety Marcina Hałasia. To tu organizowany był Ogólnopolski Konkurs Poetycki Młodych „Nadchodzące pokolenie”, w ostatnich latach reaktywowany jako impreza o zasięgu regionalnym.

Współcześnie życie szkoły obraca się wokół przygotowań do nowej matury. W ostatnich latach „Smoleń” wykształcił laureatów wielu olimpiad przedmiotowych, szkołę ukończył także autor hejnału Katowic, który codziennie słyszą mieszkańcy tego miasta. Szkoła nadal kontynuuje tradycję Polaków w Niemczech, czego świadectwem jest odsłonięcie w kwietniu 2011 roku tablicy przedstawiającej 5 prawd Polaków spod znaku Rodła.

Dyrektorzy Gimnazjum Polskiego

edytuj
 
Miłosz Sołtys
 
Wiktor Nechay de Felseis
 
Florian Kozanecki
 
Piotr Miętkiewicz
 
Pracownicy Polskiego Gimnazjum w 1932 roku

Dyrektorzy Liceum Ogólnokształcącego

edytuj
  • Ryszard Kubis (1945)
  • Stanisław Wiśniewski i Zbigniew Duszyk (1946–1948)
  • Augustyn Tokarz (1948)
  • Michał Gonciarz (1949–1950)
  • Stanisław Huk (1950–1966)
  • Karol Szalbot, Paweł Spyra (1966–1967)
  • Bogdan Paprzycki (1967–1971)
  • Wanda Redzik-Majeranowska (1971–1976)
  • Jan Mieszko (1976–1992)
  • Rafał Pisula (1992–1997)
  • Katarzyna Łoza (od 1997)

Budynek

edytuj

W latach 1932–1939 szkoła mieściła się przy Alei Legionów 49. W tym samym budynku w latach 1869–1932 mieściło się wydawnictwo Drukarnia Polska oraz liczne polskie organizacje społeczne i kulturalno-oświatowe. Obecnie znajduje się tu oddział zakaźny Szpitala Specjalistycznego nr 1 w Bytomiu. Po wojnie szkoły nie można było ulokować w dawnym budynku, gdyż Armia Czerwona, wkraczając do Bytomia zrobiła tam koszary; budynek został tak zdewastowany, że przez kilka lat trzeba było go remontować i dezynfekować. Szkoła rozpoczęła więc nauczanie w budynku dawnego Staatliches Realgymnasium zbudowanym w latach 1929–1930 przez A. Stütza i M. Wolffa w stylu ekspresjonistycznym. Budynek ten znajdował się przy ulicy Strzelców Bytomskich, która potem zmieniła się w Poznańską, kilkanaście lat temu powrócono do pierwotnej nazwy.

Patron szkoły

edytuj

We wrześniu 1946 roku przyjęła imię zmarłego kuratora oświaty, dawnego nauczyciela w Polskim Gimnazjum – Jana Smolenia. W szkole zatrudniony był od sierpnia 1935, pracował tu do 26 sierpnia 1939 roku jako nauczyciel matematyki, chemii i fizyki. Na kilka dni przed rozpoczęciem II wojny światowej w dramatycznych okolicznościach wyprowadził uczniów z internatu na dworzec kolejowy i odesłał ich do domów rodzinnych, ratując im wówczas życie. Sam opuścił Bytom jednym z ostatnich odjeżdżających do Polski pociągów. W okresie okupacji pełnił funkcję kierownika tajnego nauczania w okręgu krakowskim. Został uwięziony we wrześniu 1942

Po wojnie prof. Jan Smoleń wybrany został pierwszym kuratorem śląskiego okręgu szkolnego, podejmując się pracy nad odbudową zniszczonego szkolnictwa. Zginął tragicznie w dniu 28 czerwca 1945 roku w wypadku samochodowym podczas podróży służbowej w BytomiuKarbiu. Został pochowany w Katowicach na cmentarzu przy ul. Francuskiej.

Symbole szkoły

edytuj
  • Rodło – znak, widniejący w tarczy i na sztandarze szkoły.
  • Hymn Smoleniaków – słowa do niego napisała Zofia Lambert, muzykę zaś skomponował Józef Szwed:
W sidłach niewoli, w walce omdlały
Wygnany z własnych, ojczystych stron,
Gniazdo założył raz Orzeł Biały
Wśród czarnych kruków, sępów i wron.
I tu, wśród obcych, polskie orlęta
W złą noc niewoli znalazły schron,
A dziwna siła była zaklęta
W słowie, co brzmiało im niby dzwon
Słowo – Znak niby sztandar ich wiodło
A było mocne i brzmiało: „RODŁO”!
Chcemy serca swe i dłonie
Polsce nowej dać:
Sięgać, gdzie nie sięga oko
Kroczyć śmiało, czuć głęboko
Na Jej straży stać
Niech Ojczyzny dom nam rośnie
Niechaj zawsze brzmi donośnie
W słońcu czy wśród burz
Polsce zawsze służ!

Nazwy szkoły

edytuj
  • Nazwy oficjalne
    • Niemcom od początku niebezpieczna wydawała się nazwa polskiej szkoły, którą w ciągu 7 lat istnienia zmieniano pięciokrotnie:
    • 1932 Polskie Gimnazjum Prywatne – Bytom Górny Śląsk, a następnie – Wyższa Szkoła Męska z gimnazjalnym programem i polskim językiem nauczania
    • 1933 Wyższa Szkoła Prywatna z gimnazjalnym programem nauczania w Bytomiu
    • 1936 Prywatne Gimnazjum z polskim językiem nauczania w Bytomiu
    • 1938 Prywatna Wyższa Szkoła dla chłopców z polskim językiem nauczania – Beuthen O/S
    • I Państwowe Gimnazjum i Liceum Męskie
    • IV Szkoła Podstawowa i Liceum Męskie
    • 1966 V LO im. Jana Smolenia
    • 1983 I LO im. Jana Smolenia w Bytomiu
  • Nazwy nieoficjalne
    • „Smoleń, „Strzelców, „Pod zegarem, „Liceum Huka”

Edukacja

edytuj

Profile (od roku szkolnego 2021/2022)

edytuj
Klasa Profil Zajęcia rozszerzone
A geograficzno-językowy geografia,

język hiszpański, język angielski

B przyrodniczy biologia

chemia język angielski

C humanistyczny język polski

historia wiedza o społeczeństwie

D politechniczny matematyka

fizyka informatyka

E biotechniczny matematyka

chemia biologia

Programy autorskie

edytuj
  • Wiedza o obyczajach – przedmiot, którego celem jest wykształcenie pozytywnych obyczajów i wzorów zachowań oraz zapoznanie się z zasadami savoir-vivre'u, a także poznanie protokołu dyplomatycznego
  • Galerie i Muzea Świata – program poznawanie oraz zwiedzanie muzeów oraz galerii w różnych krajach na całym świecie (zrealizowane: Włochy, Chiny, USA)
  • Historia żywa – program umożliwiający poznanie wielkich kręgów cywilizacyjnych i ducha epoki w niekonwencjonalnej formie – odkrycia i przygody
  • ELM – Emocjonalni Liderzy Młodzieżowi – program profilaktyczny zakładający współpracę przeszkolonych grup młodzieżowych doradców z profesjonalistami
  • Wypożyczalnia różańców – „Pierwsza w Polsce, w Europie, na Świecie, w Historii Wypożyczalnia Różańców”, stworzona w celu zachęcenia uczniów do żywej modlitwy

Współpraca z zagranicą

edytuj

Zajęcia pozalekcyjne

edytuj

Młodzieżowe Centrum Edukacji Europejskiej[2], Mały Uniwersytet, chór szkolny, Szkolny Teatr Pantomimy, Teatr Młodego Aktora, Klub Filmowca, Grupa Poetycka Nadchodzące Pokolenia oraz inne kółka zainteresowań i przedmiotowe.

Imprezy szkolne

edytuj
  • imprezy upamiętniające ważne wydarzenia historyczne: Dzień Solidarności, Dzień Stanu Wojennego
  • współorganizowanie Bytomskich Spotkań Europejskich i innych imprez o tematyce proeuropejskiej, wraz z Młodzieżowym Centrum Edukacji Europejskiej
  • Turniej Savoir-vivre-u
  • Dzień Dewota mający zachęcić uczniów do żywej modlitwy
  • uczestniczenie w Dniu Przedsiębiorczości mającym umożliwić uczniom poznanie specyfiki zawodu, który chcą wykonywać w przyszłości
  • Bal Absolwentów i Sympatyków I LO
  • imprezy sportowe na szczeblu miejskim, regionalnym i wojewódzkim

Znaczące osiągnięcia szkoły i jej uczniów

edytuj
  • Medal Miasta Bytomia za szczególne zasługi dla miasta i śląskiej edukacji[3]
  • tytuł Najlepszy Polski Klub Europejski w 2004 dla Młodzieżowego Centrum Edukacji Europejskiej[4]
  • tytuł laureata Konkursu na Najlepszą Inicjatywę Obywatelską Pro Publico Bono dla MCEE w 2002[5]
  • tytuł Najbardziej Przedsiębiorcza Polska Szkoła w roku 2005
  • tytuł Śląski Talent w kategorii Przedsiębiorczość w latach 2006[6], 2007[7] i 2008[8]
  • zwycięzca Ogólnopolskiego Konkursu na Najlepsze Młodzieżowe Miniprzedsiębiorstwo w latach 2004, 2005 i 2006, a w roku 2007 laureaci II i III miejsca
  • laureaci wielu olimpiad przedmiotowych w tym: srebrny medal na Międzynarodowej Olimpiadzie Biologicznej w roku 2005 w Pekinie (Paweł Cupryn)[9]
  • wielokrotny tytuł: „Najbardziej Usportowiona Szkoła w mieście”
  • certyfikat Centrum Edukacji Obywatelskiej „Szkoła z klasą”

Patronaty

edytuj

Znani absolwenci i nauczyciele

edytuj

Absolwenci i uczniowie

edytuj

Nauczyciele

edytuj
 
Antoni Józefczak – zarządca internatu (zamordowany w Buchenwaldzie)
  • Aleksander Abłamowicz – profesor, doktor habilitowany nauk humanistycznych (filologii romańskiej), literaturoznawca
  • Halina Bieda – działaczka samorządowa, nauczyciel, od 2006 wiceprezydent Bytomia
  • Jan Drabina – nauczyciel łaciny, mediewista i religioznawca, prezes Towarzystwa Miłośników Bytomia
  • Władysław Gębik – doktor nauk filozoficznych, pedagog, pisarz, literat
  • Józef Kwietniewski – sekretarz Gimnazjum Polskiego, polityk, harcmistrz
  • Leopold Kobierski – doktor biologii, ekolog i botanik, prezes Zarządu Ligi Ochrony Przyrody w Bytomiu
  • Wiktor Nechay – geolog i geograf, pedagog
  • Janusz Olszówka – muzyk, członek zespołu szantowego Ryczące Dwudziestki
  • Jan Smoleń – nauczyciel matematyki, chemii i fizyki, śląski kurator oświaty
  • Władysław Studencki – nauczyciel, historyk literatury, literat, poeta
  • Edward Szwed – współorganizator Gimnazjum Polskiego, nauczyciel polonista w latach 1932–1937
-Czy nie stąd pochwały dla tej szkoły, że zanim pan został pisarzem, zanim wydał „Głosy” kończył Pan tę szkołę?
-Myślę, że było odwrotnie, że dlatego zostałem pisarzem, dlatego wydałem „Głosy”, że kończyłem tę szkołę.
Bohdan Urbankowski[13]
Dzisiejszy dzień rozpocząłem od wizyty w mojej szkole średniej, w I Liceum Ogólnokształcącym im. Jana Smolenia w Bytomiu. To tam 25 lat temu zdałem maturę, to tam przez 4 lata nauki (i wiele kolejnych) prowadziłem drużynę, szczep. To tam poznałem wspaniałych ludzi: profesorów, koleżanki, kolegów. To tam przeżywałem wiele niezapomnianych wydarzeń.
Piotr Koj[14]

Przypisy

edytuj
  1. Jerzy Lubos: Dzieje Polskiego Gimnazjum w Bytomiu w świetle dokumentów i wspomnień. Katowice: Śląsk, 1971, s. 46.
  2. MCEE na stronach Urzędu Miasta Bytomia
  3. Medale Miasta Bytomia przyznane. [dostęp 2008-01-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
  4. MCEE najlepszym Klubem Europejskim w Polsce! – http://www.bytom.pl
  5. Laureaci konkursu Pro Publico Bono – Fundacja PRO PUBLICO BONO. [dostęp 2008-04-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-01)].
  6. Śląski Talent 2006 – Towarzystwo im. Karola Goduli. [dostęp 2008-04-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-09)].
  7. Śląski Talent 2007 – Towarzystwo im. Karola Goduli. [dostęp 2008-04-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-11)].
  8. Śląski Talent 2008 – Towarzystwo im. Karola Goduli
  9. XVI Międzynarodowa Olimpiada Biologiczna. [dostęp 2008-04-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-03-20)].
  10. a b Uczeń Gimnazjum Polskiego w Bytomiu (1932–1939)
  11. Agnieszka Bibrzycka była uczennicą tego liceum, jednak edukację skończyła w Szkole Mistrzostwa Sportowego w Warszawie, dlatego nie figuruje ona w spisie absolwentów I LO
  12. jw.
  13. Bytom dotrzymał słowa – rozmowa z dr. Bohdanem Urbankowskim – tygodnik Myśl Polska. [dostęp 2007-04-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-10-05)].
  14. Blog Piotra Koja – 13.12.2006 Straszna rocznica, miłe spotkania

Bibliografia

edytuj
  • Alfred Konieczny, Profesorowie i uczniowie Polskiego Gimnazjum Prywatnego w Bytomiu (1932–1939), Studia Śląskie. Seria nowa T. 2, wyd. 1959, s. 144-233
  • Walka o szkołę narodową dla Polaków zagranicą, wyd. Warszawa, 1935, Szkolnictwo Polskie Zagranicą

Linki zewnętrzne

edytuj

Zobacz też

edytuj