I kadencja Sejmu Krajowego Galicji
I kadencja Sejmu Krajowego Galicji – pierwsza kadencja Sejmu Krajowego Galicji, odbywająca się w latach 1861–1867 we Lwowie.
Sesje Sejmu
edytujI sesja
edytujPierwsza sesja odbyła się w dniach 15-26 kwietnia 1861. Marszałkiem krajowym był książę Leon Ludwik Sapieha, zastępcą biskup lwowski Spirydion Litwinowicz, namiestnikiem Alexander von Mensdorff-Pouilly, komisarzem rządowym Karol Mosch.
W czasie sesji powołano 3 komisje (zwane wydziałami), odbyto 9 posiedzeń.
II sesja
edytujDruga sesja odbyła się w dniach 12-31 stycznia 1863. Marszałkiem krajowym był książę Leon Sapieha, zastępcą biskup lwowski Spirydion Litwinowicz, namiestnikiem Alexander von Mensdorff-Pouilly, komisarzem rządowym Karol Mosch, radcami Antoni Mrawincsis i Ludwik Possinger-Choborski.
W czasie sesji powołano 8 komisji, odbyto 9 posiedzeń.
III sesja
edytujTrzecia sesja odbyła się w dniach 23 listopada 1865 – 28 kwietnia 1866. Marszałkiem krajowym był książę Leon Sapieha, zastępcą biskup lwowski Spirydion Litwinowicz, namiestnikiem Franz Xaver Freiherr von Baumgarten, komisarzem rządowym Ludwik Possinger-Choborski.
W czasie sesji powołano 16 komisji, odbyto 78 posiedzeń.
IV sesja
edytujCzwarta sesja odbyła się w dniach 19 listopada-31 grudnia 1866. Marszałkiem krajowym był książę Leon Sapieha, zastępcą biskup lwowski Spirydion Litwinowicz, namiestnikiem Agenor Romuald Gołuchowski, komisarzem rządowym Ludwik Possinger-Choborski.
W czasie sesji powołano 9 komisji, odbyto 26 posiedzeń.
Skład Sejmu
edytuj- Franciszek Ksawery Wierzchleyski – rzymskokatolicki arcybiskup lwowski
- Hryhorij Jachymowycz – greckokatolicki arcybiskup lwowski
- Grzegorz Michał Szymonowicz – ormiańskokatolicki arcybiskup lwowski
- Adam Jasiński – rzymskokatolicki biskup przemyski (uczestniczył tylko w I sesji, po jego śmierci miejsce pozostało nieobsadzone)
- Toma Polanśkyj – greckokatolicki biskup przemyski
- Józef Alojzy Pukalski – rzymskokatolicki biskup tarnowski
- Spirydion Litwinowicz – tytularny biskup Canato
Rektorzy Uniwersytetu Lwowskiego (obsadzali miejsca, jeżeli w czasie ich rocznej kadencji wypadała sesja Sejmu):
- Hryhorij Jachymowycz (1861)
- Fryderyk Rulf (1863)
- Jakiw Hołowacki (1864)
- Łukasz Solecki (1865)
- Euzebiusz Czerkawski (1866)
Rektorzy Uniwersytetu Jagiellońskiego (obsadzali miejsca, jeżeli w czasie ich rocznej kadencji wypadała sesja Sejmu):
- Piotr Bartynowski (1861)
- Ignacy Rafał Czerwiakowski (1863)
- Karol Teliga (1864)
- Antoni Wachholz (1865)
- Franciszek Tomasz Bratranek (1866)
Posłowie obieralni
edytujI kuria
edytuj- Obwód krakowski:
- Leon Ludwik Sapieha
- Leonard Wężyk
- Atanazy Benoe (w 1865 na jego miejsce wybrano Ludwika Wodzickiego)
- Franciszek Paszkowski
- Józef Dietl
- Mikołaj Zyblikiewicz
- Obwód brzeżański:
Początkowo w tym obwodzie zostali wybrani Leon Sapieha i Aleksander Dunin Borkowski. Jednak Sapieha zdobył mandat z I kurii w Krakowie, a Dunin Borkowski w III kurii we Lwowie, zrzekli się mandatów w Brzeżanach, i odbyły się wybory uzupełniające, a posłami zostali:
- Obwód przemyski:
Początkowo w tym obwodzie został wybrany Leon Sapieha, zrzekł się jednak mandatu w Przemyślu, i odbyły się wybory uzupełniające, w których wybrany został Adam Sapieha.
- Seweryn Smarzewski
- Maurycy Kraiński
- Adam Stanisław Sapieha (zrzekł się mandatu w 1863, na jego miejsce wybrano Zygmunta Kozłowskiego)
- Obwód złoczowski:
- Karol Hubicki
- Kazimierz Dzieduszycki (zrzekł się mandatu w 1863, na jego miejsce wybrano 21 grudnia 1865 Michała Gnoińskiego)
- Kazimierz Wodzicki (na jego miejsce wybrano 21 grudnia 1865 Włodzimierza Dzieduszyckiego)
- Obwód czortkowski:
- Tomasz Horodyski[1]
- Leoncjusz Wybranowski (28 grudnia 1865 na jego miejsce wybrano Józefa Geringera)
- Włodzimierz Cielecki (28 grudnia 1865 na jego miejsce wybrano Włodzimierza Russockiego)
- Obwód tarnowski:
- Wincenty Rogaliński (na jego miejsce 14 czerwca 1866 wybrano Leona Gołaszewskiego)
- Józef Piasecki (złożył mandat w 1863, wkrótce potem zmarł, na jego miejsce w tym samym roku wybrano Stanisława Starowieyskiego)
- Władysław Hieronim Sanguszko
- Obwód tarnopolski:
- Kazimierz Grocholski
- Kazimierz Szeliski
- Włodzimierz Baworowski (za Leona Sapiehę, który zrzekł się mandatu)
- Obwód sanocki:
- Aleksander Dobrzański (zmarł w 1866, na jego miejsce wybrano Józefa Majera)
- Ludwik Skrzyński
- Felicjan Laskowski
- Obwód samborski:
- Aleksander Fredro (złożył mandat po I sesji, na jego miejsce wybrano Alfreda Młockiego)
- Ludwik Dolański (złożył mandat 11 stycznia 1866, na jego miejsce wybrano Jana Aleksandra Fredro)
- Henryk Janko (aresztowany za udział w powstaniu styczniowym, na jego miejsce wybrano w 1865 Edwarda Gniewosza)
- Obwód żółkiewski:
- Jan Czajkowski (wybrany w miejsce Leona Sapiehy, który nie przyjął mandatu)
- Jerzy Henryk Lubomirski (wybrany w miejsce Włodzimierza Dzieduszyckiego, który nie przyjął mandatu)
- Henryk Wodzicki
- Obwód sądecki:
- Marceli Feliks Drohojowski (na jego miejsce 21 grudnia 1865 wybrano Franciszka Trzecieskiego)
- Faustyn Żuk-Skarszewski
- Obwód rzeszowski:
- Obwód stryjski:
- Aleksander Stanisław Dzieduszycki (na jego miejsce 21 grudnia 1865 wybrano Zygmunta Sawczyńskiego)
- Oktaw Pietruski (wybrany za Franciszka Jana Smolkę, który wybrał mandat we Lwowie)
- Obwód stanisławowski:
- Władysław Dzieduszycki (w 1865 na jego miejsce wybrano Apolinarego Hoppena)
- Eustachy Rylski (w 1865 na jego miejsce wybrano Maurycego Kabata)
- Obwód kołomyjski:
- Kajetan Agopsowicz (na jego miejsce w 1865 wybrano Włodzimierza Russockiego)
- Antoni Golejewski (złożył mandat 19 stycznia 1863, został wybrany powtórnie)
- Obwód lwowski:
II kuria
edytuj- Józef Breuer (Izba lwowska)
- Wincenty Kirchmajer (Izba krakowska)
- Alfred Hausner (Izba brodzka)
III kuria
edytuj- Okręg Lwów:
- Marek Dubs
- Franciszek Jan Smolka
- Florian Ziemiałkowski (został aresztowany po powstaniu i utracił bierne prawo wyborcze, na jego miejsce wybrano Agenora Romualda Gołuchowskiego)
- Aleksander Dunin Borkowski
- Okręg Kraków:
- Antoni Zygmunt Helcel (złożył mandat po I sesji, na jego miejsce wybrano Ignacego Lipczyńskiego)
- Leon Skorupka (na jego miejsce w 1865 wybrano Michała Koczyńskiego)
- Symeon Samelsohn
- Okręg Przemyśl:
- Okręg Stanisławów:
- Jakub Krzysztofowicz (zmarł w czasie kadencji)
- Okręg Tarnopol:
- Feliks Reyzner (Reisner) (zmarł w czasie kadencji, na jego miejsce wybrano Zygmunta Rodakowskiego)
- Okręg Brody:
- Okręg Jarosław:
- Antoni Juśkiewicz (na jego miejsce 16 stycznia 1866 wybrano Władysława Badeniego)
- Okręg Drohobycz:
- Okręg Biała:
- Okręg Nowy Sącz:
- Okręg Tarnów:
- Okręg Rzeszów:
- Okręg Sambor:
- Okręg Stryj:
- Okręg Kołomyja:
- Lazar Dubs (w 1865 na jego miejsce wybrano Maksymiliana Landesbergera)
IV kuria
edytujWedług numerów okręgów wyborczych:
- Okręg Lwów-Winniki-Szczerzec – ks. Jakiw Szwedycki (jego wybór Sejm zawiesił, a potem unieważnił, w 1863 wybrany powtórnie)
- Okręg Gródek-Janów – ks. Łew Treszczakiwśkyj (w 1863 jego wybór unieważniono, został wybrany powtórnie, wybór znowu unieważniono. Mandat uznano za opróżniony i 15 października 1866 na to miejsce został wybrany Iwan Kowałyszyn)
- Okręg Brzeżany-Przemyślany – ks. Teofil Pawłykiw
- Okręg Bóbrka-Chodorów – ks. Hipolit Dżerowycz
- Okręg Rohatyn-Bursztyn – Wasyl Seńkiw (na jego miejsce 30 listopada 1865 wybrano Jakuba Kulczyckiego)
- Okręg Podhajce-Kozowa – ks. Łew Polowyj
- Okręg Zaleszczyki-Tłuste – Stefan Dwoliński
- Okręg Borszczów-Mielnica – Fedor Andrejczuk
- Okręg Czortków-Jazlowiec-Budzanów – Iwan Karpyneć
- Okręg Kopyczyńce-Husiatyn – Iwan Borysykewycz
- Okręg Kołomyja-Gwoździec-Peczeniżyn – Mykoła Kowbasiuk
- Okręg Horodenka-Obertyn – Hryć Procak
- Okręg Kosów-Kuty – ks. Sofron Wytwyćkyj (złożył mandat po I sesji, w 1863 na jego miejsce wybrano Kostia Łepkaluka)
- Okręg Śniatyń-Zabołotów – ks. Iwan Łewyćkyj (w 1863 wybrano na jego miejsce Iwana Zaparyluka lub Zacharyniuka. Pierwszy jego wybór został zakwestionowany, został wybrany powtórnie)
- Okręg Przemyśl-Niżankowice – ks. Hryhorij Hynyłewycz
- Okręg Jarosław-Sieniawa-Radymno – ks. Antin Dobrianśkyj
- Okręg Jaworów-Krakowiec – ks. Josyp Łozynśkyj (pierwotnie wybrany Hryhorij Hynyłewycz nie przyjął mandatu)
- Okręg Mościska-Sądowa Wisznia – Ołeksa Bałabuch (Sejm unieważnił wybór, na jego miejsce powołano Walentyna Bilewicza)
- Okręg Sambor-Stare Miasto-Stara Sól – Julijan Ławriwśkyj
- Okręg Turka-Borynia – Szymon Tarczanowski
- Okręg Drohobycz-Podbuż – Mychajło Kaczkowśkyj
- Okręg Rudki-Komarno – ks. Julijan Nehrebećkyj
- Okręg Łąka-Medenice – Osyp Krawciw
- Okręg Sanok-Rymanów-Bukowsko – Iwan Łapiczak
- Okręg Lisko-Baligród-Lutowiska – Mychajło Staruch
- Okręg Dobromil-Ustrzyki Dolne-Bircza – Iwan Rusiecki
- Okręg Dubiecko-Brzozów – Antoni Błaz (jego wybór unieważniono na sesji w 1863 roku, na jego miejsce wybrano ks. Wojciecha Stępka, wybór został unieważniony, ale w kolejnych wyborach wybrano ponownie ks. Stępka)
- Okręg Stanisławów-Halicz – Ołeksa Koroluk
- Okręg Bohorodczany-Sołotwina – ks. Antin Mohylnyćkyj
- Okręg Monasterzyska-Buczacz – ks. Mychajło Małynowśkyj
- Okręg Nadwórna-Delatyn – Mykoła Ławrynowycz
- Okręg Tyśmienica-Tłumacz – Mychajło Hrycak
- Okręg Stryj-Skole – ks. Mykoła Ustyjanowycz
- Okręg Dolina-Bolechów-Rożniatów – ks. Iwan Huszałewycz
- Okręg Kałusz-Wojniłów – ks. Antoni Petruszewicz
- Okręg Mikołajów-Żurawno – ks. Mychajło Kuzemśkyj (pierwotnie wybrany ks. Jakiw Szwedyćkyj nie przyjął mandatu)
- Okręg Tarnopol-Ihrowica-Mikulińce – Teodor Biłous
- Okręg Skałat-Grzymałów – Antoni Rogalski
- Okręg Zbaraż-Medyń – ks. Stepan Kaczała
- Okręg Trembowla-Złotniki – ks. Mychajło Kuryłowycz
- Okręg Złoczów-Gliniany – ks. Iwan Naumowycz
- Okręg Łopatyn-Brody-Radziechów – Adam Stocki
- Okręg Busk-Kamionka Strumiłowa-Olesko – Ilko Zahorojko (3 stycznia 1863 aresztowany pod zarzutami kryminalnymi, oczyszczony z zarzutów, powrócił jako poseł)
- Okręg Załośce-Zborów – ks. Wasyl Fortuna
- Okręg Żółkiew-Kulików-Mosty Wielkie – ks. Antin Juzyczynski
- Okręg Bełz-Uhnów-Sokal – Joachim Chomiński (wybór ten zakwestionowano, bo jako dyrektor policji Chomiński prowadził antypolską działalność, łamiąc prawo. Uczestniczył w sesji 1863 roku, później opróżnił mandat, a na jego miejsce wybrano Mykołę Demkowa)
- Okręg Lubaczów-Cieszanów – Amwrosij Janowśkyj
- Okręg Rawa-Niemirów – Antoni Pawęcki (wybrany w tym okręgu Ambroży Janowski nie przyjął mandatu)
- Okręg Kraków-Mogiła-Liszki-Skawina – Walery Wielogłowski (zmarł 4 czerwca 1865, na jego miejsce 20 listopada 1865 wybrano Ludwika Szumańczowskiego)
- Okręg Chrzanów-Jaworzno-Krzeszowice – Adam Józef Potocki
- Okręg Bochnia-Niepołomice-Wiśnicz – Tomasz Drozd
- Okręg Brzesko-Radłów-Wojnicz – Piotr Hebda
- Okręg Wieliczka-Podgórze-Dobczyce – Nikodem Bętkowski (zmarł w 1865, na jego miejsce 30 listopada 1865 wybrano Marcina Dziewońskiego)
- Okręg Jasło-Brzostek-Frysztak – Michał Żebracki (jego wybór unieważniono na sesji w 1863, na jego miejsce wybrano Jana Kobaka, którego wybór zakwestionowano, jednak w końcu zdobył mandat posła)
- Okręg Gorlice-Biecz – Karol Rogawski (złożył mandat w 1865, na jego miejsce 30 listopada 1865 wybrano Andrzeja Rydzowskiego)
- Okręg Dukla-Krosno-Żmigród – Maciej Pudło
- Okręg Rzeszów-Głogów – Józef Liszcz
- Okręg Łańcut-Przeworsk – Wawrzyniec Szpunar
- Okręg Leżajsk-Sokołów-Ulanów – Alfred Potocki (zmarł 23 grudnia 1862, na jego miejsce w 1863 został wybrany Alfred Józef Potocki)
- Okręg Rozwadów-Tarnobrzeg-Nisko – Jan Kobylarz
- Okręg Tyczyn-Strzyżów – ks. Leopold Olcyngier (na opróżnione przez niego miejsce wybrano 15 września 1866 Stanisława Szurleja, ale Sejm uznał ten wybór za nieważny)
- Okręg Nowy Sącz-Grybów-Ciężkowice – Szymon Trochanowski (wybór został zakwestionowany, ale na sesji w 1863 uznano go za ważny)
- Okręg Stary Sącz-Krynica – Michał Kmietowicz
- Okręg Nowy Targ-Krościenko – Maksymilian Marszałkowicz (po jego rezygnacji, 30 listopada 1865 wybrano na jego miejsce Józefa Żabińskiego)
- Okręg Limanowa-Skrzydlna – Wojciech Zelek (po jego śmierci 27 grudnia 1861, na jego miejsce w 1863 wybrano Michała Cichorza, wybór został zakwestionowany przez Sejm, w kolejnych wyborach został wybrany ponownie Michał Cichorz)
- Okręg Tarnów-Tuchów – Michał Witalis
- Okręg Dąbrowa-Żabno – ks. Stanisław Morgenstern
- Okręg Dębica-Pilzno – Jan Przybyło (złożył mandat po I sesji, na jego miejsce w 1863 wybrano Jana Kozioła. Jego wybór został unieważniony, ale w powtórnych wyborach ponownie wybrano Jana Kozioła)
- Okręg Ropczyce-Kolbuszowa – ks. Ludwik Ruczka
- Okręg Mielec-Zassów – Maciej Czechura
- Okręg Wadowice-Kalwaria-Andrychów – Józef Baum (na jego miejsce 30 listopada 1865 wybrano Ludwika Kapiszewskiego)
- Okręg Kenty-Biała-Oświęcim – Franciszek Krawczyk
- Okręg Myślenice-Jordanów-Maków – Michał Leśniak (jego wybór unieważniono, został wybrany ponownie w 1863, wybór ponownie unieważniono, na jego miejsce wybrano Józefa Zdunia, którego wybór także unieważniono, ale w powtórnych wyborach został znowu wybrany)
- Okręg Żywiec-Ślemień-Milówka – Jan Siwiec (jego wybór unieważniono na sesji w 1863, na jego miejsce wybrano ks. Antoniego Antałkiewicza, którego wybór w 1866 uznano za nieważny. W ponownych wyborach wybrano Józefa Wolnego)
Przypisy
edytujBibliografia
edytuj- „Gazeta Lwowska”, 79–82 (kwiecień 1861).
- Stanisław Grodziski, Sejm Krajowy Galicyjski 1861–1914, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1993, ISBN 83-7059-052-7, OCLC 830051670 .