Speedway 2. Ekstraliga

(Przekierowano z I liga polska na żużlu)

Speedway 2. Ekstraliga – druga w hierarchii klasa ligowych rozgrywek żużlowych w Polsce. Organizowana w latach 1948–1950 i ponownie od sezonu 1955 (do 1999 pod nazwą II liga żużlowa, a następnie do 2023 jako I liga żużlowa), przekształcona na zawodową przed sezonem 2024.

Speedway 2. Ekstraliga
2025
Państwo

 Polska

Oficjalny skrót

2SE

Dyscyplina

żużel

Organizator rozgrywek

Ekstraliga Żużlowa

Data założenia

1948

Założyciel

PZM

Poprzednia nazwa

II liga (1948–1999)[a]
I liga (2000–2023)

Przekształcona
na zawodową

2024

Partner TV

Canal+

Sponsor tytularny

Metalkas

Rozgrywki
Liczba drużyn

8

Zwycięzca

DM 2SE

Wyższy poziom ligowy

Speedway Ekstraliga

Niższy poziom ligowy

Krajowa Liga Żużlowa

Zwycięzcy
Pierwszy zwycięzca

Polonia Bytom (1948)

Obecny zwycięzca

ROW Rybnik SA (2024)

Najwięcej zwycięstw

Speedway Stal Rzeszów,
ZKŻ Zielona Góra (7)

Strona internetowa

Rozgrywki ligowe w Polsce ruszyły w 1948 roku. Komisja Sportowa PZM wytypowała wówczas szesnaście klubów, które w pierwszej kolejności rywalizowały w eliminacjach. Prawo startu na pierwszym poziomie ligowym wywalczyło dziewięć zespołów, natomiast pozostałe siedem, do których dokooptowano jeszcze dwa, utworzyło drugi poziom[1]. Po sezonie 1999 II ligę przemianowano na I ligę (dotychczas pod tą nazwą funkcjonowała najwyższa klasa rozgrywkowa), którą od sezonu 2024 zastąpiła w pełni zawodowa Speedway 2. Ekstraliga.

Do 2023 roku zarządzana przez Polski Związek Motorowy (Główną Komisję Sportu Żużlowego), zaś od listopada 2023 przez Ekstraligę Żużlową. Od tego czasu do udziału w jej rozgrywkach zostają dopuszczone wyłącznie kluby posiadające status profesjonalny (tj. działające w formie spółki akcyjnej lub sportowej spółki akcyjnej), które – po spełnieniu wszelkich niezbędnych kryteriów – otrzymały roczną licencję na występy na tym szczeblu (możliwe jest również wydawanie tzw. licencji warunkowych).

Nazwy ligi

edytuj
  • II liga (1948–1999)[a]
  • I liga (2000–2023)
    • Nice 1. Liga (2011–2019)
    • eWinner 1. Liga (2020–2022)
  • Speedway 2. Ekstraliga (2024–)
    • Metalkas 2. Ekstraliga (2024–)

Format

edytuj

W rundzie zasadniczej zespoły walczą systemem każdy z każdym mecz i rewanż. Do fazy play-off awansują zespoły z miejsc 1-4. Najlepszy zespół awansuje do Speedway Ekstraligi, a ósmy zespół spada do Krajowej Ligi Żużlowej.

W rundzie zasadniczej za porażkę nie dostaje się punktów, za zwycięstwo dostaje się 2 punkty, a za lepszy bilans w dwumeczu przyznaje się tzw. punkt bonusowy (jeśli wynik w dwumeczu będzie remisowy, punktu tego nie przyznaje się wcale).

Zestawienie medalistów

edytuj

Medaliści

edytuj
Sezon I miejsce II miejsce III miejsce
II liga żużlowa
1948 Polonia Bytom RKM-Budowlani Rybnik Polonia Bydgoszcz
1949 Polonia-Gwardia Bydgoszcz CTCiM Częstochowa GKM-Związkowiec Gdańsk
1950 Gwardia Bydgoszcz Włókniarz Częstochowa CWKS Warszawa
W latach 1951–1954 rozgrywki nie odbywały się.
1955 Górnik Rybnik Sparta Łódź Włókniarz Częstochowa
1956 gr. północ:
Włókniarz Częstochowa
gr. południe:
Stal Świętochłowice
gr. północ:
Stal Gorzów Wielkopolski
gr. południe:
KKS Ostrovia
gr. północ:
AMK Katowice
gr. południe:
ZKS Stal Rzeszów
1957 ZKS Stal Rzeszów Unia Leszno Skra Warszawa
1958 SKS Start Gniezno KKS Kolejarz Rawicz Tramwajarz Łódź
1959 ZKS Stal Rzeszów Unia Tarnów Stal Gorzów Wielkopolski
1960 Sparta Wrocław BKS Wanda Kraków Tramwajarz Łódź
1961 Stal Gorzów Wielkopolski Unia Tarnów Tramwajarz Łódź
1962 KS Śląsk Świętochłowice Zgrzeblarki Zielona Góra Stal Toruń
1963–
1964
[b]
Unia Tarnów Zgrzeblarki Zielona Góra Karpaty Krosno
Włókniarz Częstochowa Karpaty Krosno Zgrzeblarki Zielona Góra
Zgrzeblarki Zielona Góra Unia Tarnów Karpaty Krosno
1965–
1966
[b]
Włókniarz Częstochowa Unia Tarnów KS Kolejarz Opole
Unia Leszno Włókniarz Częstochowa KS Kolejarz Opole
Włókniarz Częstochowa Unia Tarnów KS Kolejarz Opole
1967–
1968
[b]
KS Śląsk Świętochłowice Unia Leszno KS Kolejarz Opole
KS Śląsk Świętochłowice Unia Leszno RKS Motor Lublin
KS Śląsk Świętochłowice Unia Leszno KS Kolejarz Opole
1969 KS Kolejarz Opole Unia Leszno Unia Tarnów
1970 Unia Tarnów ZKS Stal Rzeszów Zgrzeblarki Zielona Góra
1971 Zgrzeblarki Zielona Góra Włókniarz Częstochowa Unia Leszno
1972 Unia Leszno GKS Wybrzeże Gdańsk Stal Toruń
1973 Sparta Wrocław Stal Toruń GKS Wybrzeże Gdańsk
1974 KS Kolejarz Opole GKS Wybrzeże Gdańsk RKS Motor Lublin
1975 Falubaz Zielona Góra Stal Toruń KS Śląsk Świętochłowice
1976 RKS Motor Lublin KS Śląsk Świętochłowice Unia Tarnów
1977 Falubaz Zielona Góra KS Śląsk Świętochłowice SKS Start Gniezno
1978 Sparta Wrocław RKS Motor Lublin Unia Tarnów
1979 SKS Start Gniezno RKS Motor Lublin ZKS Stal Rzeszów
1980 KS Kolejarz Opole ZKS Stal Rzeszów KS Śląsk Świętochłowice
1981 ZKS Stal Rzeszów RKS Motor Lublin GKM Grudziądz
1982 RKS Motor Lublin Unia Tarnów Włókniarz Częstochowa
1983 KS ROW Rybnik GKM Grudziądz KS Śląsk Świętochłowice
1984 KS Śląsk Świętochłowice Unia Tarnów KKS Ostrovia
1985 Unia Tarnów RKS Motor Lublin SKS Start Gniezno
1986 SKS Start Gniezno KS Śląsk Świętochłowice KKS Ostrovia
1987 KS Kolejarz Opole Włókniarz Częstochowa Sparta Wrocław
1988 KKS Ostrovia Sparta Wrocław RKS Motor Lublin
1989 RKS Motor Lublin KS Kolejarz Opole Włókniarz Częstochowa
1990 Unia Tarnów Sparta Wrocław KS Kolejarz Opole
1991 ZKS Stal Rzeszów Włókniarz Częstochowa GKS Wybrzeże Gdańsk
1992 KS ROW Rybnik Unia Leszno SKS Start Gniezno
1993 GKS Wybrzeże Gdańsk Włókniarz Częstochowa TS Polonia Piła
1994 TS Polonia Piła ZKS Stal Rzeszów RKM Rybnik
1995 SKS Start Gniezno GKM Grudziądz Unia Leszno
1996 Unia Leszno ZKŻ Zielona Góra GKS Wybrzeże Gdańsk
1997 GKM Grudziądz TŻ Iskra Ostrów Wielkopolski Unia Tarnów
1998 WTS Wrocław GKS Wybrzeże Gdańsk Włókniarz Częstochowa
1999 Włókniarz Częstochowa ZKŻ Zielona Góra TŻ Opole
I liga żużlowa
2000 ZKŻ Zielona Góra GKM Grudziądz RKM Rybnik
2001 GKS Wybrzeże Gdańsk TŻ Iskra Ostrów Wielkopolski ŻKS Krosno
2002 ZKŻ Zielona Góra SKS Start Gniezno RKM Rybnik
2003 RKM Rybnik Unia Tarnów TŻ Lublin
2004 GKS Wybrzeże Gdańsk TŻ Lublin ZKS Stal Rzeszów
2005 ZKS Stal Rzeszów KM Ostrów RKM Rybnik
2006 ZKŻ Zielona Góra KM Ostrów TŻ Start Gniezno
2007 Stal Gorzów Wielkopolski KM Ostrów GKŻ Wybrzeże Gdańsk
2008 Polonia Bydgoszcz GKŻ Wybrzeże Gdańsk KM Ostrów
2009 Unia Tarnów   SK Lokomotīve Dyneburg Speedway Stal Rzeszów
2010 Speedway Stal Rzeszów GKS Wybrzeże Gdańsk SA TŻ Start Gniezno
2011 Polonia Bydgoszcz GKS Wybrzeże Gdańsk SA TŻ Start Gniezno
2012 TŻ Start Gniezno GTŻ Grudziądz KMŻ Lublin
2013 GKS Wybrzeże Gdańsk SA GTŻ Grudziądz   SK Lokomotīve Dyneburg
2014 Speedway Stal Rzeszów KŻ Orzeł Łódź GKM Grudziądz SA
2015   SK Lokomotīve Dyneburg ŻKS Ostrovia ŻKS ROW Rybnik
2016   SK Lokomotīve Dyneburg KŻ Orzeł Łódź Włókniarz Częstochowa
2017 Unia Tarnów GKŻ Wybrzeże Gdańsk   SK Lokomotīve Dyneburg
2018 Speedway Lublin ROW Rybnik SA GTM Start Gniezno
2019 ROW Rybnik SA TŻ Ostrovia GTM Start Gniezno
2020 KS Toruń GTM Start Gniezno KŻ Orzeł Łódź
2021 TŻ Ostrovia Wilki Krosno ROW Rybnik SA
2022 Wilki Krosno ZKŻ Zielona Góra Polonia Bydgoszcz
2023 ZKŻ Zielona Góra ROW Rybnik SA Polonia Bydgoszcz
Speedway 2. Ekstraliga
2024 ROW Rybnik SA Polonia Bydgoszcz TŻ Ostrovia

Klasyfikacja medalowa

edytuj

Stan po sezonie 2024

Lp. Klub I msc II msc III msc Razem
1. ZKŻ Zielona Góra[c] 7 5 2 14
2. Speedway Stal Rzeszów[d] 7 3 4[e] 14
3. Unia Tarnów 6 6 4 16
4. KS Śląsk Świętochłowice[f] 5[e] 3 3 11
5. Włókniarz Częstochowa[g][h] 4[e] 7 5 16
6. WTS Wrocław[i] 4 2 1 7
7. KS Kolejarz Opole 4 1 4 9
8. SKS Start Gniezno 4 1 3 8
Polonia Bydgoszcz[j][k] 4 1 3 8
10. Unia Leszno 3 5 2 10
11. RKS Motor Lublin 3 4 3 10
12. GKS Wybrzeże Gdańsk 3 3 3 9
13. KS ROW Rybnik[l] 3 1 4
14. ROW Rybnik SA[m] 2 2 2 6
15.   SK Lokomotīve Dyneburg 2 1 2 5
16. Stal Gorzów Wielkopolski 2 1[e] 1 4
17. GKŻ Wybrzeże Gdańsk[n][o] 1 4 1 6
18. GKM Grudziądz 1 3 1 5
19. KS Toruń[p] 1 2 2 5
20. KKS Ostrovia 1 1[e] 2 4
21. TŻ Ostrovia 1 1 1 3
22. Wilki Krosno 1 1 2
23. RKM Rybnik 1 4 5
24. TŻ Start Gniezno 1 3 4
25. TS Polonia Piła 1 1 2
26. Polonia Bytom 1 1
Speedway Lublin 1 1
28. KM Ostrów 3 1 4
29. GKM Grudziądz SA[q] 2 1 3
KŻ Orzeł Łódź 2 1 3
31. TŻ Iskra Ostrów Wielkopolski 2 2
32. Tramwajarz Łódź[r] 1 3 4
33. GTM Start Gniezno 1 2 3
34. Karpaty Krosno 1 1 2
TŻ Lublin 1 1 2
36. KKS Kolejarz Rawicz 1 1
BKS Wanda Kraków 1 1
ŻKS Ostrovia 1 1
39. GKM-Związkowiec Gdańsk 1 1
CWKS Warszawa 1 1
AMK Katowice 1[e] 1
Skra Warszawa 1 1
TŻ Opole 1 1
ŻKS Krosno 1 1
KMŻ Lublin 1 1
Italiką oznaczono nieaktywne kluby.
  1. a b W latach 1951–1954 rozgrywki nie odbywały się.
  2. a b c W latach 1963–1968 rozgrywki ligowe były przeprowadzane w cyklu dwuletnim, choć medalistów ustalano co roku.
  3. Także jako Zgrzeblarki Zielona Góra oraz Falubaz Zielona Góra.
  4. Także jako ZKS Stal Rzeszów.
  5. a b c d e f W tym raz z podziałem na grupy.
  6. Także jako Stal Świętochłowice.
  7. Także jako CTCiM Częstochowa.
  8. Uwzględniono starty stowarzyszenia CKM „Włókniarz” oraz dwóch wywodzących się z niego spółek – CKM „Włókniarz” SA, której władze PZM obebrały licencję po sezonie 2014, i „Włókniarz Częstochowa” SA, która powstała pośrednio po odebraniu licencji tej pierwszej.
  9. Także jako Sparta Wrocław.
  10. Także jako Polonia-Gwardia Bydgoszcz oraz Gwardia Bydgoszcz.
  11. Uwzględniono starty sekcji klubu BKS „Polonia”, który został rozwiązany po sezonie 2003, oraz stowarzyszenia BTŻ „Polonia”, które za zgodą władz PZM zajęło miejsce dotychczasowego klubu w rozgrywkach, i wywodzącej się z niego spółki ŻKS „Polonia Bydgoszcz” SA.
  12. Także jako RKM-Budowlani Rybnik oraz Górnik Rybnik.
  13. Także jako ŻKS ROW Rybnik.
  14. Także jako GKS Wybrzeże Gdańsk SA.
  15. Uwzględniono starty stowarzyszenia GKŻ „Wybrzeże” oraz dwóch wywodzących się z niego spółek – GKS „Wybrzeże” SA, której władze PZM obebrały licencję po sezonie 2014, i Wybrzeże Gdańsk SA, która powstała pośrednio po odebraniu licencji tej pierwszej.
  16. Także jako Stal Toruń.
  17. Także jako GTŻ Grudziądz.
  18. Także jako Sparta Łódź.

Przypisy

edytuj
  1. Od przerabianego sprzętu do najlepszej ligi świata! Jak się to wszystko zaczęło?. przegladsportowy.onet.pl. [dostęp 2025-03-21]. (pol.).