Idisze Bande, Jidysze Bande, Idische Bande (pełna nazwa Żydowski Teatr Literacko Artystyczny „Di Idisze Bande”) – żydowski teatr kabaretowy występujący w kraju i za granicą w latach 1932–1939.

Zespół został założony w Kaliszu. Pełna nazwa Żydowski Teatr Literacko Artystyczny „Di Idisze Bande” lub Warszawski Żydowski Teatr Literacko Artystyczny „Di Idisze Bande”. Członkowie – Chana Grosberg, Lola Folman, Rita Gazel, Malwina Rapel, Lili Liliana, Leon Liebgold, Zysze Kac, Dawid Lederman, Ajzyk Rotman, Herman Fenigstein, Menasze Oppenheim, R. Marsałow. Dyrektorem i głównym reżyserem był Icchok Nożyk. Kierownictwo muzyczne sprawował najpierw St. Sternblic, potem Dawid Bajgelman, a następnie Herc Rubin. Akompaniatorką była pianistka Fania Kamińska-Epstein.

Zespół występował w różnych miastach Polski, od 1937 miał swoją siedzibę w Warszawie na ul. Dzielnej. Był już wtedy jedynym żydowskim teatrem kabaretowym w Polsce. W kwietniu 1934 zespół był na tournée wyjazdowym. W czerwcu 1934 roku zespół występował we Lwowie. W październiku 1934 zespół występował w sali Filharmonii w Łodzi.

Przebojem Idisze Bande w 1934 było tango Grzech z muzyką Dawida Bajgelmana i polskimi słowami Walerego Jastrzębca-Rudnickiego. Wydawnictwo nutowe Jastrząb pisało, że był to wielki przebój teatru „Idisze bande” i kina rewiowego Colloseum[1]. Na pierwszej stronie nut było zdjęcie piosenkarza Witolda Rychtera (Ryszard Jesień), piosenkę nagrali na płytach Wiera Gran i Adam Aston.

W 1937 występy Idisze Bande oglądał w Warszawie bawiący tam gościnnie Maurice Schwartz, jeden z najważniejszych reżyserów i dyrektorów teatru żydowskiego w USA, założyciel Yiddish Art Theatre w Nowym Jorku. W 1939 na zaproszenie Maurice’a Schwartza zespół Idisze Bande w swoim ówczesnym składzie wyjechał do Nowego Jorku. Ze względu na wybuch II wojny światowej członkowie zespołu nie wrócili już do Polski (powrót zaplanowany był na koniec sierpnia 1939).

Przypisy edytuj

  1. Wielki przebój teatrów „Idisze bande” i „Colloseum”, Jastrzębiec-Rudnicki Walery (sł.), Beigelman D. (muz.), 1934, Wydawnictwo „Jastrząb” nr 61, Leon Idzikowski, Warszawa: Zakład Graficzny „Pionier”.

Linki zewnętrzne edytuj