Ignacy Bukowski (oficer)

Ignacy Bukowski (ur. 12 grudnia 1904 w Warszawie, zm. 30 lipca 1984 tamże) – pułkownik dyplomowany Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, attaché wojskowy.

Grób Ignacego Bukowskiego na cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Życiorys edytuj

Urodził się 12 grudnia 1904 w Warszawie. Był synem Ignacego (1845-1918) i Anny z domu Friboli (1881-1925)[1]. Jego ojciec był kupcem, matka nauczycielką[1].

Od 1914 był uczniem Gimnazjum Praskiego. W 1919 wstąpił do Korpusu Kadetów nr 2 w Modlinie[1]. W sierpniu 1920 służył przez miesiąc ochotniczo w wojsku polskim jako kurier w kompanii sztabowej dowództwa 6 Armii. Egzamin dojrzałości zdał w 1923[2].

W latach 1923-1925 był słuchaczem Oficerskiej Szkoły Artylerii w Toruniu. Ukończył ją z druga lokatą. W październiku 1925 został mianowany podporucznikiem artylerii ze starszeństwem od 1 lipca 1925[2]. W latach 1925-1932 służył w 11 Dywizjonie Artylerii Konnej (w 1929 jednostka ta stała się częścią Brygady Kawalerii „Toruń”). W 1927 awansowany do stopnia porucznika, w jednostce był m.in. dowódca plutonu[3]. W 1932 rozpoczął naukę w Wyższej Szkole Wojennej. Po pierwszym roku został razem z Leonem Fudakowskim skierowany na studia w paryskiej Ecole Supérieure de Guerre[4]. Studia tamże ukończył w lipcu 1935. 27 czerwca 1935 prezydent RP nadał mu stopień kapitana z dniem 1 stycznia 1935 i 72. lokatą w korpusie oficerów artylerii[5]. Z dniem 1 sierpnia 1935 otrzymał tytuł oficera dyplomowanego[6][7]. W tym samym miesiącu otrzymał przydział do 9 Dywizji Piechoty w Siedlcach[8], tam do października 1937 był I oficerem sztabu, następnie odbył staż liniowy w 9 Pułku Artylerii Lekkiej jako dowódca baterii, od 23 marca 1939 do 21 sierpnia 1939 był kwatermistrzem 9 DP[9].

Bezpośrednio przed wybuchem II wojny światowej został skierowany do sztabu Grupy Operacyjnej „Wschód”. W czasie kampanii wrześniowej był w niej szefem Oddziału Informacyjnego. Uczestniczył w walkach pod Grudziądzem oraz bitwie nad Bzurą. Po tym jak GO przestała istnieć w nocy z 17 na 118 marca przedostał się do Warszawy, formalnie został przydzielony do dowództwa Armii „Poznań” (sama armia już wtedy nie istniała). 29 września 1939 dostał się w Warszawie do niewoli[10]. Przebywał w Oflagu XI B w Brunszwiku, od czerwca 1940 do stycznia 1945 w Oflagu II C w Woldenbergu, następnie w Oflagu X A w Sandbostel i Oflagu X C w Lubece, gdzie doczekał wyzwolenia przez wojska brytyjskie w maju 1945[11]. od 2 maja 1945 do 14 marca 1946 pełnił w Niemczech funkcję oficera łącznikowego pomiędzy zgrupowaniem byłych jeńców wojennych a brytyjskimi władzami opiekuńczymi[11].

Następnie powrócił do Polski, ale został ponownie wysłany do Niemiec, tym razem z ramienia władz komunistycznych miał został szefem Oddziału Polskiej Misji Repatriacyjnej w Lubece[12]. Równocześnie został tajnym współpracownikiem Oddziału II Sztabu Generalnego LWP[13]. W maju 1947 powrócił do Polski, w lipcu tegoż roku został przydzielony do dyspozycji szefa Oddziału II i równocześnie awansowany do stopnia podpułkownika (z pominięciem stopnia majora). Od października 1947 był członkiem Polskiej Partii Robotnicznej, w listopadzie 1947 otrzymał nominację na attaché wojskowego w Pradze. Wyjechał tam w grudniu tegoż roku[14]. W lipcu 1948 został awansowany do stopnia pułkownika[15]. Od listopada 1948 do listopada 1949 był attaché wojskowym w Paryżu[16]. W styczniu 1950 został przeniesiony do dyspozycji szefa Departamentu Personalnego MON, a jeszcze w tym samym miesiącu został starszym referentem w Biurze Studiów Wojennych przy MON (początkowo był tam jedynym pracownikiem)[17]. Od sierpnia 1950 pozostawał bez przydziału, a z dniem 31 lipca 1951 został przeniesiony w stan spoczynku z uwagi na stan zdrowia[18]. Utrzymywał się renty wojskowej, podjął też zatrudnienie w archiwum tygodnika Świat[19]. 11 lutego 1952 został aresztowany pod zarzutem udziału w spisku wojskowym i szpiegostwa[19]. w czasie trwającego dwa lata i dziewięć miesięcy śledztwa poddawano go licznym przesłuchaniom i wymuszono torturami fizycznymi i psychicznymi przyznanie się do szeregu w istocie niepopełnionych czynów, w tym konspiracji z Wacławem Komarem w celu obalenia władz państwowych i kierownictwa armii[20]. Został wypuszczony bez postawienia zarzutów 30 listopada 1954[21].

W latach 1956-1962 pracował jako redaktor w wydawnictwie Wiedza Powszechna, w 1963 był krótko dyrektorem Biura Podróży Gromada. Tłumaczył dla Wydawnictwa MON książki z angielskiego, francuskiego i rosyjskiego ukazujące się w serii "Biblioteka Wiedzy Wojskowej". Od kwietnia 1964 do maja 1965 był członkiem polskiej delegacji w Międzynarodowej Komisji Nadzoru i Kontroli[22]. Do końca życia był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej[23].

W 1974 opublikował wspomnienia obejmujące okres do 1939, zatytułowane Z minionych lat, cieszące się opinią jednej z ciekawszych relacji wojskowej dotyczącej okresu międzywojennego[1].

Za udział w kampanii wrześniowej został w 1948 odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari[24].

Zmarł 30 lipca 1984[25]. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach[25].

Wdowa po nim oraz dwie córki otrzymały w 1992 odszkodowanie i zadośćuczynienie w związku z jego bezprawnym aresztowaniem[21].

Przypisy edytuj

  1. a b c d Koreś 2021 ↓, s. 133.
  2. a b Koreś 2021 ↓, s. 134.
  3. Koreś 2021 ↓, s. 134-135.
  4. Koreś 2021 ↓, s. 135-136.
  5. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 28 czerwca 1935, s. 76.
  6. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 31 sierpnia 1935, s. 103.
  7. Koreś 2021 ↓, s. 141.
  8. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 31 sierpnia 1935, s. 99.
  9. Koreś 2021 ↓, s. 141-142.
  10. Koreś 2021 ↓, s. 143-144.
  11. a b Koreś 2021 ↓, s. 147.
  12. Koreś 2021 ↓, s. 150-151.
  13. Koreś 2021 ↓, s. 151.
  14. Koreś 2021 ↓, s. 154-155.
  15. Koreś 2021 ↓, s. 155.
  16. Koreś 2021 ↓, s. 157-158.
  17. Koreś 2021 ↓, s. 160-161.
  18. Koreś 2021 ↓, s. 161-163.
  19. a b Koreś 2021 ↓, s. 164.
  20. Koreś 2021 ↓, s. 166-167.
  21. a b Koreś 2021 ↓, s. 167.
  22. Koreś 2021 ↓, s. 168-170.
  23. Koreś 2021 ↓, s. 168.
  24. Koreś 2021 ↓, s. 145.
  25. a b Koreś 2021 ↓, s. 171.

Bibliografia edytuj

  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
  • Daniel Koreś: Studium uwikłania. Życie i kariera attaché wojskowego w Pradze i Paryżu płk. dypl. Ignacego Bukowskiego (1904-1984) w: Attaché i przedstawiciele misji wojskowych w Wojsku Polskim II RP i Siłach Zbrojnych PRL. Katowice-Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2021. ISBN 978-83-8229-197-1.