Ignacy Krieger
Ignacy (Izaak) Krieger (ur. 1817 lub 1820[1] w przysiółku Mikołaj koło Wadowic (obecnie na terenie miasta Wadowice), zm. 17 czerwca 1889 w Krakowie) – krakowski fotograf, właściciel zakładu fotograficznego dokumentującego miasto i jego zabytki.
.jpg) Ignacy Krieger, lata 80. XIX | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
fotograf |
Życiorys edytuj
Nie wiadomo, gdzie i u kogo uczył się fotografii. W latach 50. mieszkał w miejscowości Lipnik.
W 1860, po powrocie z zagranicznego wyjazdu, podczas którego doskonalił swoje umiejętności, przeniósł się do Krakowa i założył pracownię. Mieściła się ona w podwórzu domu A. Schwarza przy ul. Grodzkiej 88 (obecnie 13). W maju tego samu roku w „Czasie” zamieścił ogłoszenie mówiące, że wykonuje portrety, medaliony, zdjęcia grupowe, „krajowidoki” i zdjęcia budynków. Jako fotograf szybko zdobył wysoką pozycję w mieście[2]. Ok. 1864 r. posiadał również filię zakładu w Tarnowie[3].
Po powrocie z drugiego wyjazdu zagranicznego w 1865 r. atelier przeniósł do kamienicy na rogu Rynku Głównego i ul. św. Jana (wówczas Rynek Główny 37, obecnie 42).
Zmarł w 1889 roku, pochowany został na nowym cmentarzu żydowskim w Krakowie.
Działalność edytuj
Zakład Kriegera zajmował się typową dla ówczesnych firm fotograficznych działalnością, tj. wykonywaniem portretów. Ponadto firma na szeroką skalę wykonywała zdjęcia zabytków Krakowa, które dziś stanowią źródło wiedzy, zwłaszcza na temat obiektów niezachowanych. Fotografie te przedstawiają ogólne widoki miasta i konkretne miejsca, wnętrza budynków oraz detale. Krieger utrwalił np. Sukiennice sprzed przebudowy, Rynek Główny z budynkiem Wielkiej Wagi, wnętrze kościoła mariackiego sprzed renowacji czy nieistniejący już zespół szpitalny duchaków. Dokumentował także nowe budynki, np. Teatr Miejski. Ponadto zakład wykonywał reprodukcje dzieł sztuki, fotografując obiekty z kościelnych skarbców, muzeów i kolekcji. Osobną część dorobku Kriegera stanowią zdjęcia o charakterze etnograficznym, przedstawiające „typy ludowe”: chłopów, górali czy Hucułów.
Technika edytuj
Początkowo Krieger używał techniki kolodionowej, którą po połowie lat 80. zastąpił bromo-żelatynową. Mokra płyta kolodionowa nie zniknęła jednak zupełnie z zakładu Kriegera i była stosowana nawet po roku 1890 w fotografii reprodukcyjnej[4].
Rodzina edytuj
Żonaty z Hani (Anną) z Thiebergerów, miał 5 dzieci. Dwoje najstarszych: Natan (1844–1903) i Amalia (1846–1928) także było fotografami i prowadziło zakład wraz z ojcem, kontynuując działalność po jego śmierci. Byli członkami Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, które wykorzystywało zdjęcia z pracowni Kriegerów np. w „Roczniku Krakowskim”. W 1895 roku Natan Krieger podpisał umowę z krakowskim Muzeum Narodowym - w ramach tego porozumienia, muzeum otrzymywało kopie wszystkich wykonanych przez niego zdjęć obiektów[5]. Dzięki tej współpracy znany jest wygląd części strat wojennych ze zbiorów instytucji.
Zbiory edytuj
Po śmierci Natana atelier przejęła Amalia i prowadziła je do 1926. 28 lutego 1926, zgodnie z wolą Ignacego i Natana, ofiarowała klisze i cały warsztat gminie miasta Krakowa, ustanawiając równocześnie fundację im. Ignacego i Natana Kriegerów, która miała opiekować się kliszami, zajmować się ich wykorzystywaniem i dalszym gromadzeniem. Zbiór początkowo został przekazany w zarząd Muzeum Przemysłowemu, potem do Biblioteki Muzeum Przemysłowego i Biblioteki Akademii Sztuk Pięknych.
Od 1967 spuścizna Kriegerów znajduje się w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa. Liczy ok. 9000 klisz ze zdjęciami Ignacego, Natana i Amalii[6]. Natomiast wyposażenie atelier, wbrew woli Amalii, uległo rozproszeniu.
Upamiętnienie edytuj
Uchwałą z dnia 17 maja 2017 Rada Miasta Krakowa nadała nazwę Ignacego Kriegera ulicy położonej w dzielnicy II Grzegórzki, łączącej ulicę płk. Francesco Nullo z ulicą Cystersów[7]. Z inicjatywy Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, 27 lutego 2018 r. odsłonięto pamiątkową tablicę ku czci Ignacego Kriegera. Wydarzenie miało miejsce przed Pałacem Bonerowskim na rogu Rynku Głównego i ul. św. Jana. W 2017 roku Muzeum Historyczne Miasta Krakowa zainicjowało projekt wmurowania tablicy pamiątkowej ku czci Ignacego Kriegera w ścianę Pałacu Bonerowskiego, gdzie przez ponad 60 lat mieściło się założone przez niego atelier fotograficzne[8].
Przypisy edytuj
- ↑ Datę 1820 podaje np. Polski Słownik Biograficzny, s. 30, oraz Teresa Kwiatkowska, Andrzej Malik, Zespół negatywów szklanych z zakładu fotograficznego rodziny Kriegerów w posiadaniu Muzeum Historycznego miasta Krakowa, „Krzysztofory” 1984, nr 11, s. 51. Rok 1817 podaje: Eugeniusz Duda, Ignacy Krieger [w:] Krakowianie. Wybitni Żydzi krakowscy XIV-XX w., s. 148.
- ↑ Eugeniusz Duda, Ignacy Krieger [w:] Krakowianie. Wybitni Żydzi krakowscy XIV-XX w., Kraków 2006, s. 148.
- ↑ Katarzyna Kudłacz, Noty o fotografach i zakładach fotograficznych [w:] Katarzyna Kudłacz, Marta Miskowiec, Katalog winiet krakowskich zakładów fotograficznych, Kraków 2008, s. 325.
- ↑ Teresa Kwiatkowska, Andrzej Malik, Zespół negatywów szklanych z zakładu fotograficznego rodziny Kriegerów w posiadaniu Muzeum Historycznego miasta Krakowa, „Krzysztofory” 1984, nr 11, s. 56.
- ↑ Diana Błońska i inni, Muzeum Narodowe w Krakowie 1879-2019, Kraków: Muzeum Narodowe w Krakowie, 2019, s. 24, ISBN 978-83-7581-317-3 [dostęp 2024-01-10].
- ↑ E. Duda, Ignacy Krieger [w:] Krakowianie. Wybitni Żydzi krakowscy XIV-XX w., Kraków 2006, s. 150.
- ↑ Uchwała nr LXXII/1743/17 Rady Miasta Krakowa z dnia 17 maja 2017 roku w sprawie nazwy ulicy – Dziennik Urzędowy Województwa Małopolskiego
- ↑ https://www.krakow.pl/aktualnosci/217918,26,komunikat,odslonieto_tablice_pamiatkowa_ku_czci_ignacego_kriegera.html
Bibliografia edytuj
- Celina Bąk-Koczarska, Krieger Ignacy [w:] Polski słownik biograficzny, t. XV, 1970, s. 307-308.
- Eugeniusz Duda, Ignacy Krieger [w:] Krakowianie. Wybitni Żydzi krakowscy XIV-XX w., Kraków 2006, s. 148-150.
- Encyklopedia Krakowa, Warszawa-Kraków 2000.
- Teresa Kwiatkowska, Andrzej Malik, Zespół negatywów szklanych z zakładu fotograficznego rodziny Kriegerów w posiadaniu Muzeum Historycznego miasta Krakowa, „Krzysztofory” 1984, nr 11, s. 51-69.
- Literatura dodatkowa
- Eugeniusz Duda, Kriegerowie – nowe szczegóły biograficzne, „Kraków” 1992/1993, nr 2 (34), s. 30.
- Aleksandra Jaklińska, Typy Żydów krakowskich z drugiej połowy XIX w. na fotografiach I. Kriegera w zbiorach Muzeum Historycznego m. Krakowa, „Krzysztofory” 1985, nr 12, s. 61.
- Wanda Mossakowska, Topografia zakładu fotograficznego Ignacego Kriegera, „Krzysztofory”, 1985, nr 12, s. 56-60.