Wikipedia

Ikunum

Ikunum (akad. Ikūnum[1], w jego własnych inskrypcjach zapisywane i-ku-nu-um[2]) – władca miasta-państwa Aszur, syn i następca Eriszuma I, wymieniony w Asyryjskiej liście królów jako 34. władca Asyrii[3]. Jego panowanie datowane jest na lata ok. 1934–1921 p.n.e.[4] lub ok. 1932–1918 p.n.e.[5]

Tytulatura edytuj

Ikunum w swoich własnych inskrypcjach, podobnie jak jego ojciec Eriszum I w swych inskrypcjach, nosi tytuł „zarządcy/namiestnika (boga) Aszura” (énsi da-šùr)[2].

Dynastia edytuj

Ikunum jest piątym znanym władcą Aszur należącym do tzw. „dynastii Puzur-Aszura I”. W jednej ze swych inskrypcji przedstawia on siebie jako „syna Eriszuma”[1], natomiast Sargon I, jego następca, we własnej inskrypcji nazywa siebie „synem Ikunuma”[6]. W jednej z inskrypcji Ikunuma wspomniany jest też jego drugi syn o imieniu Aszur-imitti[7].

władcy z dynastii Puzur-Aszura I pokrewieństwo lata panowania
według Veenhofa[4] 		lata panowania
według Barjamovica, Hertela i Larsena[5] 		uwagi
Puzur-Aszur I - początek XX w. p.n.e. początek XX w. p.n.e. najprawdopodobniej założyciel dynastii
Szalim-ahum syn Puzur-Aszura I początek XX w. p.n.e. początek XX w. p.n.e. we własnej inskrypcji nazywa siebie „synem Puzur-Aszura”[8]
Ilu-szuma syn Szalim-ahuma ?-1974 p.n.e. ?-1971 p.n.e. we własnej inskrypcji nazywa siebie „synem Szalim-ahuma”[9]
Eriszum I syn Ilu-szumy 1974-1935 p.n.e. 1972-1933 p.n.e. we własnych inskrypcjach nazywa siebie „synem Ilu-szumy”[10]
Ikunum syn Eriszuma I 1934-1921 p.n.e. 1932-1918 p.n.e. we własnej inskrypcji nazywa siebie „synem Eriszuma”[1]
Sargon I syn Ikunuma 1920-1881 p.n.e. 1917-1878 p.n.e. we własnej inskrypcji nazywa siebie „synem Ikunuma”[6]
Puzur-Aszur II syn Sargona I 1880-1873 p.n.e. 1877-1870 p.n.e. nazywany „synem Sargona” w Asyryjskiej liście królów[3]
Naram-Sin syn Puzur-Aszura II 1872-1829/1819 p.n.e. 1869-? p.n.e. nazywany „synem Puzur-Aszura” w Asyryjskiej liście królów[3]
Eriszum II syn Naram-Sina 1828/1818-1809 p.n.e. ?-1809 p.n.e. nazywany „synem Naram-Sina” w Asyryjskiej liście królów[3]

Długość i lata panowania edytuj

Długość panowania Ikunuma podana była pierwotnie w Asyryjskiej liście królów, ale zachowane jej kopie B i C są niestety uszkodzone w tym właśnie miejscu[3]. Ustalenie długości panowania tego władcy stało się możliwe dzięki odnalezieniu w asyryjskiej kolonii handlowej w Kanesz tekstu Kt 92/k 0193, który okazał się być jedną z kopii tzw. listy eponimów z Kültepe (ang. Kültepe Eponym List, w skrócie KEL)[5][11]. W tekście tym, znanym jako KEL A, panowaniu Ikunuma przyporządkowanych zostało 14 zmieniających się co rok asyryjskich urzędników limmu (eponimów)[12]. W oparciu o informacje pochodzące z listy eponimów z Kültepe (KEL) oraz kroniki eponimów z Mari (ang. Mari Eponym List, w skrócie MEL), w korelacji z informacjami pochodzącymi z Asyryjskiej listy królów, Veenhof zaproponował 14-letni okres panowania Ikunuma i wydatował go na lata 1934-1921 p.n.e. (chronologia średnia)[4]. Z kolei Barjamovic, Hertel i Larsen, w swej poprawionej liście eponimów (ang. Revised Eponym List, w skrócie REL), zaproponowali 15-letni okres panowania Ikunuma, przypisując mu 16 eponimów i datując jego panowanie na lata 1932-1918 p.n.e. (chronologia średnia)[5].

Panowanie edytuj

Ikunum znany jest z czterech swych inskrypcji, z których trzy są niestety mocno uszkodzone[13]. Zgodnie z jedną z nich, umieszczoną na glinianych cegłach, kontynuował on prace budowlane przy świątyni boga Adada w Aszur rozpoczęte jeszcze przez jego ojca Eriszuma I:

„Ikunum, zarządca boga Aszura, syn Eriszuma, zarządcy boga Aszura. Eriszum zbudował świątynię boga Adada i uczynił trwałym [swe] dzieło. Iku[num], jego syn, całkowicie ... świątynię boga [Adada] i [... tekst uszkodzony ...]”[2]

inna jego inskrypcja umieszczona jest na fragmencie szkatułki (nr inwent. VA 8830, Ass 4587), wykonanym z twardego białego materiału (porcelany?), znalezionym w świątyni Aszura w Aszur:

„Ikunum, zarządca boga Aszura, dedykował (tą) kamienną szkatułkę bogu Aszurowi swemu panu, swemu boskiemu pomocnikowi, a Aszur-imitti, jego syn, umieścił ją (w świątyni Aszura) za jego życie”[14]

Dwie pozostałe, mocno uszkodzone inskrypcje, też znaleziono w Aszur. Pierwszą z nich, umieszczoną na fragmencie kamiennego przedmiotu (nr inwent. Ass 13329), znaleziono w świątyni boga Nabu, a drugą, umieszczoną na fragmencie naczynia (nr inwent. VA Ass 2267, Ass 21341), znaleziono w świątyni boga Sina[15].

W inskrypcjach dwóch późniejszych władców asyryjskich Aszur-rem-niszeszu (1408-1401 p.n.e.) i Salmanasara III (858-824 p.n.e.) Ikunum wymieniany jest wśród wczesnych budowniczych murów obronnych miasta Aszur[16][17]. Wzmianka obu królów o Ikunumie sugeruje, iż w trakcie własnych prac budowlanych przy murach obronnych Aszur znaleźć oni musieli jakąś jego inskrypcję budowlaną, być może cegłę inskrybowaną jego imieniem[18].

Lista eponimów z czasów panowania Ikunuma edytuj

eponimowie przyporządkowani Ikunumowi
w poprawionej liście eponimów (REL)[5] 		rok sprawowania urzędu
(według Barjamovica, Hertela i Larsena)[5]
Buzu, syn Adad-rabiego 1933 p.n.e.
Szuli, syn Szalim-ahuma 1932 p.n.e.
Iddin-Suen, syn Szuli 1931 p.n.e.
Ikunum, syn Szudaji 1930 p.n.e.
Dan-Wer (syn Ahuahi?) 1929 p.n.e.
Szu-Anum ša Nērabtim (syn Ahuahi?) 1928 p.n.e.
Ili-massu, syn Aszur-taba 1927 p.n.e.
Szu-Hubur, syn Szuli 1926 p.n.e.
Idia/Idua, syn Sulili 1925 p.n.e.
La-qepum, syn Puzur-Laby 1924 p.n.e.
Szu-Anum, hapiru 1923 p.n.e.
Uku, syn Beli 1922 p.n.e.
Aszur-malik, syn Panaki 1921 p.n.e.
Dan-Aszur, syn Puzur-Wera 1920 p.n.e.
Szu-Kubum, syn Ahuahi 1919 p.n.e.
Eriszum, syn Iddin-Aszura 1918 p.n.e.

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c A.K. Grayson, Assyrian Rulers of the Third and Second Millennia ..., s. 41.
  2. ↑ a b c A.K. Grayson, Assyrian Rulers of the Third and Second Millennia ..., s. 41-42.
  3. ↑ a b c d e A.K. Grayson, Königslisten..., s. 105.
  4. ↑ a b c K.R. Veenhof, J. Eidem, Mesopotamia. The Old Assyrian ..., s. 29
  5. ↑ a b c d e f Old Assyrian limmu lists. cdli.ox.ac.uk. [dostęp 2018-08-29]. (ang.).
  6. ↑ a b A.K. Grayson, Assyrian Rulers of the Third and Second Millennia ..., s. 46.
  7. ↑ A.K. Grayson, Assyrian Rulers of the Third and Second Millennia ..., s. 42.
  8. ↑ A.K. Grayson, Assyrian Rulers of the Third and Second Millennia ..., s. 14.
  9. ↑ A.K. Grayson, Assyrian Rulers of the Third and Second Millennia ..., s. 17.
  10. ↑ A.K. Grayson, Assyrian Rulers of the Third and Second Millennia ..., s. 19.
  11. ↑ The Old Assyrian Limmu List (Manuscript A). cdli.ox.ac.uk. [dostęp 2018-09-05]. (ang.).
  12. ↑ Tekst kt 92/k 0193 (KEL A) w bazie danych CDLI. cdli.ox.ac.uk. [dostęp 2018-09-05]. (ang.).
  13. ↑ A.K. Grayson, Assyrian Rulers of the Third and Second Millennia ..., s. 41-44.
  14. ↑ A.K. Grayson, Assyrian Rulers of the Third and Second Millennia ..., s. 42-43.
  15. ↑ A.K. Grayson, Assyrian Rulers of the Third and Second Millennia ..., s. 43-44.
  16. ↑ A.K. Grayson, Assyrian Rulers of the Third and Second Millennia ..., s. 101.
  17. ↑ A.K. Grayson, Assyrian Rulers of the Early First Millennium ..., s. 58.
  18. ↑ K.R. Veenhof, J. Eidem, Mesopotamia. The Old Assyrian ..., s. 124.

Bibliografia edytuj

  • A.K. Grayson, Assyrian Rulers of the Third and Second Millennia BC (to 1115 BC), tom I z serii The Royal Inscriptions of Mesopotamia. Assyrian Periods (RIMA 1), University of Toronto Press 2002.
  • A.K. Grayson, Assyrian Rulers of the Early First Millennium BC II (858-745 BC), tom 3 serii The Royal Inscriptions of Mesopotamia. Assyrian Periods, University of Toronto Press, 1996.
  • A.K. Grayson, Königslisten und Chroniken. B. Akkadisch, w: Reallexikon der Assyriologie, tom VI (Klagesang-Libanon), Walter de Gruyter, Berlin - New York 1980-83, s.86-135.
  • K.R. Veenhof, J. Eidem, Mesopotamia. The Old Assyrian Period, Academic Press Fribourg 2008.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ikunum&oldid=68076281”