Inhalatorium

budynek do inhalacji

Inhalatorium (wziewalnia, waporatorium) – miejsce powstałe naturalnie lub utworzone sztucznie, w którym substancje lecznicze są pobierane w drodze inhalacji[1][2]. Inhalacje mogą być prowadzone w naturalnych wziewalniach – przestrzeniach powietrznych, powstających wokół źródeł wód gorących, bijących bezpośrednio z głębokich pokładów. Podobne wziewalnie powstają wokół urządzeń budowanych w celu otrzymywania soli kuchennej metodą zagęszczania solanki[1].

Inhalatorium w Bad Salzungen (ok. 1910)
wziewalnia przy tężni

Historia edytuj

 
Dr M. Sales Giron

Nowatorskie działania podjęli w połowie XIX wieku dwaj lekarze uzdrowiskowi, Auphan i Sales Giron. Pracowali w uzdrowiskach Euret les Bains i Pierrefond, utworzonych po odkryciu źródła wód leczniczych w Aix-les-Bains. W 1849 roku zaprojektowali sztuczne wziewalnie (nazwane waporatoriami), w których strumień wydobywanej ze źródła wody jest kierowany pod ciśnieniem na kamienną ścianę pomieszczenia, gdzie rozbija się, tworząc mgłę[1][2].

Wziewania okazały się skuteczne, jednak kuracjusze wyrażali zastrzeżenia (np. moczenie ubrań, konieczność obnażania ciała). W latach 60. XIX w. Sales Giron zbudował działający na tej samej zasadzie ręczny rozpylacz płynów, umożliwiający korzystanie z inhalacji w domu. Strumień płynu, wyrzucany pod zwiększonym ciśnieniem poprzez dyszę, rozpyla się uderzając w metalową lub szklaną przegrodę. Przyrząd Sales-Girona został zaaprobowany przez Académie de médecine de Paris. Stał się pierwowzorem wielu kolejnych typów rozpylaczy (m.in. Wassmutlia, Richardsona, Troeltscha, Herynga)[1].

Odmienną konstrukcję ma przyrząd zbudowany i stosowany w Ciechocinku (Le pulvérisateur de Ciechocinek) według projektu i pod nadzorem prof. Jana Szmurło, wzorowany na inżektorowym rozpylaczu fizjologa, prof. Mile z Uniwersytetu Warszawskiego (lata 40. XIX w.). Rozpylacz jest zanurzony w głębokim szklanym kloszu, wypełnionym solanką do połowy trzpienia. Strumień sprężonego powietrza zasysa solankę przez otwory w trzpieniu na przeciwległą ścianę klosza. Drobne cząstki są unoszone do wylotu, a większe kropelki spływają na dno klosza. Otrzymywana delikatna lecz gęsta mgła (widzialność 1—1,5 kroku) wypełniała kubaturę sal lub małych pokoi (cel wziewalni). Na ścianach pomieszczeń i meblach nie pojawiała się rosa. Zasadę strumienicy zastosowało wielu innych konstruktorów (m.in. Bergson w inhalatorze „hydroconion”)[1]. Jest popularna współcześnie[3].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b c d e Prof. Dr. Jan Szmurło. Wziewania wilgotne ogólne solanki i szczaw alkalicznych oraz przyrządy do tego celu stosowane. — Rozpylacz ciechociński.. „Acta Balneologica Polonica”, s. 23-25, 25 kwietnia 1939. I. Klinika Chorób Wewnętrznych U. J., Kraków. 
  2. a b Mark Sanders. Inhalation therapy: an historical review. „Primary Care Respiratory Journal”. 16 (2), s. 71-81, 2007. Nature Publishing Group. DOI: 10.3132/pcrj.2008.00029. (ang.). 
  3. Ola Nerbrink: A History of the Development of Therapy by Jet Nebulisation. W: Gradoń L., Marijnissen J. (eds): Optimization of Aerosol Drug Delivery. Dordrecht: Springer, 2003, s. 1-22. DOI: 10.1007/978-94-017-0267-6_1. ISBN 978-90-481-6436-3.