Iran Air
Iran Air – irańskie narodowe linie lotnicze, z siedzibą w Teheranie. Ma połączenia z Azją, Europą i z Ameryką Południową. Głównym węzłem jest Port lotniczy Teheran-Mehrabad.
Airbus A310 w barwach Iran Air | ||||
| ||||
Historia | ||||
Data założenia |
1944 | |||
---|---|---|---|---|
Rozpoczęcie działalności |
1962 | |||
Lokalizacja | ||||
Państwo | ||||
Węzeł |
Port lotniczy Teheran-Imam Khomeini, Port lotniczy Teheran-Mehrabad | |||
Węzeł rezerwowy |
Port lotniczy Meszhed, Port lotniczy Isfahan, Port lotniczy Sziraz | |||
Kooperacja | ||||
Program lojalnościowy |
SkyGift | |||
Flota | ||||
Liczba samolotów |
35 | |||
Liczba tras |
58 | |||
Przedsiębiorstwo | ||||
Siedziba | ||||
Członkowie zarządu |
Saeed Hessami | |||
Udziałowcy |
Iran National Airlines Corporation | |||
Strona internetowa |
Historia
edytujW przeszłości nosiły miano jednego z najbezpieczniejszych przewoźników na świecie. Od katastrofy samolotu Douglas DC-3 1952 do 1980 roku, gdy rozbił się Boeing 727-200, linia nie zanotowała poważnego wypadku. 3 lipca 1988 roku okręt USA zestrzelił należący do linii Airbus A300B2 z 290 osobami na pokładzie[1]. Z powodu sankcji nałożonych na kraj po rewolucji islamskiej w 1979 roku przewoźnik nie był w stanie pozyskać nowych samolotów produkcji amerykańskiej bądź jakichkolwiek maszyn, które wykorzystywały technologie z USA. Utrudniony był także dostęp do części zamiennych. Z tego powodu linia przez wiele lat eksploatowała przestarzałe typy statków jak Boeing 707-300, Boeing 727-200, Boeing 737-200 i Boeing 747-100, a w ich miejsce pozyskiwane były samoloty używane. W 2011 roku rozbił się należący do linii Boeing 727 lot nr 277.
Pod koniec 2015 roku linia eksploatowała 45 samolotów, w tym 11 Airbus A300B2/B4/-600, 2 Airbus A310-300, 6 Airbus A320-200, 4 Boeing 747-200/-SP i 16 Fokker 100[2], a ich średni wiek przekraczał 27 lata[3]. W 2014 roku Iran Air wycofała ostatniego we flocie 39-letniego Boeing 727-200 Adv. W styczniu 2014 linia wycofała ostatniego Boeing 747-100B użytkowanego w lotnictwie cywilnym, który dostarczono 35 lat wcześniej[4]. W maju 2016 wycofano ostatni pasażerski 747-200, który miał 34 lata[5]. W czerwcu 2016 IR zakończyła użytkowanie ostatniego 747SP, który latał w Iranie przez 39 lat[6]. W 2018 roku linia nadal użytkowała najstarszego na świecie latającego Airbusa i ostatniego pasażerskiego Airbus A300B2-203 mającego 38 lat[7]. Iran Air nie eksploatował samolotów produkcji rosyjskiej, których nie obejmowały sankcje. Należące do Iran Air regionalne linie Iran Air Tours około 20 lat użytkowały rosyjskie Tu-154M, po serii wypadków samolotów tego typu w 2011 roku zostały uziemione, a następnie zastąpione przez zarejestrowane na Ukrainie wydzierżawione McDonnell Douglas MD-82. Linia rozważała także zakup większej liczby Tu-204SM, ale do transakcji nigdy nie doszło z powodu wykorzystania amerykańskich podzespołów w ich silnikach.
16 stycznia 2016 zniesiono sankcje uniemożliwiające zakup nowego sprzętu dla lotnictwa cywilnego w Iranie, co pozwoliło na rozpoczęcie procesu odmładzania floty przewoźnika[8]. 1 lutego 2016 roku linia podpisała umowę zakupu 20 nowych turbośmigłowych ATR 72-600[9]. Z powodu negocjacji z producentem silników – Pratt & Whitney Canada, umowy nie sfinalizowano do grudnia 2016[10]. W kwietniu 2017 producent oficjalnie potwierdził, że umowa jest sfinalizowana. Do tego czasu wyprodukowano cztery samoloty[11]. 16 maja 2017 odebrano cztery sztuki[12], a do końca 2018 łącznie trzynaście.
28 stycznia 2016 w Paryżu podpisano list intencjny ws. zakupu do 118 nowych samolotów konsorcjum Airbus[13]. 22 grudnia 2016 zawarto umowę zakupu 98 samolotów, w tym 46 serii Airbus A320 (6 A320-200, 8 A321-200, 32 A320neo), 36 Airbus A330 (8 A330-200, 28 A330-900neo) i 16 Airbus A350-1000[14][15]. Dodatkowo zakupiono dwa wyprodukowane A330-200[16]. 11 grudnia 2016 zawarto porozumienie z Boeingiem na zakup 80 samolotów, w tym 50 Boeing 737 Max 8, 15 Boeing 777-300ER i 15 777-9 (z dostawami planowanymi od 2018 roku)[17]. Umowę z Boeingiem podpisano, pomimo że w listopadzie 2016 Republikanie z Izby Reprezentantów przegłosowali zakaz udzielania licencji amerykańskim instytucjom na sfinansowanie sprzedaży samolotów do Iranu[18]. Zarówno Airbus, Boeing, jak i ATR mogły legalnie dostarczać samoloty zawierające amerykańskie podzespoły i technologię do Iranu na podstawie wydanej w 2016 roku licencji Biura ds. Kontroli Aktywów Zagranicznych USA (OFAC) ważnej do 2020 roku[19]. Problemem Irańczyków było sfinansowanie zakupów, ponieważ firmy leasingowe nie były zainteresowane współpracą. Z tego powodu od marca 2017 do 2018 roku do Iranu dostarczano tylko samoloty ATR. W marcu 2018 Iran Air porozumiał się z chińską firmą ws. finansowania zakupów[20]. W 2017 roku IR prowadzili rozmowy z Boeingiem ws. przejęcia wyprodukowanego na zamówienie linii Turkish 777-300ER, ale do transakcji nie doszło – do 2018 zamówienie u Boeinga nie było potwierdzone przez producenta, ponieważ Iran Air nie wpłacił zaliczek. Dostawy Boeingów miały rozpocząć się w 2018 roku[21].
11 stycznia 2017 Iran Air odebrał pierwszy fabrycznie nowy Airbus A321-200 (EP-IFA)[22]. 11 marca 2017 w Teheranie wylądował pierwszy A330-200 (EP-IJA)[23]. Drugi A330-243E (EP-IJB) dołączył do niego 25 marca 2017. Oba samoloty wyprodukowano pierwotnie dla Avianca w 2014 roku, ale nie zostały odebrane[24]. 8 maja 2018 prezydent USA ogłosił wycofanie się USA z porozumienia nuklearnego z Iranem (P5+1), przekreślając możliwość sprzedaży samolotów do Iranu[25]. Do tego czasu odebrał 11 samolotów: 1 A321, 2 A330 i 8 ATR-72 (ogółem 13 ATR-72-600). Linia do 2020 roku planowała pozyskać 37 Airbusów, 20 ATR i 15 Boeingów[26]. Licencje na sprzedaż do Iranu wygasły 90 dni po ogłoszeniu sankcji[27].
Porty docelowe
edytujAmeryka Południowa
edytujAzja
edytuj- Afganistan
- Arabia Saudyjska
- Azerbejdżan
- Bahrajn
- Chiny
- Indie
- Iran
- Ahwaz (Port lotniczy Ahwaz)
- Ardabil (Port lotniczy Ardabil)
- Bandar Abbas (Port lotniczy Bandar Abbas)
- Bandar Lengeh (Port lotniczy Bandar Lengeh)
- Buszehr (Port lotniczy Buszehr)
- Czabahar (Port lotniczy Czabahar)
- Isfahan (Port lotniczy Isfahan)
- Jazd (Port lotniczy Jazd)
- Kerman (Port lotniczy Kerman)
- Kermanshah (Port lotniczy Kermanshah)
- Kish (Port lotniczy Kish)
- Lar (Port lotniczy Lar)
- Meszhed (Port lotniczy Meszhed)
- Qeshm (Port lotniczy Qeshm)
- Reszt (Port lotniczy Reszt)
- Sari (Port lotniczy Sari)
- Shahrekord (Port lotniczy Shahrekord)
- Sziraz (Port lotniczy Sziraz)
- Tabriz (Port lotniczy Tabriz)
- Teheran
- Urmia (Port lotniczy Urmia)
- Zahedan (Port lotniczy Zahedan)
- Japonia
- Katar
- Korea Południowa
- Kuwejt
- Liban
- Malezja
- Oman
- Pakistan
- Syria
- Uzbekistan
- Zjednoczone Emiraty Arabskie
Europa
edytujFlota
edytuj- 3 Airbus A320-200
- 4 Airbus A320-200
- 1 Airbus A321-200
- 2 Airbus A330-200
- 13 ATR 72-600
- 2 Fokker 100
Cargo:
- 2 Airbus A300B4-200F
Wypadki
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Maciej Hypś: Powtórki ze Starka nie będzie. Zestrzelenie Iran Air 655. konflikty.pl, 4 lipca 2013. [dostęp 2017-02-16].
- ↑ IranAir Official Site [online], www.iranair.com [dostęp 2017-11-24] .
- ↑ Iran Air fleet details.
- ↑ EP-IAM Iran Air Boeing 747-100 – cn 21759 / 381.. [dostęp 2017-05-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-12)].
- ↑ EP-IAI Iran Air Boeing 747-200 – cn 22670 / 550.
- ↑ EP-IAC Iran Air Boeing 747SP – cn 21093 / 307.. [dostęp 2017-05-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-10-28)].
- ↑ EP-IBS Iran Air Airbus A300B2 – cn 080.. [dostęp 2017-05-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-07)].
- ↑ Iran plans to buy 114 Airbus planes once sanctions lifted.
- ↑ Iran Air zamawia ATR 72-600.
- ↑ ATR Visits Tehran on Wednesday to Finalize Iran Air Deal. 2016-12-25.
- ↑ Iran Air finally seals ATR 72-600 deal. flightglobal.com, 13 kwietnia 2017.
- ↑ Iran Air odbierają ATR-y. Altair, 17 maja 2017.
- ↑ 118 Airbusów dla Iran Air.
- ↑ Iran Air and Airbus seal historic aircraft order.. airbus.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-25)]. airbus.com, 22 grudnia 2016.
- ↑ Airbus Orders and Deliveries. www.airbus.com. [dostęp 2017-01-11]. (ang.).
- ↑ On Location: Interview with Iran Air CEO on New Airbus and Boeing Orders.. [dostęp 2017-02-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-23)].
- ↑ Boeing, Iran Air Announce Agreement for 80 Airplanes. boeing.mediaroom.com, 11 grudnia 2016.
- ↑ Iran and Boeing Sign $16.6 Billion Deal on Sale of 80 Aircraft.
- ↑ Iran Air Expects First Boeing Delivery and Outlines New Routes.
- ↑ Chinese firm to fund Iran plane purchases.
- ↑ Iran: Boeing 777-300ER delivery canceled.
- ↑ Iran Air receives first A321 – flightglobal.com.
- ↑ Iran Air receives its first A330-200 as fleet upgrade continues.. [dostęp 2017-03-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-29)].
- ↑ Iran Air Awaits New A330 Delivery.
- ↑ Trump Exit From Iran Pact Halts $40 Billion Boeing, Airbus Deals. Bloomberg, 8 maja 2018.
- ↑ Iran should get 14 ATR, Airbus, Boeing aircraft this year.. [dostęp 2018-05-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-12)].
- ↑ New Iran sanctions will kill billions in jet sales. Boeing is ready.