Islamska Partia Jedności Afganistanu
Islamska Partia Jedności Afganistanu (dari: حزب وحدت اسلامی افغانستان), inaczej Partia Jedności (dari: حزب وحدت) – afgańska partia polityczna reprezentująca ludność hazarską[1][2][3][4]. Została założona w 1989 roku w Bamianie[5] przez Abdula Alego Mazariego[6][7][8]. Aktualnym przewodniczącym partii jest były wiceprezydent Afganistanu Mohammad Karim Chalili[9][7].
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Przewodniczący | |
| Data założenia |
1989 |
| Ideologia polityczna | |
| Barwy | |
| Strona internetowa | |
Ugrupowanie powstało poprzez połączenie kilku szyickich grup[1][10]. Celem Islamskiej Partii Jedności Afganistanu było zbudowanie systemu politycznego Afganistanu opartego na umiarkowanym islamskim fundamentalizmie; system ten miał być zbliżony do systemu politycznego Iranu[3]. Partia zakładała również utworzenie rządu koalicyjnego, w którym co najmniej 88 mandatów (25% miejsc) w Zgromadzeniu Narodowym[3].
Z powodu konfliktów wewnętrznych w partii, miała miejsce jej fragmentacja, w wyniku której powstały następujące ugrupowania: Ludowa Islamska Partia Jedności Afganistanu[11], Narodowa Islamska Partia Jedności Afganistanu oraz frakcja Islamskiej Partii Jedności Afganistanu kierowana przez Gurbana Alego Irfaniego[6][12].
Historia edytuj
Pierwszy kongres Islamskiej Partii Jedności Afganistanu odbył się we wrześniu 1991 roku[13].
W 1993 roku powstało zbrojne ramię partii, kierowane do jesieni 1998 roku przez Mohammada Muhakkika[3]; jej działacze mieli do 1995 silne wpływy w prowincji Kabul[6] i do 1998 w Hazaradżacie[9]. Członkowie zbrojnej organizacji walczyli przeciwko talibom podczas toczącej się w latach 1996-2001 wojny domowej, następnie współpracowali z US Army podczas przeprowadzania operacji Enduring Freedom[1].
W wyborach prezydenckich w 2002 roku partia poparła kandydaturę Hamida Karzaja[1].
Struktura organizacyjna[14] edytuj
- Najwyższa Rada Nadzorcza – najważniejszy organ administracyjny partii, którego przewodniczącym był ajatollah Sadiki Parwani. W skład rady wchodziło 12 członków, którzy byli uczonymi religijnymi, intelektualistami oraz technokratami. Obowiązkiem rady było nadzorowanie prowadzonej przez partię polityki.
- Komitet Centralny – 80-osobowy organ administracyjny odpowiedzialny za podejmowanie i wdrażanie decyzji zatwierdzanych przez Najwyższą Radę Nadzorczą; siedziba komitetu znajdowała się w Bamianie. Przewodniczący tego organu miał tytuł sekretarza generalnego, był nim Mohammad Karim Chalili. Sam Komitet Centralny jest podzielony na 11 komitetów, które podlegają sekretarzowi generalnemu; ich celem było ułatwianie Komitetowi Centralnemu realizacji zadań partii.
Kontrowersje i krytyka edytuj
Według raportu ONZ z 1999 roku, sporządzonego przez specjalnego sprawozdawcę ds. Afganistanu, działacze partii w latach 1996 i 1997 stosowali represje wobec ludności tadżyckiej zamieszkującą prowincję Bamian; w konsekwencji wielu Tadżyków opuściło tę prowincję[1].
6 października 2001 roku organizacja Human Rights Watch zarzuciła działaczom partii łamanie praw człowieka na przełomie lat 1999 i 2000; dopuszczali się oni dokonywania egzekucji, kradzieży oraz palenia domów należących do Pasztunów, ponieważ byli oni podejrzewani o wspieranie talibów[a][1]. Ataki na ludność pasztuńską miały miejsce również na przełomie lat 2001 i 2002; członkowie oddziałów działaczy Islamskiej Partii Jedności Afganistanu dopuszczali się gwałtów na kobietach oraz byli współodpowiedzialni za zabicie 37 cywili w miejscowości Bargah (prowincja Balch)[1].
Sama partia była oskarżana o działalność szpiegowską na rzecz Iranu[2].
Mandaty do Izby Ludowej edytuj
| Wybory | Mandaty | +/− |
|---|---|---|
| 2005 | 3/249
|
– |
| 2010 | 7/249
|
 4
|
| 2018 | 7/249
|
– |
Uwagi edytuj
- ↑ Przywódcy talibów mają pochodzenie pasztuńskie.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g Afghanistan: Information on Hezb-e Wahdat. refworld.org, 2003-05-21. [dostęp 2021-09-24]. (ang.).
- ↑ a b Hizb-i Wahdat (The Unity Party). irp.fas.org, 1999-08-08. [dostęp 2022-01-25]. (ang.).
- ↑ a b c d Aleksandr Kniaziew (Александр Князев): "Партийное строительство" в Афганистане. ctaj.elcat.kg. (ros.).
- ↑ Hizb-i Wahdat (The Unity Party). globalsecurity.org. (ang.).
- ↑ Monsutti 2004 ↓, s. 326.
- ↑ a b c Nematullah Ebrahimi (نعمت الله ابراهیمی): حزب وحدت اسلامی افغانستان بیست سال بعد از مرگ نخستین رهبرش. bbc.com, 2013-03-22. (pers.).
- ↑ a b Almqvist 2018 ↓, s. 36-37.
- ↑ Biography of Abdul Ali Mazari. afghan-web.com. (ang.).
- ↑ a b Northern Alliance dominates set-up. gulfnews.com, 2001-12-22. (ang.).
- ↑ Maley 2021 ↓, s. 53.
- ↑ Ibrahimi 2009 ↓, s. 11.
- ↑ Ibrahimi 2009 ↓, s. 13.
- ↑ Jakawlangi 1993 ↓, s. 271.
- ↑ Niamatullah Ibrahimi: Hizb-e Wahdat - Afghanistan. hazara.net, 2010. [dostęp 2010-12-01]. (ang.).
Bibliografia edytuj
- Korban Ali Earfani Jakawlangi, Hezb-e Wahdat: from Congress to Congress, 1993.
- Alessandro Monsutti, Guerres et migrations: réseaux sociaux et stratégies économiques des Hazaras d'Afghanistan, 2004.
- Niamatullah Ibrahimi, The Dissipation of Political Capital among Afghanistan’s Hazaras: 2001-2009, 2009.
- Börje Almqvist, Det moderna Afghanistan tar form, 2018.
- William Maley, The Afghanistan Wars, 2021.