Izydor Edward Chrząszcz
Izydor Edward Chrząszcz (ur. 1 listopada 1898 w Busku, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – polski nauczyciel, historyk, badacz dziejów stosunków polsko-kozackich, kapitan piechoty rezerwy Wojska Polskiego.
Data i miejsce urodzenia |
1 listopada 1898 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
wiosna 1940 |
doktor nauk historycznych | |
Alma Mater | |
Doktorat |
1932 |
Odznaczenia | |
![]() |
Życiorys
edytujUrodził się 1 listopada 1898 w Busku, w ówczesnym powiecie kamioneckim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Józefa i Joanny z Młotów[1].
W latach 1916–1918 w armii austriackiej, a od 1918 w Armii Polskiej we Francji[1]. Uczestnik wojny polsko-bolszewickiej w szeregach 54 pułku piechoty[1]. Do 27 maja 1920 dowodził 10 kompanią[2]. Został ranny i odznaczony Krzyżem Walecznych[1]. Na początku 1922 został zdemobilizowany i przydzielony w rezerwie do 54 pp w Tarnopolu[3][4]. W 1934, jako oficer rezerwy pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Gródek Jagielloński i posiadał przydział do 6 pułku strzelców podhalańskich w Samborze[5]. Na stopień kapitana rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 175. lokatą w korpusie oficerów piechoty[6].
Studiował historię na Uniwersytecie Lwowskim uzyskując doktorat w 1932 roku pod kierunkiem Stanisława Zakrzewskiego (Stosunki Chmielnickiego z Turcją i Tatarami w latach 1648 aż do poddania się Turcji w II połowie 1650 roku)[7]. Zamordowany przez NKWD wiosną 1940 roku jako jedna z ofiar zbrodni katyńskiej
W nieznanych okolicznościach dostał się do sowieckiej niewoli i został osadzony w Starobielsku[1]. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w Piatichatkach[1]. Od 17 czerwca 2000 spoczywa na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[8].
5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień kapitana (sic!)[9]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[10].
Wybrane publikacje
edytuj- Poddanie się Chmielnickiego Turcji w r. 1650, Jaworów 1929.
- Stosunki kozacko-tatarskie z uwzględnieniem stosunków z Turcją, Mołdawią i Siedmiogrodem w I połowie 1649 roku, Lwów 1929.
- Pierwszy okres buntu Chmielnickiego w oświetleniu uczestnika wyprawy żółtowodzkiej i naocznego świadka wypadków, Lwów 1936.
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e f Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 65.
- ↑ Tuliński 2020 ↓, s. 904.
- ↑ Druga lista 1922 ↓, s. 16.
- ↑ Spis oficerów rezerwy 1922 ↓, s. 38.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 26, 582.
- ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 683.
- ↑ Joanna Pisulińska, Doktoraty historyczne na Uniwersytecie Jana Kazimierza 1918-1939 [w:] Wielokulturowe środowisko historyczne Lwowa w XIX i XX w., t. 1, red. Jerzy Maternicki, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego 2004, s. 233-249.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2024-05-05].
Bibliografia
edytuj- Druga lista oficerów rezerwowych WP. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922-01-26.
- Alfabetyczny spis oficerów rezerwy. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922-05-01.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Włodzimierz Borys, Dr. Izydor Edmund Chrząszcz (1898-1939), "Przemyskie Zapiski Historyczne" 3 (1985), s. 233-234
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Joanna Pisulińska, Doktoraty historyczne na Uniwersytecie Jana Kazimierza 1918-1939 [w:] Wielokulturowe środowisko historyczne Lwowa w XIX i XX w., t. 1, red. Jerzy Maternicki, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego 2004, s. 233-249.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
- Arkadiusz Tuliński: 6 Armia Wojska Polskiego w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 r.. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2020. ISBN 978-83-8229-062-2.