Józef Bielec
Józef Bielec (ur. 19 marca 1899 w Stanisławowie, zm. w kwietniu 1940 w Bołogoje koło Charkowa) – polski prawnik, działacz niepodległościowy, porucznik intendent Wojska Polskiego, harcmistrz, komendant Krakowskiej Chorągwi Męskiej w latach 1923–1924 i komendant Śląskiej Chorągwi Harcerzy w latach 1935–1939, ofiara zbrodni katyńskiej.
 porucznik intendent
| |
| Data i miejsce urodzenia |
19 marca 1899 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
kwiecień 1940 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1918–1921, 1939–1940 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
| |
| Stopień instruktorski | |
|---|---|
| Organizacja harcerska | |
| komendant Krakowskiej Chorągwi Męskiej | |
| Okres sprawowania |
od 22 grudnia 1923 |
| Poprzednik | |
| Następca |
Zdzisław Stieber |
| komendant Śląskiej Chorągwi Harcerzy | |
| Okres sprawowania |
od 28 września 1935 |
Życiorys edytuj
Wykształcenie edytuj
Józef Bielec ukończył powszechną czteroklasową szkołę i pięć klas gimnazjalnych w Stanisławowie. Po przerwie spowodowanej zajęciem miasta przez Rosjan, od września 1916 roku uczył się w klasach VI i VII. W 1919 roku uzyskał maturę gimnazjalną i podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz studia uzupełniające na Akademii Handlowej. Po przerwie na udział w wojnie polsko-bolszewickiej ukończył w 1925 roku Wydział Prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim, a następnie napisał rozprawę doktorską pod kierunkiem prof. Adama Alojzego Krzyżanowskiego. Ponadto ukończył wyższy naukowy kurs spółdzielczy przy Uniwersytecie Jagiellońskim.
Działalność niepodległościowa edytuj
W czasie nauki w gimnazjum w Przemyślu był współzałożycielem Związku Gimnazjalnego Młodzieży Niepodległościowej, który został przekształcony w 1917 roku w Tajną Organizację Wojskową Uczniowską, działającą w strukturach POW.
W 1918 roku przerwał naukę w VIII klasie, wstępując 17 listopada do Wojska Polskiego, do ówczesnego 10. pułku piechoty (późniejszego 37 Łęczyckiego pułku piechoty) w Kutnie. Wyjechał z Przemyśla 24 stycznia 1919 roku i już w lutym walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Jako sierżant, będąc szefem plutonu bojowego kompanii sztabowej tegoż pułku był ranny w bitwie pod Dolinianami. Po wyjściu ze szpitala w oddziale uzupełniającym 37 pp ukończył kurs rachunkowości wojskowej i 13 maja 1919 roku powrócił do III baonu 37 pp na stanowisko zastępcy oficera kasowego. Jesienią tego roku został bezterminowo urlopowany, jednak w lipcu 1920 roku powrócił do swojego baonu, gdzie pełnił funkcję oficera kasowego lub jego zastępcy. W lutym 1921 roku został zwolniony z WP i przeniesiony do rezerwy jako podchorąży gospodarczy. Na stopień porucznika rezerwy został awansowany ze starszeństwem z dniem 19 marca 1939 i 25. lokatą w korpusie oficerów intendentów, grupa intendentów[1].
Działalność harcerska edytuj
W 1917 roku został drużynowym I drużyny skautowej w Przemyślu, później I Przemyskiej Drużyny Harcerzy im. Dezyderego Chłapowskiego. Był również członkiem Komendy Hufca Męskiego w Przemyślu. Wstąpił do wojska z niemal całą niemal drużyną skautową, która pełniła służbę jako kompania sztabowa, a czasem jako pluton bojowy. 9 grudnia 1920 roku otrzymał stopień przodownika[2], a 4 czerwca 1921 roku – stopień podharcmistrz[3], a (po późniejszej zmianie stopni równoważny stopniowi harcmistrza). W 1922 roku został referentem objazdowym, a w 1923 roku przybocznym komendanta chorągwi. Od 22 grudnia 1923 roku do 1 stycznia 1925 roku pełnił funkcję komendanta Krakowskiej Chorągwi Męskiej, od 1928 roku był członkiem komendy chorągwi krakowskiej, a po przeniesieniu się do Katowic – był również od 1928 roku członkiem komendy chorągwi śląskiej, przybocznym komendanta i członkiem Zarządu Oddziału Śląskiego ZHP. Od lutego 1934 roku do listopada 1935 roku był komendantem Hufca Harcerzy w Katowicach, a w okresie od 28 września 1935 roku do 9 marca 1939 roku – komendantem Śląskiej Chorągwi Harcerzy[4][5]. W 1935 roku został członkiem prezydium Zarządu Oddziału Śląskiego ZHP.
Praca edytuj
W czasie studiów pracował jako urzędnik Banku Hipotecznego w Krakowie, po ich ukończeniu przeniósł się do Katowic, gdzie objął stanowisko naczelnika wydziału prawnego w Państwowym Banku Rolnym.
II wojna światowa edytuj
2 września 1939 roku opuścił Katowice wraz z dokumentacją Banku Rolnego, udając się na wschód zgodnie z przyjętymi planami ewakuacyjnymi. W Lublinie wstąpił do wojska. Dostał się do niewoli sowieckiej w Czortkowie. Był więziony w Starobielsku i później zamordowany w Bołogoje koło Charkowa. Żona otrzymała ostatni jego list w kwietniu 1940 roku.
Odznaczenia edytuj
- Srebrny Krzyż Zasługi (1933)[6]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 „Polska Swemu Obrońcy”
- Krzyż Pamiątkowy Małopolskich Oddziałów Armii Ochotniczej
- Odznaka XXV-lecia ZHP (1936).
Życie rodzinne edytuj
Rodzice Józefa Bielca, Jan Bielec i Katarzyna z d. Siekaniec pochodzili z Dynowa. Jego ojciec po zwolnieniu z wojska otrzymał pracę kolejarza w Stanisławowie i tam osiadła cała rodzina. Józef miał czworo rodzeństwa: dwóch braci Czesława i Klemensa i dwie siostry Eugenię i Julię.
Józef Bielec ożenił się z Klementyną Stankiewicz, również aktywną harcerką. Jego żona po wojnie prowadziła przez kilkadziesiąt lat kiosk „Ruchu” mieszczący się w budynku Banku Spółdzielczego, naprzeciw kościoła. Zmarła 18 marca 1989 roku.
Upamiętnienie edytuj
Nazwisko Józefa Bielca znajduje się na tablicy pamiątkowej poświęconej ofiarom wojny i okupacji znajdującej się w kruchcie kościoła parafialnego w Dynowie oraz na epitafium na grobowcu rodzinnym na „środkowym cmentarzu” w Dynowie.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 743.
- ↑ Rozkaz Naczelnictwa ZHP L. 12 z 3 VI 1921 (Chorągiew Krakowska)
- ↑ Rozkaz Naczelnictwa ZHP L. 15 z 15 VII 1921 (Chorągiew Krakowska)
- ↑ Rozkaz Naczelnictwa ZHP L. 15 z 15 XI 1935
- ↑ Rozkaz Naczelnika Harcerzy L. 6 z 10 III 1939
- ↑ Monitor Polski nr 259 z 10 XI 1933 poz. 279
Bibliografia edytuj
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
- Józef Bielec. W: Janusz Wojtycza (red.): Harcerski Słownik Biograficzny. T. 1. Warszawa: Muzeum Harcerstwa i Marron Edition, 2006, s. 17–18. ISBN 83-923571-1-6.
- Andrzej Stankiewicz. Zamordowany w Katyniu – Wspomnienie o dr. Józefie Bielcu. „Dynowinka”. 4, s. 16–17, 1994.