Józef Gorzelany
Józef Gorzelany (ur. 9 marca 1916 w Krakowie, zm. 7 listopada 2005 tamże) – polski ksiądz katolicki, budowniczy kościoła Matki Bożej Królowej Polski, tzw. Arki Pana w Nowej Hucie, jeden z „księży patriotów”[1].
| Prezbiter | |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce pochówku | |
| Proboszcz Parafii Matki Bożej Królowej Polski w Krakowie-Bieńczycach | |
| Okres sprawowania |
1965–1985 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Prezbiterat |
1940 |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Był synem kolejarza, a poprzez matkę był spokrewniony z Hilarym Mincem[1]. W 1935 wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Krakowie, święcenia kapłańskie przyjął 23 marca 1940, następnie pracował w Gdowie, Skawinie, Wieliczce i Liszkach. W 1949 został wikariuszem w Filipowicach, gdzie doprowadził do wybudowania kościoła. Po konsekracji świątyni i erygowaniu parafii został jej pierwszym proboszczem. Od 1959 był członkiem wojewódzkiego Koła Księży „Caritas” w Krakowie, wystąpił z niego w latach 60., pozostając jednak w kontakcie z członkami ruchu. Został też zwerbowany przez Urząd Bezpieczeństwa i jako informator używał pseudonimu Turysta. Werbunku dokonał major Antoni Ćwik, zastępca komendanta Milicji Obywatelskiej do spraw bezpieczeństwa w Chrzanowie[2]. Współpracę z Urzędem Bezpieczeństwa przerwał w 1965[3].
1 marca 1965 został proboszczem parafii w Krakowie-Bieńczycach. Od początku swojej posługi ubiegał się u władz o zgodę na budowę kościoła, ostatecznie zezwolenie otrzymał w 1967 i w tym samym roku przystąpił do prac budowlanych, doprowadzając do konsekracji świątyni pod wezwaniem Matki Bożej Królowej Polski, znanej jako Arka Pana, w dniu 15 maja 1977. Jego parafia licząca wówczas ok. 100000 wiernych została w tym samym roku podzielona na cztery tzw. rejony duszpasterskie, które miały status quasi-parafii.
Razem z Haliną Bortnowską doprowadził do powstania w 1981 Towarzystwa Przyjaciół Chorych, które w 1996 otworzyło Hospicjum św. Łazarza. W latach 80 wspierał działania NSZZ „Solidarność”, po ogłoszeniu stanu wojennego organizował pomoc dla internowanych, tzw. Msze Św. za Ojczyznę, a także popularne wśród krakowian nabożeństwa fatimskie. W październiku 1985 ustąpił z funkcji proboszcza i następnie zamieszkał w willi na krakowskim osiedlu Cichy Kącik. Swoje mieszkanie w Nowej Hucie w bloku na os. Centrum A 6 ofiarował zgromadzeniu Małych Sióstr Jezusa. Mają one tam do dzisiaj swoją siedzibę. Przyczynił się do sprowadzenia do Polski Zakonu Rycerzy św. Łazarza i w 1994 został jego kapelanem.
W 1974 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Zmarł po długiej chorobie 7 listopada 2005. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Rakowickim (pas 10, rząd płn.).
Jego imieniem w 2007 nazwano dawne Rondo Kocmyrzowskie położone na skrzyżowaniu ulic Bieńczyckiej, Kocmyrzowskiej i al. gen. Andersa, które obecnie nosi nazwę: Rondo Kocmyrzowskie im. księdza Józefa Gorzelanego.
Przypisy edytuj
- ↑ a b Księża wobec bezpieki 2007 ↓, s. 255.
- ↑ Księża wobec bezpieki 2007 ↓, s. 255–256.
- ↑ Księża wobec bezpieki 2007 ↓, s. 238.
Bibliografia edytuj
- Jan Franczyk: Na fundamencie krzyża. Kościół katolicki w Nowej Hucie w latach 1949–1989, wyd. Kraków 2004
- Katarzyna Wordliczek: Od „Turysty” do „Głaza”: podwójna rola ks. Józefa Gorzelanego, w: Kościół katolicki w czasach komunistycznej dyktatury. Między bohaterstwem a agenturą. Studia i materiały. Tom 2, wyd. Kraków 2008
- Tadeusz Isakowicz-Zaleski: Księża wobec bezpieki. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2007. ISBN 978-83-240-0803-2.