Józef Koczwara
Józef Koczwara, ps. „Zbigniew” (ur. 16 marca 1889 w Mokrzyskach, zm. 6 maja 1978 w Tarnowie) – pułkownik kawalerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
| |
 pułkownik kawalerii
| |
| Data i miejsce urodzenia |
16 marca 1889 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
6 maja 1978 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
od 1914 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
I Brygada Legionów Polskich |
| Stanowiska |
kwatermistrz pułku |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
      
| |
.png){kind=small}
Życiorys edytuj
Działalność niepodległościowa edytuj
Urodził się 16 marca 1889 w Mokrzyskach (pow. Brzesko), w rodzinie rolnika Juliana i Jadwigi z Wesołowskich[1]. Uczył się w Szkole Ludowej w Mokrzyskach, Szkole Powszechnej w Szczepanowie, gimnazjum w Brzesku. Maturę zdał w 1911 w C.K. Gimnazjum w Bochni. Podczas nauki w gimnazjum działał jako członek organizacji młodzieży narodowej. W 1909 został przewodniczącym Organizacji Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie”. Następnie studiował na Wydziale Prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim, a równocześnie w Akademii Handlowej. Należał w tym okresie do Zrzeszenia Akademickiego „Znicz” i Polskich Drużyn Strzeleckich. W latach 1913–1914 pracował jako zarządca dóbr rodziny Tyszkiewiczów w m. Tarnawatka. Wkrótce po wybuchu I wojny światowej, 31 lipca 1914 wstąpił do I Brygady Legionów Polskich[2]. Początkowo służył w piechocie, a następnie w 1 pułku ułanów Legionów Polskich. Od 5 lutego do 31 marca 1917 roku był słuchaczem kawaleryjskiego kursu oficerskiego przy 1 pułku ułanów w Ostrołęce. Kurs ukończył z wynikiem dostatecznym. Posiadał wówczas stopień wachmistrza[3]. Po kryzysie przysięgowym został wcielony do cesarskiej i królewskiej armii[2], należał do Polskiej Organizacji Wojskowej.
Służba w Wojsku Polskim edytuj
Z chwilą odzyskania przez Polskę niepodległości, w listopadzie 1918 wstąpił do 11 pułku ułanów legionowych. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, podczas której został ranny. W lutym 1927 roku został przeniesiony do 5 pułku strzelców konnych w Dębicy na stanowisko kwatermistrza[4]. 23 grudnia 1927 roku ogłoszono jego przeniesienie do 18 pułku ułanów pomorskich w Grudziądzu na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[5]. W czerwcu 1930 został przeniesiony do 2 dyonu samochodów pancernych w Żurawicy na stanowisko dowódcy dywizjonu[6]. Z dniem 1 lipca 1931 został wyznaczony na stanowisko dowódcy 2 pułku pancernego w Żurawicy[7]. Był członkiem oddziału Polskiego Białego Krzyża w Przemyślu[8]. W grudniu 1933 pułk został przeformowany na 2 batalion czołgów i samochodów pancernych. Batalionem dowodził do 7 czerwca 1934. Powrócił na krótko do kawalerii, będąc w latach 1934–1936 zastępcą dowódcy, od 4 lipca 1935 dowódcą 2 pułku ułanów grochowskich[9]. Od 27 marca 1936 był dowódcą Broni Pancernych (po Tadeuszu Kossakowskim)[10]. Ustąpił z tego stanowiska 3 kwietnia 1937 uznając się za zbyt mało kompetentnego w sprawach produkcji i techniki. Następnie od 1 maja 1937 do wybuchu wojny był dowódcą 1 Grupy Pancernej w Warszawie.
W czasie kampanii wrześniowej 1939 był dowódcą broni pancernych Armii „Prusy”. Ewakuował się na Węgry, gdzie został internowany. Wydostał się następnie z internowania i w 1941 powrócił do okupowanej Polski. Wstąpił następnie do Armii Krajowej, pod pseudonimem „Zbigniew”. 2 czerwca 1943, po aresztowaniu ppłk. Władysława Galicy, został Inspektorem Głównym Wojskowej Służby Ochrony Powstania. Kierował działaniami tej służby w czasie powstania warszawskiego. Po kapitulacji powstania dostał się do niewoli i początkowo przebywał w Stalagu VIII B Lamsdorf (Łambinowice), a od 25 października 1944 w Oflagu II C Woldenberg (numer jeniecki 101410). Po uwolnieniu, 15 marca 1945 powrócił do Polski.
Lata powojenne edytuj
Osiedlił się w Płochocinie pod Warszawą. Tam, posiadając rentę inwalidzką, podjął pracę na pół etatu jako główny księgowy w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, w 1956 przekształconej w PGR. W 1958 przeszedł na emeryturę i przeniósł się do rodzinnych Mokrzysk.
Zmarł 6 maja 1978 w domu opieki społecznej w Tarnowie. Pochowany na Cmentarzu parafialnym w Szczepanowie (sektor G-2-19)[11].
Awanse edytuj
- rotmistrz – zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 (w 1924 sklasyfikowany z 38. lokatą w korpusie oficerów zawodowych kawalerii)
- major – ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1925
- podpułkownik – 24 grudnia 1929 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930 i 15. lokatą w korpusie oficerów kawalerii
- pułkownik – 1936
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 5427 – 17 maja 1922[12][13]
- Krzyż Niepodległości (12 maja 1931)[14]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1937)[15]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Walecznych (1921)[16]
- Złoty Krzyż Zasługi (24 maja 1929)[17]
- Odznaka „Znak Pancerny” nr 247
Upamiętnienie edytuj
Minister Obrony Narodowej nadał imię płk. Józefa Koczwary 1 batalionowi czołgów z Żurawicy[18]. 24 września 2011 w Mokrzyskach odbyła się ceremonia nadania imienia[19].
Przypisy edytuj
- ↑ Kolekcja VM ↓, s. 1.
- ↑ a b Kolekcja VM ↓, s. 4.
- ↑ CAW ↓, sygn. I.120.1.125 s. 11.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 4 lutego 1927 roku, s. 32.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 23 grudnia 1927 roku, s. 364.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 18 czerwca 1930 roku, s. 209.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 3 sierpnia 1931 roku, s. 228.
- ↑ „Oświata - to potęga”. Wydawnictwo pamiątkowe z okazji obchodu 15-lecia Niepodległości Państwa Polskiego. Przemyśl: 1933, s. 95.
- ↑ Nowi dowódcy i zastępcy dowódców pułków. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 155 z 11 lipca 1935.
- ↑ Zmiana na stanowisku szefa Broni Pancernej. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 68 z 22 marca 1936.
- ↑ Cmentarz Parafialny w Szczepanowie - wyszukiwarka osób pochowanych [online], szczepanow.grobonet.com [dostęp 2021-05-21].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 stycznia 1923, s. 32.
- ↑ Księga Jazdy Polskiej 1938 ↓, s. 413.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 111, poz. 163 „za pracę w dziele odzyskania Niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 410 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2142 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 64)
- ↑ M.P. z 1929 r. nr 123, poz. 302 „za zasługi na polu wyszkolenia wojska”.
- ↑ Decyzja Nr 235/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 20 czerwca 2011 r. w sprawie przejęcia dziedzictwa tradycji, nadania imienia patrona i ustanowienia dorocznego święta 1. batalionu czołgów 21. Brygady Strzelców Podhalańskich im. gen. bryg. Mieczysława Boruty-Spiechowicza (Dziennik Urzędowy MON z 2011 r., poz. 186).
- ↑ Nadanie imienia płk Józefa Koczwary 1 batalionowi czołgów w Żurawicy. 21bsp.wp.mil.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-05)]..
Bibliografia edytuj
- Koczwara Józef. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.53-4372 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-10-19].
- Komenda Legionów (Dowództwo Polskiego Korpusu Posiłkowego). Centralne Archiwum Wojskowe. [dostęp 2017-11-07].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Rocznik Oficerski 1924, s. 561, 601.
- Rocznik Oficerski 1924, s. 307, 341.
- Rocznik Oficerski 1932, s. 142, 732.
- Księga Jazdy Polskiej. Bolesław Wieniawa-Długoszowski (red.) Bronisław Rakowski (red.) Władysław Dziewanowski (red.) Karol Koźmiński (red.) Stanisław Strumph-Wojtkiewicz (red.) Stanisław Ostoja-Chrostowski (red.) Stanisław Haykowski (ilust.). Warszawa: Zakłady Graficzne Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, 1938.
- Marian Żebrowski, Zarys historii polskiej broni pancernej 1918–1947, Londyn 1971.
- Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939–1945 T.2. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987, s. 89–90. ISBN 83-211-0758-3.
- Antoni Nawrocki, 2 Batalion Pancerny, Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej, zeszyt 21, Pruszków 1992, ISBN 83-85621-19-9, s. 11, 17.