Józef Machno
Józef Machno (ur. 6 września 1915 w Kielcach[1], zm. 12 stycznia 1976 w Warszawie[2]) – polski działacz komunistyczny i partyjny, w latach 1956/7–1960 I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Krakowie, w latach 1957–1960 I sekretarz KW PZPR w Gdańsku, poseł na Sejm PRL II kadencji, w latach 1960–1965 podsekretarz stanu w Ministerstwie Żeglugi i Gospodarki Wodnej.
| Data i miejsce urodzenia |
6 września 1915 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
12 stycznia 1976 |
| Zawód, zajęcie |
działacz komunistyczny i partyjny |
| Stanowisko |
I sekretarz KW PPS w Krakowie (1946–1948), I sekretarz KW PZPR w Gdańsku (1956/7–1960), poseł na Sejm II kadencji (1957–1961) |
| Partia | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys edytuj
Syn Józefa i Sabiny, pochodził z rodziny robotniczej. Zdobył wykształcenie średnie[3], nie miał wyuczonego zawodu. W latach 30. członek Międzynarodowej Organizacji Pomocy Rewolucjonistom, Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej oraz Komunistycznego Związku Młodzieży Polski[4]. Podczas II wojny światowej uczestniczył w kampanii wrześniowej, od 1943 do 1945 należał do Robotniczej Partii Polskich Socjalistów i PPS–Lewicy. Był oficerem politycznym w Ludowym Wojsku Polskim. Od 1951 do 1953 kształcił się w Centralnej Szkole Partyjnej przy KC PZPR[1][2].
Działał następnie od 1945 w Polskiej Partii Socjalistycznej i od grudnia 1948 w Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Jednocześnie należąc do PPS był tajnym członkiem PPR[5]. W 1945 był przewodniczącym OMTUR w Łodzi. Od 1945 do 1946 pełnił funkcje: starszego inspektora Dowództwa Okręgu Wojskowego w Łodzi, referent propagandy w Wydziale Spraw Zagranicznych Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w Warszawie oraz szef Wydziału w Zarządzie Polityczno-Wychowawczym DOW w Łodzi. W 1946 inspektor w Centralnym Komitecie Wykonawczym PPS w Krakowie, następnie od 9 listopada 1946 do 10 grudnia 1948 I sekretarz Polskiej Partii Socjalistycznej w Krakowie. Po przejściu do PZPR był drugim sekretarzem Komitetów Wojewódzkich w Katowicach (1948–1950) i Szczecinie (1950), a także sekretarza ds. organizacyjnych KW w Warszawie (1954–1955). Od 1950 działał w strukturach Komitetu Centralnego PZPR jako inspektor i zastępca kierownika Wydziału Organizacyjnego, a następnie kierownik Wydziału Socjalnego (1955–1957)[1][6].
Od 1 sierpnia 1957[1] lub od 25 października 1956[2][7] do 3 lutego 1960 pełnił funkcję I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Gdańsku. Jednocześnie w latach 1957–1961 pozostawał posłem na Sejm PRL II kadencji z okręgu Gdynia, gdzie kierował Komisją Gospodarki Morskiej i Żeglugi. Za jego kadencji w Gdańsku uruchomiono m.in. kolej elektryczną Gdynia–Wejherowo, rozpoczęto wydawanie „Wieczoru Wybrzeża” oraz eksperymentalne nadawanie gdańskiego oddziału TVP[2], zajął się jednocześnie zwalczaniem opozycji chłopów i usuwaniem krzyży ze szkół[5]. Przeszedł następnie do administracji państwowej na mniej eksponowane stanowiska. Od 4 lutego 1960 do 25 marca 1965 pełnił funkcję wiceministra żeglugi i gospodarki wodnej. Następnie był sekretarzem Rady Naczelnej Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich (1965–1971) oraz członkiem sekretariatu Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu (1971–1973). Został także członkiem Komitetu Centralnego partii[1][3].
Pochowano go na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach[3] (kwatera D33-5-1)[8].
Odznaczenia edytuj
Odznaczono go Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Orderem Sztandaru Pracy II klasy[3], Medalem 10-lecia Polski Ludowej (1954)[9] oraz Odznaką honorową "Za zasługi dla Gdańska" (1960)[10].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e Dane osoby z katalogu kierowniczych stanowisk partyjnych i państwowych PRL. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2021-06-05].
- ↑ a b c d Machno Józef. gedanopedia.pl. [dostęp 2021-06-05].
- ↑ a b c d Profil na stronie Biblioteki Sejmowej. bs.sejm.gov.pl. [dostęp 2021-06-05].
- ↑ Brzeziński 345 ↓.
- ↑ a b Piotr Brzeziński: Kim byli ludzie, którzy z nadania PZPR rządzili w Gdańsku w latach 1956-71?. dziennikbaltycki.pl, 23 stycznia 2014. [dostęp 2021-06-05].
- ↑ Brzeziński i 342, 354 ↓.
- ↑ Brzeziński 340 ↓.
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze
- ↑ M.P. z 1956 r. nr 27, poz. 382
- ↑ Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku, nr 1, 10 lutego 1961, s. 5
Bibliografia edytuj
- Piotr Brzeziński: Pierwsi sekretarze. Próba portretu zbiorowego elity partyjnej na przykładzie Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Gdańsku (1948–1990). W: Dariusz Magier (red.): Partia komunistyczna w Polsce. Struktury – ludzie – dokumentacja. Radzyń Podlaski: Archiwum Państwowe w Lublinie, 2012. ISBN 978-83-62217-13-7.
- Profil na stronie Biblioteki Sejmowej